ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                     ჰერკულანუმი

პომპეის არქეოლოგიური ზონა, ჰერკულანუმი და ტორე-ანუნციატა*

იუნესკოს მსოფლიო

მემკვიდრეობის ძეგლი

(იტალ. Ercolano) — უძველესი რომაული ქალაქი, რომელიც ახ. წ. 79 წელს ვულკან ვეზუვის ამოფრქვევამ გაანადგურა. მდებარეობს თანამედროვე იტალიაში, კამპანიის რეგიონის ერკოლანოს კომუნაში, ვეზუვის მთის ძირში.

79 წლის 24 აგვისტოს, ვეზუვიდან ამოტყორცნილმა ვულკანური ტუფის მასამ, ჰერკულანუმთან ერთად სხვა ქალაქები — პომპეი, სტაბაიი და ოპლონტისიც გაანადგურა. ქალაქი უნიკალურია მეცნიერული შესწავლის თვალსაზრისით, რადგან უამრავ გაქვავებულ ნაშთს მოიცავს, რომლებიც ხელუხლებლად იქნა შემონახული. 1981 წელს, აქ აღმოაჩინეს 3000 ჩონჩხი, ძირითადად ზღვის სანაპიროზე, რაც იმის ნიშანია, რომ მოახლოებული საფრთხისას მოსახლეობა ევაკუაციას ცდილობდა, მაგრამ ამაოდ. განადგურების პერიოდში, ჰერკულანუმი პატარა ქალაქი ყოფილა, მაგრამ უფრო მდიდარი მოსახლეობის მქონე, ვიდრე პომპეი.

იხ. ვიდეო - Herculaneum Ruins: Better than Pompeii? - Herculaneum is the wealthier, smaller sister city to Pompeii. Its houses are bigger, mosaics are cooler, and the ruins are more intact. Explore Herculaneum with us to see everything in this beautiful seaside town, including some 2000-year-old wooden beams!

ჰერკულანუმი 12 ჰექტარზე იყო გადაჭიმული და მისი მოსახლეობა დაახლოებით 4 000 ადამიანს შეადგენდა. ნაგებობების უმრავლესობა კულტურული დანიშნულების იყო.

ვეზუვის ამოვრქვევა შუადღისას დაწყებულა. აღსანიშნავია, რომ იმ დროისთვის, ის თითქმის 800 წლის მიძინებული იყო და მას არავინ მიიჩნევდა მოქმედ ვულკანად.

ერთი მხრივ არქეოლოგიური გათხრების და მეორე მხრივ პლინიუს უმცროსის ორი წერილის საფუძველზე, რომლებსაც ის რომაელ ისტორიკოს ტაციტუსს სწერდა, შესაძლებელია ამოფრქვევის სცენის გაცოცხლება.

24 აგვისტოს შუადღის 1 საათზე, ვეზუვმა ვულკანური ფერფლისა და ქვების ამოტყორცნა დაიწყო, რომელიც ცაში ათასობით მეტრზე გაიფანტა. როდესაც მან ტროპაპუზას (საზღვარი ტროპოსფეროსა და სტრატოსფეროს შორის) მიაღწია, ღრუბლები ცას ბრტყელი ღრუბელი გადაეფარა და როგორც ტაციტიუსი ადარებს, იტალიური ფიჭვის ხეს დაემსგავსა. გაბატონებულმა ქარმა, რომელიც იმ დროისთვის სამხრეთისკენ ქროდა, ვულკანური ნივთიერებები პომპესიკენ წაიღო და ჯერ ის და მისი შემოგარენი გაანადგურა. იმის გამო, რომ ჰერკულანუმი ვეზუვის დასავლეთით მდებარეობდა, ამოფრქვევის პირველ ფაზაში ის ნახევრად დაზიანდა. მაშინ, როდესაც პომპეის ციდან ვულკანური ნამტვრებისა და ფერფლის წვიმა დაატყდა თავს, ჰერკულანუმი სულ რამდენიმე სანტიმეტრიანი ფერფლით დაიფარა, მაგრამ ქალაქიდან გაქცევა მოსახლეობის ძალიან მცირე ნაწილმა შეძლო

                                                                  

ჰერკულანუმი და ვეზუვის ამოფრქვევის შედეგად განადგურებული სხვა ქალაქები. შავად გამოსახულია ვულკანური ფერფლით წარმოქმნილი ღრუბლის გავრცელების არეალი

ქალაქის შენარჩუნების პრობლემა

ჰერკულანეუმის პირველი არაპროფესიული გათხრების მთავარი მიზანი იყო უძველესი ხელოვნების ღირებული ობიექტების მოძიება, რომლებიც ამოღებულ იქნა მათი ადგილებიდან და გადაეცა კერძო კოლექციებში. ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ სად და რა თანმიმდევრობით იყვნენ ისინი ადრე, ახლა შეუძლებელია აღდგენა. ამავდროულად, ობიექტები, რომლებიც, პირველი მკვლევარების აზრით, არავითარი ღირებულება არ იყო, განადგურდა ან სერიოზულად დაზიანდა. გარდა ამისა, მე-18 საუკუნეში არქეოლოგიური სამუშაოების ჩატარების მეთოდები საკმაოდ არასრულყოფილი იყო, რამაც ქალაქსაც ზიანი მიაყენა. ამჟამად სერიოზული პრობლემაა ტურისტების ვანდალიზმი, რომლებიც ნამსხვრევებს სამახსოვროდ ატარებენ და წარწერებს კედლებზე და უძველეს ფრესკებზე აწერენ.

2001 წელს დაიწყო ფუნქციონირება Herculaneum Preservation Project[en], რომლის საქმიანობას ერთობლივად კოორდინაციას უწევს Packard Humanities Institute[en], ბრიტანეთის სკოლა რომში და Pompeii Archaeological Survey. პროექტის მთავარი მიზნებია ურბანული შენობების განადგურების სიჩქარის შემცირების მიზნით რესტავრაცია და მუშაობა, მათი დაცვის გრძელვადიანი მეთოდების შემუშავება, ორგანული მასალების შენარჩუნება, მტრედებისგან დაცვა - თუმცა მათი წვეთები აზიანებს სამშენებლო მასალებს. შენობები, იტალიის კანონი კრძალავს ფრინველების სროლას - ასევე დოკუმენტაციის შექმნას და ობიექტის სრული აღწერილობის შექმნას.

იხ. ვიდეო - Геркуланум: извержение Везувия | Взрывая историю | Discovery

Геркуланум — римский город, который погиб после извержения Везувия. И если гибель Помпеев по соседству стала легендой, то история Геркуланума остается загадкой. 

Что происходило в последние часы перед катастрофой? Как город сохранился в мельчайших деталях? И что удалось прочитать в древних папирусах благодаря приборам мультиспектральной визуализации? Смотрите прямо сейчас!

Движимые загадками древности, исследователи совершают поистине революционные открытия. Хотите узнать разгадки секретов древних цивилизаций и их невероятных сооружений? Смотрите премьеру шоу «Взрывая историю» по вторникам в 22:00 (мск) на телеканале Discovery!