ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

    საქართველო რუსეთის წინაამღდეგ

დიდი სხდომის დარბაზი საერაშორისო სასამართლოში

2000-იანი წლების მეორე ნახევარში ორმხრივი ურთიერთობების გამწვავების დროს საქართველოს მიერ საერთაშორისო სასამართლოებში რუსეთის ფწდწრაციის წინაამღდეგ დაწყებული მთელი რიგი სასამართლო პროცესების დასახელება.

იხ. ვიდეო საქართველოს მირ მოგებული სარჩელის და დადანაშაულებული რუსეთი

პროცესის ოფიციალური სახელწოდებაა "რასობრივი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ საერთაშორისო კონვენციის გამოყენების საქმე (საქართველო რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ)" ) - პირველი სამართალწარმოება საერთაშორისო სასამართლოში როგორც რუსეთის, ასევე საქართველოსთვის. სასამართლოზე გადასვლა 2008 წლის 12 აგვისტოს, საქართველოსა და რუსეთს შორის შეიარაღებული კონფლიქტის დროს, საქართველომ საერთაშორისო სასამართლოში შეიტანა განცხადება რუსეთის წინააღმდეგ, რომ ამ უკანასკნელმა პასუხი აგოს რასობრივი ფორმების აღმოფხვრის შესახებ საერთაშორისო კონვენციის მე -2, მე -3, მე -4, მე -5 და მე -6 მუხლების დარღვევის გამო. დისკრიმინაცია "საქართველოს ტერიტორიაზე და მის გარშემო". საქართველო ირწმუნება, რომ 1990 წლიდან რუსეთი ახორციელებს დისკრიმინაციას ქართველი მოსახლეობის მიმართ ამ რესპუბლიკებში, ისევე როგორც მის მიერ კონტროლირებადი სტრუქტურების მეშვეობით აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში. დროებითი ზომების მიღების საკითხი 2008 წლის 8-10 სექტემბერს გაიმართა მოსმენები საქართველოს 14 აგვისტოს შუამდგომლობის შესახებ შესწორებული იქნა 25 აგვისტოს, "დროებითი ზომების" დანიშვნის შესახებ, რომელიც ითვალისწინებს საქართველოს უფლებებს საჩივარში. დროებითი ზომების აუცილებლობამ საქართველომ გაამართლა იმით, რომ 2008 წლის აგვისტოს სამხედრო ოპერაციას შედეგად მოჰყვა დისკრიმინაციული ვითარების კონსოლიდაცია, რაც გამოიხატება ისეთი პირობების შექმნით, რომლებიც შეუძლებელს ხდის დევნილთა დაბრუნებას აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში. 2008 წლის 15 ოქტომბერს სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება, იმის გათვალისწინებით, რომ მას "ერთი შეხედვით" აქვს იურისდიქცია ამ საქმეზე და დავის ორივე მხარეს დაუნიშნა დროებითი ზომები, რაც ნიშნავს ამ კონვენციით ნაკისრი ვალდებულებების დადასტურებას, რვა ხმით (მათ შორის იტალიელი მოსამართლე საქართველოს მიერ დანიშნული დროებითი) შვიდის წინააღმდეგ (მათ შორის, რუსი მოსამართლე). უმცირესობას მიაჩნდა, რომ სასამართლოს არ ჰქონდა საქმის განხილვის უფლება, ვინაიდან არ იყო დაცული რასობრივი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ საერთაშორისო კონვენციის (CERD) სავალდებულო წინასწარი პროცედურის 22-ე მუხლი. მოსამართლემ დროებით წარადგინა დეკლარაცია, რომელშიც იგი გამოთქვამდა უთანხმოებას საქართველოსთვის დროებითი ზომების მიკუთვნებასთან დაკავშირებით. ერთის მხრივ, სასამართლომ დააკმაყოფილა საქართველოს მოთხოვნა დროებითი ზომების დადგენა სამხრეთ ოსეთში შექმნილ ვითარებასთან დაკავშირებით, მაგრამ მან ასევე მიმართა საქართველოს იმავე საჩივრით. შემდგომი პროცესი და მისი დასრულება 2008 წლის 2 დეკემბერს სასამართლომ დაადგინა მხარეთა მიერ არგუმენტების წარდგენის ვადები - 2009 წლის 2 სექტემბერი საქართველოსთვის და 2010 წლის 2 ივლისი რუსეთისთვის. 2010 წლის 13-17 სექტემბერს გაიმართა მოსმენები რუსეთის მიერ იურისდიქციის შესახებ რუსეთის წინააღმდეგობის შესახებ. 2011 წლის 1 აპრილს სასამართლომ გამოაქვეყნა თავისი გადაწყვეტილება, სადაც მან დაადგინა, რომ მას არ ჰქონდა იურისდიქცია განიხილოს საქართველოს მიერ 2008 წლის 12 აგვისტოს შეტანილი განცხადება, ვინაიდან არ იყო დაცული CERD– ის 22 – ე მუხლით გათვალისწინებული სავალდებულო წინასწარი პროცედურა. ამ საკითხზე გადაწყვეტილება მიიღეს 10 ხმით 6-ის წინააღმდეგ. მოსამართლეებმა ოვადამ, ზიმამ, აბრაამმა, დონოგუემ და გაიამ, ერთობლივად და მოსამართლე კანჩადო ტრინდადმა, ცალკე, წარმოადგინეს განსხვავებული მოსაზრებები, რადგან მიიჩნიეს, რომ სასამართლომ უნდა განიხილოს სარჩელის არსებითი მხარე. მოსამართლეებმა ტომკამ, სკოტნიკოვმა, კორომამ და ხუემ მიიჩნიეს, რომ საქმის განხილვაზე უარის თქმის კიდევ ერთი საფუძველი არსებობდა - საჩივრის შეტანის დროს დავა რუსეთის მიერ CERD– სთან დაკავშირებით დავაზე საქართველოსა და საქართველოს შორის. ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში მიმდინარეობდა ოთხი სახელმწიფოთაშორისი სასამართლო პროცესი. 2019 წლის იანვრის მდგომარეობით, ერთი საქმე განიხილეს; მეორემ გაიარა მიღების ეტაპი; მესამე წყდება; საჩივარი რეგისტრირებულია მეოთხეზე. 2006 წელს რუსეთიდან ქართველთა მასობრივი გაძევების საქმე მთავარი სტატია: 2006 წელს საქართველოს მოქალაქეების დეპორტაცია რუსეთიდან § დავა 2007 წლის 26 მარტს საქართველომ რუსეთის წინააღმდეგ შეიტანა საჩივარი ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში, რომლის მოქმედებებში განმცხადებელმა დაადგინა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე -3, მე -5, მე -8, მე -13, მე -18 მუხლების, ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე -3 ოქმის მე -3, მე -2 და მე -4 ოქმის მე -4 მუხლების ECHR, ECHR No 7 ოქმის 1-ლი მუხლი. სასამართლომ საქმის პირველი მოსმენა გამართა 2009 წლის 16 აპრილს, და 3 ივლისს გადაწყვიტა საჩივრის განსახილველად მიღება, თუმცა არა ერთსულოვნად.

იხ. ვიდეო

2009 წელს საქმის განხილვა გადაეცა ევროსასამართლოს დიდ პალატას. 2011 წლის იანვარ-თებერვალში სასამართლომ მოწმეების მოსმენა მიიღო. 2012 წლის ივნისში გაიმართა საქმის განხილვა. 2014 წლის ივლისში სასამართლომ გამოიტანა განჩინება, სადაც დაადგინა დარღვევები რუსეთის ქმედებებში ევროპული კონვენციის მთელი რიგი მუხლების შესაბამისად, ხოლო სხვა დანარჩენებში დარღვევები. ხუთმა მოსამართლემ წარმოადგინა სამი განსხვავებული მოსაზრება. გადაწყვეტილება კომპენსაციის გადახდის შესახებ გადაიდო . საქართველომ მოითხოვა კომპენსაცია 70.5 მილიონი ევროს ოდენობით. 2019 წელს, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს დიდ პალატამ დაადგინა, რომ რუსეთმა უნდა გადაუხადოს საქართველოს კომპენსაცია 10 მილიონი ევროს ოდენობით. აფხაზეთში და სამხრეთ ოსეთში ადამიანის უფლებათა დარღვევის ფაქტი მთავარი სტატია: ომი დანაშაულები სამხრეთ ოსეთში (2008) § საქართველოს პრეტენზიები საერთაშორისო ინსტანციებში 2008 წლის 11 აგვისტოს საქართველომ დაიწყო პროცესი ევროსასამართლოში, მოუწოდა სასამართლოს გამოიყენოს დროებითი ზომები და დაადანაშაულოს რუსეთი მე -2 და მუხლების დარღვევაში.
იმედია შემდეგში რუსის ოფიცრები და პოლიტიკოსოები გასამართლდებიან ჰააგაში ეთნიკური წმენდის მიწყობაში და მასობრივი მკვლელობების მუხლით. ასევე მოყვენა სანქციები რუსეთის წინაამღდეგ ასევე კონკრეტული პირების მიერ.