ვოიაჯერი (პროგრამა)
ვოიაჯერ
(ინგლ. Voyager program წარმოსდგება ფრ.voyageur ,,მოგზაურობა'' ) — ამერიკული სამეცნიერო პროგრამა, რომლის საფუძველზეც 1977 წელს ნასამ კოსმოსში გაუშვა ორი იდენტური ავტომატური კოსმოსური ზონდივოიაჯერ 1 და ვოიაჯერ 2 მზის სისტემის მიღმა მდებარე სივრცის შესწავლის მიზნით.
2012 წლის 25 აგვისტოს „ვოიაჯერ 1“ ადამიანის მიერ შექმნილი პირველი მოწყობილობა გახდა, რომელიც მზის სისტემას გასცდა. რობოტები აღჭურვილნი არიან მრავალი სამეცნიერო ინსრუმენტით, ფოტო და რადიო დანადგარებით, ინფრაწითელი და ულტრაიისფერი სპექტომეტრებით და სხვა მრავალი მოწყობილობით. „ვოიაჯერების“ მიერ დედამიწაზე გამოგზავნილი ინფორმაციით ბევრი ახალი აღმოჩენა მოხდა და ნათელი მოეფინა ბევრ კითხვას.
ვოიჯერ-2 გაშვება რაკეტამატარებელი რაკეტა-მატარებელ Titan IIIE.
ვოიჯერ-2 გაშვება რაკეტამატარებელი რაკეტა-მატარებელ Titan IIIE.
ორივე ზონდზე მიმაგრებულია ოქროს ფირფიტა, რომელზეც ჩაწერილია დედამიწის სურათები, ბუნების ხმები, მისალმება 55 ენაზე, აგრეთვე მრავალი ჟანრის მუსიკალური კოლექცია და დედამიწის სხვადასხვა კულტურათა ხალხური სიმღერები — მათ შორის ქართული ხალხური სიმღერა „ჩაკრულო“. ფირფიტის მეორე მხარეს ამოტვიფრულია კოსმოსური რუკა დედამიწისმდებარეობის ზუსტი კოორდინატებით
აპარატები შეიქმნა ლაბორატორია რეაქტული მოზრაობაში (англ. Jet Propulsion Laboratory — JPL) ნასა. პროქტი მიიჩნევა ყველაზე წარმატებულად და შედეგიანი საპლანეტაშორისო კვლევების ისტორიის განმავლობაში. ორივე ვოიჯერი პირველად გადნოცეს ხარისხიანი სურათები იუპიტერის და სატურნის ხოლო ვოიჯერ-2 პირველად მიაღწია ურანზე და ნეპტუნზე. ვოიჯერები იყვნენ მესამე და მეოთხე კოსმოსური თანამგზავრები რ-თაც გეგმაში შედიოდა გაფრენა მზის სისტემის გარეთ (პირველი ორი იყო ,პიონერ-10 და პიონერ-11)
აპარატები სერიის ვოჯერები წარმოადგენენ მაღალხარისხიან რობოტებს, აღჭურვილი სამეცნიერო მოწყობილობებით რ-ის მიზანი იყო კვლევები გარე პლანეტების, ასევე საკუთარი ენერგო მოწყოლიბობები,სარაკეტო ძრავით, კომპიუტერით, რადიოკავშირის სისტემით და მართვით. საერთო მოცულობა თითოეული აპარატის შეადგენს 721კგ
ილუტრაცია გასვლა კოსმოსური აპარატების მზის სისტემის გარეთ
ნეპტუნთან შეხვედრის შემდეგ ,,ვოიჯერ-2'' გადაიხარა სამხრეთით. ამჟამად მისი ფრენა მიმდინარეობს კუთხით 48° ეკლიპტიკაში, სახრეთ ნახევარსფერო. ვოიჯერ-1 ადის ეკლიპტიკაზე (საწყისი კუთხეზე 38°). აპარატები სამუდამოდ ტოვებენ მზის სისტემას.
ტეხნიკური შესაძლებლობლები ასეთი აქვს ენრგია რადიოიზოტოპების თერმოელექტრული ბაპარეების ყოფნის მუშაობისთვის მინიმალური მუშაობისთვის პროგრამის ყოფნის 2025წ-ს. პრობლემას შეიძლება წარმოადგენდეს დაკარგვა მზის ვინაიდან დიდი დაშორებისას მზე ხდება ვიწრო ასეთ შემთხვევაში მიმართულება რადიოსხივი გამოაირთვება დედამიწიდან და მიღება სიგნალების აპარატთან შეუძლებელი იქნება.ეს შესაძლოა მოხდეს 2030წ-ს
იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო
ამჟამად სამეცნიერო კვლევებისას ვოიჯერების პირველ რიგში იკვლევენ გარდამავალი ტერიტორიას მზის სისტემისა და ვარკვლავთშორისო პლაზმის. ვოიჯერ-1 გადაკვეთა ჰელიოსფეროს დარტყმითი ტალღა (ინგლ. termination shock) 2004წ-ს დეკემბერში დაშორებული 94 ა.ე. მზიდან. ინფორმაცია, შემომავალი ვოიჯერ-2-დან ახალი აღმოჩენა მოგვცა, მიუხედავ იმისა რომ აპარატს იმ მომენტისთვისთვის არ მიუღწევია საზღვრისთვის, მაგრამ მიღებული მონაცემები მისგან აჩვენა, რომ ის ასიმეტრიულია- მისი სამხრეთ მხარე დაახლოებით 10 ა. ე. ახლოსაა მზესთან ვიდრე ჩრდილოეთი. (სავარაუდოდ გავლენა ვარსკვლავთშორისო მაგნიტური ველის) ვოიჯერ-2 გადაკვეთა ჰელისფეროს დარყმითი ტალღა 2007წ-ის 20 აგვისტოს დაშორებული 84 ა. ე. მოსალოდნელია, რომ აპარატი გადაკვეთს ჰელიოპაუზას დაახლოებით 10 წელს ჰელიოსფეროს გადაკვეთის შემდეგ.
კოსმოსური აპარატი ვოიჯერ-2 გაშვებული იქნა 1977წ-ს 20 აგვისტოს გადაკვეთა აგვისტოში 2007წ საზღვარი მზის სისტემის (უფრო ზუსტად ჰელიოსფერო) 2007წ-ს 10 დეკემბერს ნასამ გაზაცხადა, რომ შედეგი ანალიზის მონაცემების, გამოგზავნილი ვოიჯერების
იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო
გარკვეული მანძილზე სიჩქარე მზის ქარის მკვეთრად ეცემა ზებგერითის ქვემოთ. ტერიტორიას რ-იც ეს ხდება (პრაქტიკული ზედაპირი) ქვია საზღვარი დარტყმითი ტალღის (англ. termination shock или termination shockwave). ეს არს საზღვარი რ-იც გადაკვეთეს ,,ვოიჯერებმა'' შეიძლება ცაიოთვალოს შიდა საზღვარი ჰელიოსფეროს მისი საზღვარი აქ სრულდება.
,,ვოიჯერ-2 დაადსტურა, რომ ჰელისფერო არ არის იდელურ წრეს ის გაბრტყელებულია მისი სამხრეთ საზღვარი არის ახლოს მზესთან ვიდრე ჩრდილოეთი. გარდა ამისა აპარატმა კიდევ ერთი მოულოდნელი აღმოჩენა; დამუხრუჭეება მზის ქარის ვარსკვლავთშირისო გარემოს ზემოქმედების შედეგად უნდა მოეტანა მკვეთრი მატებატემპერატურის და სიმჭიდროვე პლაზმის ქარის. მართლაც საზღვართან დარტყმითი ტალღის იყო, ვიდრე შიდა ჰელიოსფეროში, მაგრამ ყველა შემთხვევაში 10-ჯერ ნაკლები იყო ვიდრე მოსალოდნელი იყო.რამ გამოიწვია სხვაობა და სად მიდის ენერგია უცნობია. მეცნიერბი იმედოვნებენ, რომ აპარატები მოახარხებენ შეინარჩუნონ იმის მერეც როცა ისინი გადაკვეთავენ ჰელიოპაუზას დაახლ. 2025წ-ს იხ. ვიდეო
ვოიაჯერის ოქროს ფირფიტა
ოქროს ფირფიტა კომპოზიციებითა და დედმიწის ხმებით
მოოქროვილი ინფორმაციული ფირფიტა, რომელზეც ჩაწერილია ხმოვანი და ვიდეო სიგნალები. ის შეფუთულია ალუმინის ფუტლიარში. 12 დუიმის დიამეტრიანი (დაახ. 30სმ) ფირფიტა დაფარულია ოქროთი, რათა დაცული იყოს კოსმოსური მტვრის ეროზიისაგან. მასთან ერთად ფუტლიარში დევს ფონოგრაფიული კაფსულა და ნემსი - ჩანაწერის ჩასართავად. ფუტლიარზე გამოსახულია სქემა, თუ როგორ უნდა იქნას ფირფიტა ჩართული. მას "პიონერის" მსგავსად, მოჰყვება რუკა, სადაც მითითებულია მზის ადგილი გალაქტიკაში და წყალბადის ატომის გამოსხივების სქემა, რათა მიიღონ მეტრული და დროის ერთეულები. კომისიას, რომელმაც ითავა ფირფიტის დამზადება, ხელმძღვანელობდა კარლ სეიგანი.
ფუტლიარ განმარტებითი არამიწიერი ცივილიზაციებისთვის
ფირფიტები დამაგრებულია კოსმოსურ აპარატებზე "ვოიაჯერ-1" და "ვოიაჯერ-2"-ზე, რომლებიც გაგზავნეს 1977 წელს. 2014 წლის ივნისის მონაცემებით, "ვოიაჯერ-1" მზისგან 19,1 მილიარდი კმ დისტანციაზეა, "ვოიაჯერ-2" კი 15,6 მილიარდ კმ-ზე. აპარატები განაგრძობენ მზისგან დაშორებას ყოველწლიურად, შესაბამისად - 3,6 და 3,3 ასტრონომიული ერთეულით.
„ვოიაჯერის“ ჩანაწერების 78% მულტიკულტურულ მუსიკალურ ფორმებს მიეძღვნა. არჩეულ იქნა 27 ნაწარმოები. დასავლური კლასიკური მუსიკიდან წარმოდგენილია ბახი, ბეთჰოვენი,მოცარტი და სტრავინსკი. დასავლური მსუბუქი მუსიკის წარმომადგენლები იყვნენ - ჩაკ ბერი, ლუი არმსტრონგი. დანარჩენი შეიცავს ინდურ, ჩინურ, იავურ და იაპონურ კლასიკურ მუსიკას. ასევე პერუს, ბულგარეთის, ავსტრალიის, აფრიკის, აზერბაიჯანისა და საქართველოს ხალხური მუსიკა. სოლომონის კუნძულებისა და ახალი გვინეის რიტუალური სიმღერებიც შესულია ჩანაწერში, რომლებიც ქვის ხანის ადამიანის სიმღერას ჰგავს.
როგორ დატოვა ვოიჯერმა მზის სისტემა
1977 წ-ის სტარტის შემდეგ, Voyager 1 დაფარა დაახლოებით 17,4 მილიარდ- ზე მეტი კილომეტრი, კვლევის მთავარი მისია იყო გიგანტური პლანეტების შესწავლა, რომლებიც მზის სისტემის შორეულ მონაკვეთებზე მდებარეობს - იუპიტერი და სატურნი. ამავდროულად, მოწყობილობის მოქმედება საერთოდ არ დასრულებულა. იგი განაგრძობს მოძრაობას მუდმივი სიჩქარით 61.155 ათასი კმ / სთ.
2004 წელს ვოიაჯერ 1-მა მიაღწია ე.წ. "დარტყმის ტალღის" - საზღვარს, რომლის შემდეგაც მზის ქარის სიძლიერე მკვეთრად მცირდება. ჰელიოპაუზა ამ ტერიტორიის შემდეგ დაუყოვნებლივ იწყება. სინამდვილეში, ეს არის ჩვენი ვარსკვლავური სისტემის უკიდურესი ზღვარი და მიფრინავს Voyager 1– ამ მიმართულება. მალე ის უნდა მიაღწიოს ჰელიოპაუზის ზონას - ადგილს, სადაც მზის გავლენა ნულამდე შემცირდება, ამიერიდან იგი „ოფიციალურად“ იქნება ვარსკვლავთშორისი სივრცეში. NASA- ს ექსპერტების აზრით, ეს 2014 წელს მოხდა.
ვოიაჯერ 1 იყო ორი ორი კოსმოსური ხომალდი, რომელიც გამოიცა 1977 წელს მზის სისტემის შორეულ რეგიონებზე. გამოსვლამდე ორი კვირით ადრე მისი "ტყუპი" ვოიაჯერ 2. კოსმოსში წავიდა. ორივე იყენებს ბირთვულ წყაროებს ენერგიის გამომუშავებისთვის. Voyager 2 მოძრაობს სხვა მიმართულებით (სამხრეთი), მისი სიჩქარე თითქმის 5 ათასი კმ / სთ-ით დაბალია, ვიდრე Voyager 1-ის მაჩვენებელი, რ-იც მზის სისტემის ჩრდილოეთ წვერიზე იყო მიმართული. ამჟამინდელმა პირველმა ვოიაჯერ 2-მ მოახერხა მზიდან 14.1 მილიარდი კილომეტრის უკან დახევა.
ვოიაჯერ 1-ის ზონდი მუშაობს იმავე რეჟიმში, როგორც ახლა, 2025 წლამდე შეძლებს სტაბილურად ფუნქციონირებას. დაბოლოს, გამოძიების მისია, NASA- ს გათვლებით, შეიძლება დასრულდეს 2030 წელს
იხ. ვიდეო
რეკლამა
იხ. ბმულზე ➣➣➣
Комментариев нет:
Отправить комментарий