რადიაციული ავარია

                           რადიაციული ავარია

                         
რა არის არის ატომური ავარია და რატომ არის საშიში სიცოცხლისთვის. ზოგადად ასეთი ტიპის ავარია ბუნებრივია მას უნდა ჰქონდეს ატომური  აგრეგატი განსხვავების სხვა სახის ტეხიკური ნაგებობისა მას გააჩნია რადუაქტიული ნივთიერებები რ-ბიც ატმოსფეროში თუ მიწაზე მიმოფანტვის შემთხვევაში ადამიანისთვის ადა ზოგადად სიცოცხლისთვის არის საშიში გარდა ამისა ის ნივთიერებები თუ ტერიტორიები მრავალი წლის განმავლობაში არ შეიძლება შეხებაც კი რომ არ მიიღო დასხივება.
რადიაციული ავარია წარმოადგენს დაკარგვას მართვის წყაროსი იუონიზებული გამოსხივების, გამოწვევული გაუმართაობა მოწყობილობის, არასწირი მოქმედების ,მუშა-მოსამსახურეს (პერსონალის) სტიქიური უბედურობისან სხვა მიზეზით, რ-საც შეეძლო მიიყვანოს დასხივება ადამიანების უმაღლესი დადგენილი ნორმების ან დაბიძურემბას გარემოსი.
როგორც მოგეხსენებათ სადგურის შიდა მოწყობილობაში მიმდინარეობს ბირთვული რექცია და არის მაღალი ტემპერატურა დაზიანება თბური ელემენტებისდადგენილი უსაფრთხობის დაგენილ ნორმებიდა გადასვლისას გამოწვევულია
დარღვევა კონტროლის და მართვის ჯაღვური ატომური რექციის აქტიურ ზონაში რექტორის.
იხ. ვიდეო

რეაქტიული ავარია (p<β, где p - რექტიულობა, β - წილი დაგვიანებული ნეტრონების), ავარია ხდება შედეგად დაჩქარება რექტორში წამიერად რეაქტორის ნეტრონების
ჩამოყალიბება ლოკალური კრიტიკული გადათვირთვისას, ტრანსპორირებისა და შენახვისას ატპმური საწვავის.
დარღვევა სითბოტევადობა ატ. სადგურზე.
 სია რადიაციული ავარიები
რადიაციური ავარია იყოფა სამი ტიპად ლოკალური, ადგილობრივი და საერთო
სია ცხნობილი რადიაციული ავარიების
კიშტიმის ტრაგედია, აფეთქება საცავზე რადიოაქტიური ნარჩენები ,,მაიაკი'' 1957წ-ის 29 სექტემბერს.
ჩავორდნა თანამგზავრის ,,ტრანზიტ-5В'' ატომური ენერგეტიკული დანადგარის SNAP-9A ბორტზე  1964წ-ის 51 აპრილს
ჩამონგრევა სამი ატომური ბომბის სოფელ პალომარეში (ესპანეთი) 1966წ-ის 17 იანვბარი
დაბგრევა ოთხი თერმობირთვული ბომბის ავიაკატასტროფის შედეგად გრელანდიაზე 1968წ-ს სართოდ ცნობილია 20 მდე ავიკატასტროფა ინციდენტის აშშ 
რადიაციული დაბინძურება კრამატორში 1980წ
რადიაციური ავრია ჩეჟმაზე 1985წ-ის 10 აგვისტო
მრავალრიცხოვანი ავარია პოლიგონზე სანტა-სუსანაზე
                        რადიოაქტიური დაბინძურება
                                    
                                                აღმოსავლეთ ურალის სახელმწიფო ნაკრძალი ტერიტორიის და მასზე მდებარე ობიექტების დაბინძურება რადიოაქტიური ნივთიერებებით.
ბირთვული აფეთქების ღრუბლიდან რადიოაქტიური ნივთიერებების დაკარგვა და გამოწვეული გამოსხივება გარემოში რადიოაქტიური იზოტოპების წარმოქმნის გამო ბირთვული აფეთქებიდან მყისიერი ნეიტრონის და გამა გამოსხივების გავლენის ქვეშ; ის გავლენას ახდენს ადამიანებზე და ცხოველებზე, ძირითადად, გარე გამა და (უფრო მცირე ზომით) ბეტა გამოსხივების შედეგად, აგრეთვე შინაგანი გამოსხივების შედეგად (ძირითადად, ალფა – აქტიური ბირთვებით), როდესაც რადიოიზოტოპები ორგანიზმში შედიან ჰაერით, წყლით და საკვებით.
იხ. ვიდეო ყველაზე რადიაქტიური ადგილები დედამიწაზე

ტექნოლოგიური უბედური შემთხვევები (ბირთვული რეაქტორებიდან გაჟონვა, რადიოაქტიური ნარჩენების ტრანსპორტირებისა და შენახვის დროს გაჟონვა, სამრეწველო და სამედიცინო რადიო წყაროების შემთხვევითი დაკარგვა და ა.შ.) რადიოაქტიური ნივთიერებების დაშლის შედეგად; დაბინძურების ბუნება დამოკიდებულია უბედური შემთხვევის სახეობაზე.
იოდი-131 - არის ბეტა და გამა რადიოაქტიური, ნახევარგამოყოფის პერიოდი დაახლოებით 8 დღეა. ბეტა დაშლის გამო, 131I იწვევს მუტაციას და უჯრედების სიკვდილს, რომელშიც ის შედის, ისევე როგორც მიმდებარე ქსოვილები რამდენიმე მილიმეტრის სიღრმეში. იგი კონცენტრირებულია ძირითადად ფარისებრი ჯირკვალში.
სტრონციუმი -90 - ნახევარგამოყოფის პერიოდი - დაახლოებით 28.8 წელი. 90Sr გარემოში შედის ძირითადად ბირთვული ელექტროსადგურების გამონაბოლქვიდან და ბირთვული აფეთქებებით. ძალიან საშიშია. იგი დეპონირდება ძირითადად ძვლოვან ქსოვილებში (ძვლებში).
ცეზიუმი -137 - ნახევარგამოყოფის პერიოდი - 30 წელი. ბიოსფეროს რადიოაქტიური დაბინძურების ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი. 137C- ს გარემოში გაშვება ძირითადად ხდება ბირთვული საწარმოების უბედური შემთხვევების და ბირთვული იარაღის ტესტების შედეგად.
კობალტ -60 - ნახევარდაშლის 
 პერიოდი დაახლოებით ტოლია 5.3 წლამდე.
Americium-241 - ნახევარდაშლის  პერიოდი დაახლოებით ტოლია 433 წლამდე.
ამ რადიოაქტიური კომპონენტების წვლილი ჩერნობილის ავარიაში მოხდა (დაახლოებით):

იოდი-131 - 1.8⋅1018 Bq,
ცეზიუმი-137- 8.5⋅1016 Bq,
strontium-90 - 1⋅1016 Bq.
გარემოში გამოტოვებული ნივთიერებების მთლიანი აქტივობა, სხვადასხვა შეფასებით, შეადგენდა 14–1018 ღუმს (დაახლოებით 380 მილიონი კურდღელი).

იაპონური ბირთვული უსაფრთხოების კომისიის (NSC) მიერ შეფასებული ფუკუშიმას ავარიიდან მიღებული ემისიები

იოდი-131 - 1.5⋅1017 Bq,

ცეზიუმი-137- 1.2⋅1016 Bq.