ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         ნაუტილოიდეები

(Nautiloidea), უხერხემლოთა ზერიგი თავფეხიანების კლასისა. ნაუტილოიდეების რბილი სხეული საკნებად დაყოფილ ნიჟარაშია მოქცეული. ხოხავენ ან ცურავენ ფსკერზე. უძველეს ნაუტილოიდეებს სწორი ნიჟარა ჰქონდათ, კარბონული პერიოდიდან კი ერთ სიბრტყეში სპირალურად დახვეულნიჟარიანი ფორმები გაბატონდნენ. ნაუტილოიდეები წარმოიშვნენ კამბრიულ პერიოდში. წარმოდგენილი იყვნენ 700-მდე გვარის 200--ზე მეტი სახეობით. განვითარების მაღალ დონეს მიაღწიეს დევონურ პერიოდში. მეზოზოურ ერასა და პალეოგენურ პერიოდში კი მათმა რიცხვმა იკლო. დღეს მხოლოდ ერთი გვარი (Nautilus) გვხვდება.

იხ. ვიდეო

ნაუტილოიდები აღწერა ლუი აგასიზი 1848 წელს, როგორც ქვეწესრიგი . მათი თანამედროვე კლასიფიკაცია სათავეს იღებს რ. ფლაუერის და ბ. კამელის (1950) ნაშრომიდან , რომლებიც მათ განიხილავდნენ კლასად 14 ერთეულით. ეს სისტემა, სხვადასხვა ვერსიით, მიღებული იქნა მკვლევართა უმეტესობის მიერ (თუმცა ჯგუფის წოდება ჩვეულებრივ დაქვეითებული იყო ქვეკლასამდე ან სუპერორდერამდე) და საფუძვლად დაედო პალეონტოლოგიის საფუძვლებში (1962) მიღებულ სისტემებს და ტრაქტატი უხერხემლოთა პალეონტოლოგიის შესახებ. ამ ჯგუფის საზღვრები (ისევე როგორც ნაუტილიდას ორდენი, მისი დღევანდელი წარმომადგენლების ჩათვლით) საკმაოდ ბუნდოვანი იყო: სხვადასხვა ავტორის მიხედვით მას განსხვავებული შემადგენლობა ჰქონდა.

იხ. ვიდეო

მოგვიანებით, ზოგიერთმა ავტორმა დაიწყო ცხოველების დაყოფა, რომლებიც ადრე კლასიფიცირდება როგორც ნაუტილოიდები, ორ ან მეტ ქვეკლასად. ასე რომ, 2006 წელს A.A. Shevyrev-მა დაყო "ნაუტილოიდური ცეფალოპოდები" 5 ქვეკლასად (Actinoceratoidea, Ellesmeroceratoidea, Endoceratoidea, Nautiloidea და Orthoceratoidea), რომელიც მოიცავდა 17 ორდენს. ქვეკლასი Nautiloidea ახალ მასშტაბში მოიცავდა ორდენებს Basslerocerida, Discosorida, Lituitida, Nautilida, Oncocerida და Tarphycerida . 2019 წელს ე. კინგმა და დ. ევანსმა დაყვეს ნაუტილოიდური ცეფალოპოდები, მათ არაფორმალურ ჯგუფად მიიჩნიეს, ქვეკლასებად Multiceratia, Nautilia, Orthoceratia, Plectronoceratia და Tarphyceratia (დაბოლოებით -oidea, რადგან ის დაცულია სუპეროჯახებისთვის ICZN-ში. ). ეს ავტორები ნაუტილიაში შედიან ნაუტილიდაში (ნაუტილიდები ) 24 ოჯახით, რომლებიც ცნობილია ადრეული დევონური პერიოდიდან (შესაძლოა გვიან სილურულიც კი) დღემდე

იხ. ვიდეო Nautilus facts: the animals with complex shells | Animal Fact Files