ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ასკორბინის მჟავა

ასკორბინის მჟავა ან ვიტამინი C — ძლიერი ანტიოქსიდანტი. მისი ქიმიური ფორმულაა ${\displaystyle {\ce {C6H8O6}}}$ იგი არეგულირებს სისხლის შედედებას, აწესრიგებს კაპილარების გამტარობას, მონაწილეობს სისხლწარმოქმნაში, მოქმედებს ანთებისა და ალერგიის წინააღმდეგ, აწესრიგებს სტრესის შედაგად გამოწვეულ პრობლემებს, აძლიერებს რეპარაციულ (აღდგენით) პროცესებს, ზრდის ინფექციების მიმართ მდგრადობას.

მნიშვნელოვანია, რომ C ვიტამინის ადეკვატური რაოდენობა ორგანიზმში ბევრად უფრო ზრდის В1, В2, A, E ვიტამინების, პანტოტენისა და ფოლიუმის მჟავეების მდგრადობას. ჰორმონები, რომელთაც თირკმელზედა ჯირკვალი გამოჰყოფს, შეიცავენ უფრო მეტ ასკორბინს, ვიდრე სხეულის რომელიმე სხვა ნაწილი. ვიტამინი C ეხმარება ამ ,,სტრესული’’ ჰორმონების გამოყოფას და იცავს ორგანიზმს ტოქსინებისაგან, რომლების წარმოიქმნება მათი მეტაბოლიზმის (გარდაქმნის) პროცესში.

იხ. ვიდეო - ასკორბინის მჟავის ამპულები-სილამაზის და ახალგაზრდობის საიდუმლო

დადებითი თვისებები

ვიტამინი C აუმჯობესებს კალცისა და რკინის ათვისებას და ორგანიზმიდან გამოჰყავს ტოქსიკური სპილენძი, ტყვია და ვერცხლისწყალი.

ორგანიზმის წინააღმდეგობის უნარიანობის გაზრდა, რკინის ათვისების გაუმჯობესება, ჰემოგლობინის დონის შენარჩუნება;

მთავარ როლს თამაშობს კოლაგენის ჩამოყალიბებაში, რომელიც აუცილებელია ქსოვილების უჯრედების, ღრძილების, სისხლძარღვების, ძვლების და კბილების ზრდისა და აღდგენისათვის;

აუმჯობესებს ორგანიზმის მიერ რკინის ათვისებას;

ჭრილობების შეხორცების, დამწვრობის მოშუშების და სისხლმდენი ღრძილებისათვის;

ოპერაციის მერე შეხორცებისათვის;

ამცირებს სისხლში ქოლესტერინის დონეს;

იცავს მრავალი ვირუსული და ბაქტერიული ინფექციებისაგან;

მოქმედებს როგორც ბუნებრივი სასაქმებელი;

ამცირებს ტრომბის წარმოქმნის შანსს;

შველის გაციებების მკურნალობას;

ამცირებს სხვადასხვა ალერგენების მოქმედებას

იხ. ვიდეო - Кому вредна аскорбинка? Польза и вред аскорбиновой кислоты!

მისი ფიზიკური თვისებების მიხედვით, ასკორბინის მჟავა არის თეთრი კრისტალური ფხვნილი მჟავე გემოთი. ადვილად ხსნადი წყალში, ხსნადი ალკოჰოლში. L-ასკორბინის მჟავას დნობის წერტილი არის 190–192 °C (დაშლით).

ორი ასიმეტრიული ატომის არსებობის გამო, არსებობს ასკორბინის მჟავის ოთხი დიასტერეომერი. ორი პირობითად დასახელებული L- და D- ფორმა ქირალურია ფურანის რგოლში ნახშირბადის ატომთან მიმართებაში, ხოლო იზოფორმა არის D-იზომერი ნახშირბადის ატომში ეთილის გვერდით ჯაჭვში.

                                                                        

ასკორბინის მჟავის ოპტიკური იზომერები:

1a - L-ასკორბინის მჟავა,

2a - L-იზოასკორბინის მჟავა,

1b - D-იზოასკორბინის მჟავა,

2b - D-ასკორბინები

ისტორია  - პირველად სუფთა სახით ვიტამინი C 1928 წელს გამოყო უნგრელ-ამერიკელი ქიმიკოსის ალბერტ სენტ-გიორგიის მიერ, ხოლო 1932 წელს დადასტურდა, რომ ადამიანის საკვებში ასკორბინის მჟავის არარსებობა იწვევს სკორბუტს.

1933 წელს შვეიცარიული კომპანია Hoffmann-La Roche იყო მსოფლიოში პირველი, რომელმაც დაეუფლა სინთეზური C ვიტამინის წარმოებას.

რიგ შემთხვევებში, ფარმაკოლოგები დიდ იმედებს ამყარებდნენ C ვიტამინზე, ძირითადად დაფუძნებული არა პრეპარატის კლინიკური ეფექტურობის ექსპერიმენტულ მტკიცებულებებზე, არამედ თეორიულ საფუძვლებზე, პირველ რიგში ასკორბინის მჟავას შესაძლო ანტირადიკალურ მოქმედებაზე.

1970 წელს ლინუს პაულინგმა გამოაქვეყნა სტატია აშშ-ს ეროვნული აკადემიის მოხსენებებში, "ევოლუცია და ასკორბინის მჟავის საჭიროება", რომელშიც მან წამოაყენა კონცეფცია C ვიტამინის მაღალი დოზების საჭიროების შესახებ, ვარაუდობს, რომ ისინი ოპტიმალურია ჯანმრთელობისთვის. ამ დასკვნამდე პაულინგი თეორიული მსჯელობით მივიდა იმ დროისთვის მისთვის ხელმისაწვდომი ლიტერატურის საფუძველზე. პოლინგი ვარაუდობს, რომ C ვიტამინის მაღალ დოზებს შეუძლია დაიცვას ადამიანი მრავალი დაავადებისგან, კერძოდ, ვირუსული (SARS, გრიპი) და კიბოსგან. ვიტამინი C ასევე აუცილებელია კოლაგენის ბოჭკოების ფორმირებისთვის, სხეულის ქსოვილების დასაცავად თავისუფალი რადიკალებისგან. პაულინგმა შესთავაზა C ვიტამინის დღიური დოზის გაზრდა 100-200-ჯერ. მან თავად თქვა, რომ მეუღლესთან ერთად, C ვიტამინის დღიური ნორმა 10 გრამი დაუწესა.

ამჟამად, მოსაზრება C ვიტამინის დაბალი დოზების (1000 მგ-მდე) ეფექტურობის შესახებ გაციების სამკურნალოდ ჯერ კიდევ არ არის დადასტურებული (C ვიტამინის პროფილაქტიკური მიღება ამცირებს დაავადების ალბათობას, მაგრამ არ მოქმედებს მის გავლაზე [9]. ) და ექსპერიმენტები 2000 მგ/დღეზე მეტი დოზით (პაულინგის თეორიის მიხედვით) არ ჩატარებულა. მეორე მხრივ, ვარაუდი, რომ ასკორბინის მჟავის დოზებმა, რაც მნიშვნელოვნად აღემატება საჭიროებას, შეიძლება გამოიწვიოს გარკვეული ფიზიოლოგიური დარღვევები, ასევე არ არის დადასტურებული.

1996 წელს ნორვეგიაში მიიღეს კანონი, რომელიც კრძალავს 250 მგ-ზე მეტი ასკორბინის მჟავას შემცველი კაფსულების გაყიდვას. გერმანია მოჰყვა ნორვეგიას 1997 წელს [წყარო არ არის მითითებული 3838 დღე]. შემზღუდველი კანონები კრძალავდა ვიტამინების რეკლამას, როგორც სპეციფიკური დაავადებების სამკურნალოდ, თუ ამ მედიკამენტებისთვის აუცილებელი არ იყო კლინიკური კვლევების სერია. ეს კანონები, როგორც გაირკვა, შეეხო მრავალი კვების და ფარმაცევტული კომპანიის ინტერესებს. ვინაიდან ევროკავშირში ვიტამინები კლასიფიცირებული იყო როგორც საკვები პროდუქტები, არ იყო საჭირო კლინიკური კვლევები, სანამ ისინი კომერციულად ხელმისაწვდომი გახდებოდა.

2005 წელს ევროპულმა სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება 2005 წლის 1 აგვისტოდან ევროკავშირის ქვეყნებში C ვიტამინის პრეპარატების დოზირების შეზღუდვის შესახებ. შეიცვალა რეკომენდაციების ფორმულირება (სიტყვები „კურნავს“, „კურნავს“, „ახანგრძლივებს“ და მსგავსი სიტყვებით შეიცვალა „ხელს უწყობს შენარჩუნებას“, „იცავს“).

ლინუს პაულინგის იმედი, რომ ვიტამინი C-ს შეუძლია იმუნური სისტემის გააქტიურება კიბოს განკურნების მიზნით, ასევე მკაფიოდ არ არის დადასტურებული. არსებობს კვლევები, რომლებშიც ვიტამინი C შეჰყავდათ თაგვებში ინტრავენურად დოზით 4 გრამამდე თითო კილოგრამ წონაზე დღეში და რომელმაც დაამტკიცა C ვიტამინის კიბოს საწინააღმდეგო მოქმედება კიბოს უჯრედების დაახლოებით 75%-ზე, გარეშე. გავლენას ახდენს ჯანსაღ უჯრედებზე. ამასთან, სიმსივნის ზრდა შენელდა 41-53%-ით.

ასკორბინის მჟავა არღვევს კიბოს ღეროვანი უჯრედების მეტაბოლიზმს და აჩერებს მათ ზრდას, ნათქვამია მანჩესტერში, სალფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერთა მიერ 2017 წელს გამოქვეყნებული კვლევის მიხედვით.

იხ. ვიდეო - video - Highest Vitamin C Food on the Planet – Dr.Berg on the Benefits of Vitamin C

fარმაკოლოგია

ასკორბინის მჟავა შეჰყავთ ნახშირბადის მონოქსიდით მოწამვლისას, მეტემოგლობინის წარმომქმნელი აგენტები დიდი დოზებით - 0,25 მლ/კგ-მდე 5%-იანი ხსნარი დღეში. პრეპარატი არის ძლიერი ანტიოქსიდანტი, ახდენს რედოქს პროცესების ნორმალიზებას. ასევე გამოიყენება ჰემორაგიული დიათეზის, კაპილაროტოქსიკოზის, ჰემორაგიული ინსულტის, სისხლდენის (მათ შორის ცხვირის, ფილტვის, საშვილოსნოს), ინფექციური დაავადებების, იდიოპათიური მეტემოგლობინემიის, ინტოქსიკაციის, ალკოჰოლური და ინფექციური დელირიუმის, მწვავე რადიაციული ავადმყოფობის, პოსტტრანსფუზიული დაავადების, კანის გართულებების დროს. ქრონიკული ჰეპატიტი და ციროზი), კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები (აჩილია, პეპტიური წყლული, განსაკუთრებით სისხლდენის შემდეგ, ენტერიტი, კოლიტი), ჰელმინთოზები, ქოლეცისტიტი, ნელა შეხორცებული ჭრილობები, წყლულები, დამწვრობა, ფიზიკური და გონებრივი გადატვირთვა, ორსულობა და ასევე. C ვიტამინის ნაკლებობით . 2012 წლის Cochrane-ის მიმოხილვაში ნათქვამია, რომ C ვიტამინის დანამატების არანაირი ეფექტი საერთო სიკვდილიანობაზე. 2013 წლის Cochrane-ის მიმოხილვამ არ აღმოაჩინა მტკიცებულება იმისა, რომ ვიტამინი C-ს დამატება ამცირებს ფილტვის კიბოს რისკს ჯანმრთელ ადამიანებში ან მაღალი რისკის ქვეშ მოწევის ან აზბესტის ზემოქმედების გამო. 2017 წლის მდგომარეობით, არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება, რომ ვიტამინი C-ს დამატება ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებს, ხოლო 2014 წლის მონაცემებით არ არსებობს მტკიცებულება, რომ ვიტამინი C სასარგებლოა დიაბეტისთვის. C ვიტამინის დანამატები არ აფერხებს ან ანელებს ასაკთან დაკავშირებული კატარაქტის პროგრესირებას.

მაღალი ხარისხის მტკიცებულება მიუთითებს, რომ ასკორბინის მჟავა არ აუმჯობესებს შარკო-მარი-თოთის დაავადებას მოზრდილებში გამოყენებული შედეგის ზომების მიხედვით. დაბალი ხარისხის მტკიცებულებების მიხედვით, ასკორბინის მჟავა არ აუმჯობესებს დაავადების მიმდინარეობას ბავშვებში. თუმცა, დაავადება ნელა პროგრესირებს და შედეგის პარამეტრები აჩვენებს მხოლოდ მცირე ცვლილებებს დროთა განმავლობაში. უნდა განიხილებოდეს უფრო ხანგრძლივი კვლევები და უნდა შემუშავდეს და დადასტურდეს შემდგომი კვლევებისთვის შედეგის პარამეტრები, რომლებიც უფრო მგრძნობიარეა ცვლილებების მიმართ დროთა განმავლობაში.