ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

მოგზაურობა დედამიწის ცენტრისკენ

                                                                       

სრული სათაური Voyage au centre de la Terre

საერთო სათაური მოგზაურობა დედამიწის ცენტრისკენ

ჟანრი სამეცნიერო-ფანტასტიკური

ავტორი ჟიულ ვერნი

მშობლიური ენა ფრანგული

დაწერის ადგილი საფრანგეთი

გამოცემულია 1864

მოქმედება იწყება 1863 წლის მაისში, გერმანიის ქალაქ ჰამბურგში. ისტორიას მოგვითხრობს გერმანიაში ცნობილი პროფესორის, ოტო ლიდენბროკის ობოლი ძმისშვილი აქსელ ლიდენბროკი.

ერთ დღეს, ძველი წიგნის თვალიერებისას, პროფესორი ლიდენბროკი XVI საუკუნეში მოღვაწე ისლანდიელი მეცნიერის, არნე საკსუნემის კრიპტოგრამას აღმოაჩენს, რომლის ამოხსნასაც აქსელი მოახერხებს. არნე საკსუნემის ეს ჩანაწერი, მიუთითებს იმაზე, რომ ადამიანს შეუძლია მიაღწიოს დედამიწის ცენტრს, თუ იგი ისლანდიაში მდებარე ვულკან სნეფლსის კრატერში ჩავა. ოტო ლიდენბროკი გადაწყვეტს, რომ ეს თავად გააკეთოს და აქსელთან ერთად ისლანდიაში მიემგზავრება.

ისლანდიაში პროფესორი ვინმე ჰანსს დაიქირავებს, ვინც მშვიდი, აუღელვებელი ადამიანი და თავისი ბატონის ყველა ბრძანებას უყოყმანოდ ასრულებს. თავდაპირველად, მოგზაურობა წარმატებით იწყება, მაგრამ პირველი პრობლემები მაშინ იწყება, როცა მოგზაურებს წყლის მარაგი შემოაკლდებათ და შემდეგ საბოლოოდ გამოელევათ. აქსელი უკვე სიკვდილის პირას არის, მაგრამ მამაცი და უშიშარი ჰანსი წყაროს აღმოჩენას მოახერხებს, რითაც მოგზაურებს საშუალება ეძლევათ განაგრძონ საკუთარი უჩვეულო მოგზაურობა.

მოგზაურების თავგადასავალი მართლაც, რომ ძალზე უჩვეულოა. აქ აღმოაჩენენ უკიდეგანო ზღვას, ცას, რამდენიმე ათასი წლის წინ გადაშენებულ ცხოველებს, პირველყოფილ ადამიანს და ა.შ. მაგრამ ისინი მაინც ვერ მიაღწევენ დედამიწის ცენტრს და ძლივს გამოასწრებენ ვულკანის ამოხეთქვას. ისინი ამოვლენ იტალიის კუნძულ სტრომბოლზე, რომელშიც მოქმედი ვულკანია და სწორედ ეს ვულკანი ამოხეთქავს.

ამის შემდეგ, ისინი ბრუნდებიან ჰამბურგში. აქსელი ცოლად ირთავს გრაუბენს, ვინც დიდი ხნის განმავლობაში უყვარდა. პროფესორი ლიდენბროკი საკუთარი უჩვეულო მოგზაურობით მთელ მსოფლიოში ცნობილი ხდება.

იხ. ვიდეო - Путешествие к центру земли. Жюль Верн. Интересные факты и достоинства книги.

Საინტერესო ფაქტები - რომანი ეფუძნება დედამიწის ღრუ  ჰიპოთეზას, რომელიც ჯერ კიდევ არ იყო მთლიანად უარყოფილი მე-19 საუკუნეში.

რომანში თხრობა აქსელის სახელით მიმდინარეობს. იმისდა მიუხედავად, რომ რომანი დაწერილია ფრანგის მიერ, თხრობა არის გერმანელის თვალთახედვით, თუმცა ვერნის ნაწარმოებების უმეტესობაში ნარატივი ნაციონალურად ნეიტრალურია, ხანდახან „პატრიოტული“ - ამბავი ჩვეულებრივ მესამე პირშია მოთხრობილი. იშვიათ შემთხვევებში მთხრობელები ფრანგები არიან (პროფესორი არონაქსი, კლაუდიუს ბომბარნაკი, კაზალონი).

რომანში ვერნი უამრავ ინფორმაციას გვაწვდის დედამიწის აგებულების შესახებ, იმდროინდელ მეცნიერულ ცოდნაზე დაყრდნობით. ამავდროულად, როგორც წესი, მას ემსახურება კამათის ნაწილი პროფესორსა და აქსელს შორის, რომელიც ჩვეულებრივ მოქმედებს როგორც სკეპტიკოსი. საინტერესოა, რომ აქსელის ბევრი შენიშვნა, რომელიც უარყო პროფესორმა, უფრო ჭეშმარიტი აღმოჩნდება თანამედროვე მეცნიერების თვალსაზრისით (კერძოდ, დედამიწის ბირთვის ტემპერატურის შესახებ).

პირველ თავში ნათქვამია, რომ მოქმედება 1863 წელს ვითარდება და პროფესორ ლიდენბროკის ასაკი დაახლოებით 50 წელია. ამავდროულად, მეექვსე თავში პროფესორი ამტკიცებს, რომ 1825 წელს მან ისაუბრა ინგლისელ ქიმიკოს ჰამფრი დევისთან, მაგრამ შემდეგ ირკვევა, რომ მათი შეხვედრა შედგა იმ დროს, როდესაც ლიდენბროკი დაახლოებით 12 წლის იყო.

ცნობილია, რომ რომანის ავტორი იცნობდა გეოლოგ ჩარლზ სენტ-კლერ დევილს, რომელმაც გამოიკვლია სტრომბოლის ვულკანის კრატერი. საინტერესოა, რომ სწორედ სტრომბოლის კრატერის მეშვეობით ბრუნდებიან გმირები მიწისქვეშეთში მოგზაურობის შემდეგ მიწიერ სამყაროში. ჩვენ ასევე აღვნიშნავთ, რომ სენტ-კლერ დევილის ძმა - ცნობილი ქიმიკოსი ანრი სენტ-კლერ დევილი - მოხსენიებულია იმ მეცნიერთა შორის, რომლებიც თითქოსდა კონსულტაციებს უწევდნენ ლიდენბროკს "ქიმიის მწვავე საკითხებზე".

რომანში აღწერილია გამოქვაბული, რომელიც შეიცავს უზარმაზარ კრისტალებს, წიგნის დაწერის დროს (1864 წ.) ისინი მეცნიერებისთვის ცნობილი არ იყო. თუმცა, 1999 წელს მექსიკაში აღმოაჩინეს კრისტალების მღვიმე, რომელიც უნიკალურია სელენიტის გიგანტური კრისტალების არსებობით.

რომანზე ცნობა გვხვდება ჟიულ ვერნის ერთ-ერთ შემდეგ ნაწარმოებში - რომანში „ოცი ათასი ლიე ზღვის ქვეშ“ (1869-1870 წწ). ერთ-ერთი გმირი, ჰარპუნი ნედ ლენდი, წარმოთქვამს თავისთვის სრულიად ატიპიურ ფრაზას: „თუ უცოდინარს სჯერა, რომ ზოგიერთი საშინელი კომეტა ხნავს ცას, რომ დედამიწის წიაღში ცხოვრობენ წინამორბედი ურჩხული ცხოველები, მაშინ კარგი! მაგრამ ასტრონომები და გეოლოგები იცინიან ასეთ ზღაპრებზე“. თუმცა, მეცნიერი პროფესორ არონაქსისგან ამ კუთხით რაიმე წინააღმდეგობას არ იღებს. ამგვარად, შესაძლოა, ვერნს სურდა კიდევ ერთხელ ეთქვა, რომ მეცნიერული გაგებით იგი არ იზიარებს ღრუ დედამიწის ჰიპოთეზას.

იხ. ვიდეო - Voyage au centre de la Terre HD - Journey in the center of the Earth HD