საკვები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              საკვები

სხვადასხვა საკვები

რას ჭამენ, რით იკვებებიან - ნებისმიერი ნივთიერება, რომელიც შესაფერისია ცოცხალი ორგანიზმების საკვებისა და სასმელისთვის, ენერგიის რეზერვების შესავსებად და ქიმიური მეტაბოლური რეაქციების ნორმალური მიმდინარეობისთვის აუცილებელი ინგრედიენტებით: ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები, ვიტამინები, მინერალები და კვალი ელემენტები. ნუტრიენტები შედიან ცოცხალ ორგანიზმში, სადაც ისინი შეიწოვება უჯრედების მიერ ენერგიის გამომუშავებისა და შესანახად, სასიცოცხლო ფუნქციების შესანარჩუნებლად, აგრეთვე ზრდის პროცესებისა და მომწიფების უზრუნველსაყოფად.

საკვების მთავარი დანიშნულებაა იყოს ენერგიის წყარო, განახლებადი მასალები და „სამშენებლო მასალა“ ორგანიზმისთვის, თუმცა საკვებისგან სიამოვნების მიღების (შიმშილის დაკმაყოფილების) ფაქტორი ასევე მნიშვნელოვანია ადამიანის კვებაში.

როგორც წესი, საკვები წარმოშობის მიხედვით იყოფა მცენარეებად და ცხოველებად.

შინაური ცხოველების კვებასთან დაკავშირებით ფართოდ არის გავრცელებული და გამოყენებული საკვების ცნება.

კულინარიასთან დაკავშირებული ადამიანის საქმიანობის სფეროს ეწოდება სამზარეულო (სამზარეულო ხელობა).

ისტორიულად ადამიანები აკმაყოფილებდნენ საკვებს რამდენიმე ძირითადი გზით: ნადირობა, შეგროვება და სასოფლო-სამეურნეო წარმოება. დღესდღეობით მსოფლიოში საკვების მოთხოვნილების უმეტესი ნაწილი დაკმაყოფილებულია კვების მრეწველობის მეშვეობით.

მე როგორც ეკოლოგისტი და შრომის ჯამრთელობის სპეციალსიტი კვება და საკვები ერთერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია ჩვენი  გარემოს ზემოქედება და სემდეგში ჩვენი ადამიანის ჯართელობის მდგომარეობა ჯართელი კვება ეგ ერთია და ეკოლოგიური და უსაფრთხო საკვები ეგ მოერე მაშ ასე:

პროდუქტების შეძენის დროს უნდა დავიცვათ გარკვეული წესები, რათა მერე არ ვინანოთ უაზროდ გადაყრილი თუნდაც თანხა და რაც მთავარია ჯამრთელობისთვის ზიანის მიყენება. 

ყუარდღების უნდა დავათვალიეროტ პროდუქტი და როგორუნდა გამოიყურებოდეს ის

ყველი - ზედაპირზე არ უნდა ჰქონდეს ობი (განსაკუთრების სახეობის გარდა). თუ ყველი დახეთქილია და ალაგ-ალაგ გამუქებულია. ეს იმას ნიშნავს,რომ ის უკვე გამომშრალია.

არაჟანი - არ უნდა ჰქონდეს კოშტები და იყოს წებოსებოვანი არ უნდა იწელებოდეს.

მოხარშული ძეხვი - ხარისხიანი ძეხვ აქვს ზოიერად ნოტიო თანაბარი ღრმულების გარეშე, თუ ძეხვი მკვეთრი წითელი ფერისაა. ეს ნიშნავს, რომ მას დამატებული აქვს ჯამრთებისთვის მავნე ნატრუმის ნიტრატი, ხორცს ფერს უნასრჩუნებს.

გაყინული ხორცი - ზამბარასავითაა და მოსინჯვისას მაშინვე აღიდგენს ფორმას. თუ დაიოგვიანა, ეს ნიშნავს რომ ის დიდი ხნისაა და ბევრი სითხე აქვს.

თევზი - მაგარი ქერცლი, გამჭირვალე თვალები და წითელი ლაყუჩები - იდეალური ნიშნებია. ცოცხალი თევზისთვის გაყინული თევზისთვის ზედმეტი ყუნელები, დამარილებულისთვისკი არ უნდა ჰქონდეს შიგნეული და სასიმუვნო სურნელით უნდა გამოირჩეოდეს.

დაფასეობული პროდუქტებისთვის შეფუთული უნდა იყოს და მცირე დაზიანებამაც შეიძლება პროდუქტების გაფუჭება გამოიწვიოს.

ტერინი - ფრანგული კერძი

სურსათის უვნებლობა

მთავარი სტატია: სურსათის უვნებლობა

უსაფრთხო საკვები არის საკვები, რომელიც თავისუფალია არა მხოლოდ ტოქსინების, პესტიციდებისა და ქიმიური და ფიზიკური დამაბინძურებლებისგან, არამედ მიკრობიოლოგიური პათოგენებისგან, როგორიცაა ბაქტერიები, პარაზიტები და ვირუსები, რომლებსაც შეუძლიათ დაავადების გამოწვევა.

სიცოცხლის პროცესში გამოყენებული საკვების ბუნების მიხედვით, ყველა ცოცხალი ორგანიზმი იყოფა ავტოტროფებად, ჰეტეროტროფებად და მიქსოტროფებად. არაორგანული ნაერთები - CO2, H2O და სხვა - მთავარი საკვებია აუტოტროფული ორგანიზმებისთვის (მცენარეთა უმეტესობა), რომლებიც მათგან სინთეზირებენ ორგანულ ნივთიერებებს ფოტოსინთეზის ან ქიმიოსინთეზის გზით: ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები, რომლებიც შეადგენენ ჰეტეროტროფული ორგანიზმების საკვებს. გარდა ცილების, ცხიმებისა და ნახშირწყლებისა, ჰეტეროტროფულ ორგანიზმებს სჭირდებათ ვიტამინები, ნუკლეინის მჟავები და მიკროელემენტები.

ცხოველები იყოფა ბალახისმჭამელებად (მაგალითად, ძროხა, სპილო), რომლებიც მოიხმარენ მცენარეულ საკვებს, ხორცისმჭამელ მტაცებლებს და მტაცებლებს (მაგალითად, მგელი, ლომი), მრავალმჭამელებად და ყოვლისმჭამელებად (მაგალითად, დათვი, ადამიანი).

შინაური ცხოველების საკვები (საკვები) ხშირად არის ცხოველისთვის აუცილებელი მრავალი ნივთიერების ხელოვნურად შექმნილი კომპლექსი, მაგალითად, რთული საკვები, ძაღლისა და კატის საკვები, ან საკვები აკვარიუმის თევზისთვის.

საჭმლის მონელება

მთავარი სტატია: საჭმლის მონელება

საჭმლის მონელება არის რთული ფიზიოლოგიური პროცესი ორგანიზმში, რომელიც უზრუნველყოფს საკვების მონელებას და უჯრედების მიერ მის შეწოვას. საჭმლის მონელების დროს საკვების მაკრომოლეკულები გარდაიქმნება უფრო მცირე მოლეკულებად, კერძოდ, საკვების ბიოპოლიმერები იშლება მონომერებად. ეს პროცესი საჭმლის მომნელებელი ფერმენტების დახმარებით ხორციელდება.

საჭმლის მონელების პროცესს შეიძლება თან ახლდეს ორგანიზმში არსებული სხვადასხვა დარღვევა, რისი თავიდან აცილების მიზნითაც შესაძლებელია გარკვეული დიეტის გამოყენება.

საკვების ქიმიური შემადგენლობა

მთავარი სტატია: კვებითი ღირებულება

როგორც წესი, საკვები შეიცავს სხვადასხვა კომპონენტის ნარევს, მაგრამ არსებობს საკვების სახეობები, რომლებიც შედგება ერთი კომპონენტისგან ან მისი აშკარა უპირატესობისგან, მაგალითად, ნახშირწყლების საკვები. საკვების კვებითი ღირებულება განისაზღვრება, უპირველეს ყოვლისა, მისი კომპონენტების ენერგეტიკული და ბიოლოგიური ღირებულებით, აგრეთვე ცალკეული ტიპის კომპონენტების პროპორციებით მათი მთლიანი რაოდენობით.

საკვების ენერგეტიკული ღირებულება განისაზღვრება იმ ენერგიის რაოდენობით, რომელიც გამოიყოფა საკვების მიღებისას. თუ სხეულის ენერგეტიკული ხარჯი მნიშვნელოვნად დაბალია, ვიდრე მოხმარებული საკვების ენერგეტიკული ღირებულება, მაშინ სხეული, როგორც იქნა, „ინახავს“ ენერგიას გაუთვალისწინებელი მოვლენისთვის, ხდება სხეულის წონის მატება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სიმსუქნე. თუ ადამიანი/ცხოველი არ იღებს საჭირო რაოდენობის ენერგიას საკვებიდან, მაშინ ხდება სხეულის წონის კლება. არასწორი კვება იწვევს ორგანიზმის მდგომარეობის გაუარესებას და ხელს უწყობს სხვადასხვა დაავადებებს. უკიდურესი დაღლილობა იწვევს შიმშილს.

ციყვები

მთავარი სტატია: ცილები

ცილები არის დიდი ბიომოლეკულები ან მაკრომოლეკულები, რომლებიც შედგება ამინომჟავების ნარჩენების ერთი ან მეტი გრძელი ჯაჭვისგან. ცოცხალ ორგანიზმებში ცილების ამინომჟავის შემადგენლობა განისაზღვრება გენეტიკური კოდით, უმეტეს შემთხვევაში სინთეზის დროს გამოიყენება 20 სტანდარტული ამინომჟავა. მათი მრავალი კომბინაცია იძლევა ცილის მოლეკულების მრავალფეროვან თვისებებს. გარდა ამისა, ცილაში შემავალი ამინომჟავები ხშირად ექვემდებარება ტრანსლაციურ მოდიფიკაციას, რაც შეიძლება მოხდეს როგორც ცილის ფუნქციის შესრულებამდე, ასევე უჯრედში მისი „მუშაობის“ დროს. ხშირად ცოცხალ ორგანიზმებში რამდენიმე ცილის მოლეკულა ქმნის კომპლექსურ კომპლექსებს, მაგალითად, ფოტოსინთეზურ კომპლექსს.

ცხიმები

ძირითადი სტატიები: ცხიმები და ლიპიდები

ცხიმები, ან ქიმიური თვალსაზრისით, ტრიგლიცერიდები არის ბუნებრივი ორგანული ნაერთები, გლიცეროლის და მონობაზური ცხიმოვანი მჟავების სრული ეთერები (შედის ლიპიდების კლასში). ნახშირწყლებსა და ცილებთან ერთად ცხიმები ძუძუმწოვრების ენერგიის ერთ-ერთი მთავარი წყაროა, კვების ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი. ცხიმების ემულსიფიკაცია ნაწლავში (მათი შეწოვის აუცილებელი პირობა) ნაღვლის მარილების მონაწილეობით ხორციელდება. ცხიმების ენერგეტიკული ღირებულება დაახლოებით 2-ჯერ აღემატება ნახშირწყლებს, რაც ექვემდებარება მათ ბიოშეღწევადობას და ორგანიზმის მიერ ჯანსაღ შეწოვას. ცოცხალ ორგანიზმებში ცხიმები (ლიპიდები) ასრულებენ მნიშვნელოვან სტრუქტურულ, ენერგეტიკულ და სხვა სასიცოცხლო ფუნქციებს უჯრედის მემბრანულ წარმონაქმნებში და უჯრედქვეშა ორგანელებში. მცენარეული წარმოშობის თხევად ცხიმებს ჩვეულებრივ ზეთებს უწოდებენ. გარდა ამისა, კულინარიაში ცხოველურ ცხიმს (ცხოველური რძისგან მიღებულ) კარაქსაც უწოდებენ. ასევე კვების მრეწველობაში მცენარეული ზეთების ტრანსფორმაციის (ჰიდროგენაციის ან ჰიდროგენიზაციის) შედეგად მიღებულ მყარ ცხიმებს უწოდებენ ლარდს, მარგარინს, კომბინირებულ ცხიმს ან სპრეს.

მცენარეები შეიცავს ცხიმებს შედარებით მცირე რაოდენობით, გარდა ზეთოვანი თესლებისა, რომლებშიც ცხიმის შემცველობა შეიძლება იყოს 50%-ზე მეტი. გაჯერებული ცხიმები ორგანიზმში იშლება 25-30%-ით, უჯერი ცხიმები კი მთლიანად .

ცხოველური ცხიმები ყველაზე ხშირად შეიცავს სტეარის და პალმიტის მჟავებს; უჯერი ცხიმოვანი მჟავები წარმოდგენილია ძირითადად ოლეინის, ლინოლის და ლინოლენის მჟავებით. ამ კატეგორიის ცხიმების ფიზიკოქიმიური და ქიმიური თვისებები დიდწილად განისაზღვრება მათში შემავალი გაჯერებული და უჯერი ცხიმოვანი მჟავების თანაფარდობით.

ნახშირწყლები

მთავარი სტატია: ნახშირწყლები

ნახშირწყლები არის ორგანული ნაერთების ძალიან ფართო კლასი, მათ შორის არის ნივთიერებები ძალიან განსხვავებული თვისებებით. ეს საშუალებას აძლევს ნახშირწყლებს შეასრულონ სხვადასხვა ფუნქციები ცოცხალ ორგანიზმებში. ამ კლასის ნაერთები შეადგენენ მცენარეთა მშრალი მასის დაახლოებით 80%-ს და ცხოველთა მასის 2-3%-ს. ცხოველთა სხეულს არ შეუძლია დამოუკიდებლად მოახდინოს ნახშირწყლების სინთეზი არაორგანული ნივთიერებებისგან. ისინი მცენარეებიდან იღებენ საკვებს და იყენებენ, როგორც ჟანგვის პროცესში მიღებულ ენერგიის ძირითად წყაროს. ამრიგად, ნახშირწყლები ჭარბობს ადამიანისა და ცხოველის ყოველდღიურ რაციონში. ბალახისმჭამელები იღებენ სახამებელს, ბოჭკოს და საქაროზას. ხორცისმჭამელები გლიკოგენს ხორცისგან იღებენ. ადამიანისთვის საკვებიდან ნახშირწყლების ძირითადი წყაროა: პური, კარტოფილი, მაკარონი, მარცვლეული და ტკბილეული. შაქარი არის სუფთა ნახშირწყლები. თაფლი, მისი წარმოშობის მიხედვით, შეიცავს 70-80% გლუკოზას და ფრუქტოზას.

ცოცხალ ორგანიზმებში ნახშირწყლები ასრულებენ შემდეგ ფუნქციებს:

სტრუქტურული და დამხმარე ფუნქციები. ნახშირწყლები მონაწილეობენ სხვადასხვა დამხმარე სტრუქტურების მშენებლობაში. ამრიგად, ცელულოზა არის მცენარის უჯრედის კედლების მთავარი სტრუქტურული კომპონენტი, ქიტინი ასრულებს მსგავს ფუნქციას სოკოებში და ასევე უზრუნველყოფს ართროპოდების ეგზოჩონჩხის სიმკვეთრეს.

დამცავი როლი მცენარეებში. ზოგიერთ მცენარეს აქვს დამცავი სტრუქტურები (ეკლები, წვერები და ა.შ.), რომელიც შედგება მკვდარი უჯრედების უჯრედის კედლებისგან.

პლასტიკური ფუნქცია. ნახშირწყლები რთული მოლეკულების ნაწილია (მაგალითად, პენტოზები (რიბოზა და დეზოქსირიბოზა) მონაწილეობენ ATP-ის, დნმ-ის და რნმ-ის მშენებლობაში).

ენერგიის ფუნქცია. ნახშირწყლები ემსახურება ენერგიის წყაროს: 1 გრამი ნახშირწყლების დაჟანგვის შედეგად გამოიყოფა 4,1 კკალ ენერგია და 0,4 გრ წყალი.

შენახვის ფუნქცია. ნახშირწყლები მოქმედებენ როგორც სარეზერვო ნუტრიენტები: გლიკოგენი ცხოველებში, სახამებელი და ინულინი მცენარეებში.

ოსმოსური ფუნქცია. ნახშირწყლები მონაწილეობენ ორგანიზმში ოსმოსური წნევის რეგულირებაში. ამრიგად, სისხლი შეიცავს 100-110 მგ/% გლუკოზას, ხოლო სისხლის ოსმოსური წნევა დამოკიდებულია გლუკოზის კონცენტრაციაზე.

რეცეპტორის ფუნქცია. ოლიგოსაქარიდები მრავალი უჯრედული რეცეპტორის ან ლიგანდის მოლეკულის რეცეპტორული ნაწილის ნაწილია.

ნახშირწყლების მეტაბოლიზმი ადამიანის ორგანიზმში და მაღალ ცხოველებში შედგება რამდენიმე პროცესისგან:

ჰიდროლიზი (გაყოფა) კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში საკვების პოლისაქარიდების და დისაქარიდების მონოსაქარიდებამდე, რასაც მოჰყვება ნაწლავის სანათურიდან სისხლში შეწოვა.

გლიკოგენოგენეზი (სინთეზი) და გლიკოგენოლიზი (დაშლა) ქსოვილებში, ძირითადად ღვიძლში.

აერობული (გლუკოზის დაჟანგვის პენტოზაფოსფატის გზა ან პენტოზის ციკლი) და ანაერობული (ჟანგბადის მოხმარების გარეშე) გლიკოლიზი არის ორგანიზმში გლუკოზის დაშლის გზები.

ჰექსოზების ურთიერთკონვერსია.

გლიკოლიზის პროდუქტის - პირუვატის აერობული დაჟანგვა (ნახშირწყლების ცვლის საბოლოო ეტაპი).

გლუკონეოგენეზი არის ნახშირწყლების სინთეზი არანახშირწყლოვანი ნედლეულისგან (პირუვინი, რძემჟავა, გლიცერინი, ამინომჟავები და სხვა ორგანული ნაერთები).

აუცილებელი საკვები ელემენტები

მთავარი სტატია: აუცილებელი საკვები ელემენტები

მაკრონუტრიენტები

მთავარი სტატია: მაკრონუტრიენტები

თავსატეხი და კალამი

სტატიის ეს ნაწილი არ არის დაწერილი.

აქ შეიძლება იყოს ცალკე განყოფილება. დაეხმარეთ ვიკიპედიას მისი დაწერით. (2020 წლის 26 დეკემბერი)

ბიოლოგიურად მნიშვნელოვანი ელემენტები

მთავარი სტატია: ბიოლოგიურად მნიშვნელოვანი ელემენტები

Ნახშირბადის

წყალბადი

ჟანგბადი

აზოტი

ფოსფორი

გოგირდის

კალიუმი

კალციუმი

მაგნიუმი

ნატრიუმი

ქლორი

მიკროელემენტები

მთავარი სტატია: მიკროელემენტები

თანამედროვე მონაცემებით, 30-ზე მეტი მიკროელემენტი ითვლება მცენარეთა და ცხოველთა სიცოცხლისათვის საჭიროდ. მათ შორის (ანბანური თანმიმდევრობით):

ბრომი

რკინა

იოდი

კობალტი

მანგანუმი

სპილენძი

მოლიბდენი

სელენი

ფტორი

ქრომი

თუთია

ვიტამინები

მთავარი სტატია: ვიტამინები

ვიტამინები (ლათინური vita - "სიცოცხლე") არის შედარებით მარტივი სტრუქტურისა და მრავალფეროვანი ქიმიური ბუნების დაბალი მოლეკულური ორგანული ნაერთების ჯგუფი. ეს არის ქიმიური ბუნებით ჰეტეროგენული ორგანული ნივთიერებების ჯგუფი, რომელიც გაერთიანებულია მათი აბსოლუტური აუცილებლობის საფუძველზე ჰეტეროტროფული ორგანიზმისთვის, როგორც საკვების განუყოფელი ნაწილი. აუტოტროფულ ორგანიზმებს ასევე სჭირდებათ ვიტამინები, რომლებიც იღებენ მათ სინთეზით ან გარემოდან. ამრიგად, ვიტამინები შედის მკვებავ გარემოში ფიტოპლანქტონის მზარდი ორგანიზმებისთვის. ვიტამინები გვხვდება საკვებში (ან გარემოში) ძალიან მცირე რაოდენობით და, შესაბამისად, კლასიფიცირდება როგორც მიკროელემენტები. ვიტამინები არ არის ენერგიის მომწოდებელი ორგანიზმისთვის, მაგრამ ვიტამინები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ მეტაბოლიზმში. ვიტამინები მონაწილეობენ მრავალფეროვან ბიოქიმიურ რეაქციაში, ასრულებენ კატალიზურ ფუნქციას, როგორც დიდი რაოდენობით სხვადასხვა ფერმენტების აქტიური ცენტრების ნაწილი, ან მოქმედებენ როგორც ინფორმაციის მარეგულირებელი შუამავლები, ასრულებენ ეგზოგენური პროჰორმონებისა და ჰორმონების სასიგნალო ფუნქციებს. ცნობილია დაახლოებით ერთი და ნახევარი ათეული ვიტამინი. ხსნადობის მიხედვით ვიტამინები იყოფა ცხიმში ხსნად - A, D, E, არსებით ცხიმოვან მჟავებად, K და წყალში ხსნად - ყველა დანარჩენად (B, C და სხვა). ცხიმში ხსნადი ვიტამინები გროვდება ორგანიზმში და მათი საწყობია ცხიმოვანი ქსოვილი და ღვიძლი. გახსენით წყლითვიტამინები მნიშვნელოვანი რაოდენობით არ დეპონირდება (გროვდება) და თუ ჭარბი რაოდენობით გამოიყოფა წყალთან ერთად.

Საკვები პროდუქტები

ძიება არის ადამიანის ცხოვრების ერთ-ერთი საფუძველი, როგორც ენერგიის წყარო ორგანიზმის ფუნქციონირებისთვის (ადამიანმა უნდა მიირთვას 1-დან 5-ჯერ დღეში). სრული საკვები (მისი დიეტა) შეიცავს საკვების ყველა აუცილებელ ელემენტს – ეს ის ელემენტებია, რომლებსაც საკვები უნდა შეიცავდეს ადამიანის ორგანიზმის ნორმალური ფუნქციონირების უზრუნველსაყოფად. ეს უკანასკნელი საერთოდ არ ასინთეზებს აუცილებელ ელემენტს, ან ასინთეზირებს არასაკმარისი რაოდენობით ორგანიზმის ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად (მაგ., ნიაცინი, ქოლინი) და ამიტომ უნდა იყოს მიღებული საკვებიდან.

დიეტოლოგების ზოგადი რეკომენდაციები ჯანსაღი დიეტის შესაქმნელად გროვდება ე.წ. კვების პირამიდებში.

Საკვები პროდუქტები

საკვები პროდუქტები - პროდუქტები ბუნებრივი ან გადამუშავებული სახით, რომელსაც მოიხმარს ადამიანი (მათ შორის, ბავშვთა კვების პროდუქტები, დიეტური საკვები პროდუქტები), ბოთლის სასმელი წყალი, ალკოჰოლური და უალკოჰოლო სასმელები, საღეჭი რეზინი, აგრეთვე საკვები ნედლეული, საკვები დანამატები და დიეტური დანამატები. 

მცენარეული საკვები

მცენარეული წარმოშობა

მთავარი სტატია: მოსავლის წარმოებამარცვლეული (ხორბალი, ჭვავი, ქერი, ბრინჯი და სხვა) და მსგავსი: წიწიბურა, სიმინდი, ქინოა, ამარანტი.

თხილი: თხილი, თხილი, კაკალი, ქოქოსი, ნუში და სხვა

პარკოსნები: ბარდა, ლობიო, ლობიო, სოია, ოსპი, წიწილა, არაქისი

ზეთის თესლი: მზესუმზირა, სელის, სეზამი

ხილი

ციტრუსი

კენკრა

ბოსტნეული:

ხილი (ბადრიჯანი), მათ შორის ნესვი (გოგრა), (ყაბაყი)

ძირეული ბოსტნეული (ჭარხალი, სტაფილო, ტურნიკი) და ტუბერკულოზური ბოსტნეული (კარტოფილი)

ფოთლოვანი (ისპანახი, კომბოსტო) და აყვავებული (ატიშოკი, ბროკოლი)

(სურნელოვანი) მწვანილი: ოხრახუში, კილანტრო, კამა

ბოლქვიანი: ხახვი, ნიორი

ღერო (ასპარაგუსი)

მწვანილი და სანელებლები

ხის წვენი (არყის წვენი, ნეკერჩხლის სიროფი)

ხორცი და ფრინველი

მთავარი სტატია: მეცხოველეობა

დამატებითი ინფორმაცია: ცხოველები

ცხოველის ხორცი (პირველი ორი ჯგუფი ასევე იყოფა შინაური ცხოველების ხორცად და ნადირობად)

ძუძუმწოვრები: ძროხის, ღორის, ცხვრის, კურდღლის და სხვ., ასევე სუბპროდუქტები

ფრინველი: ქათამი, იხვი, ბატი, ინდაური, სირაქლემა, მტრედი და სხვა

ქვეწარმავლები და ამფიბიები: ბაყაყები, გველები, კუები და სხვა

რძე და რძის პროდუქტები, რომლებიც მიიღება ცხოველების სიცოცხლისგან (მოკვლის გარეშე): კეფირი, ნაღები, ხაჭო, ყველი, კარაქი, არაჟანი და სხვა.

კვერცხები და ხიზილალა: ფრინველის კვერცხები, წითელი და შავი თევზის ხიზილალა, თეთრი ხიზილალა (ლოკოკინები) და სხვა

თევზი

მოლუსკები (ოსტერები, კალმარი, ლოკოკინები და სხვა) და კიბოსნაირები (კიბო, კრევეტები, კიბორჩხალები, ლობსტერები და სხვა) - ზღვაში მცხოვრებს ზღვის პროდუქტებს უწოდებენ.

მწერები და არაქნიდები: კალიები, ტარანტულები, კალიები და სხვა.

სოკო და კენკრა

სოკო

საფუარი

ზღვის მცენარეები

მცენარეებიდან ან ცხოველებისგან მიღებული პროდუქტები: ჟელატინი, შაქარი, თაფლი, ძმარი.

გენმოდიფიცირებული საკვები

მთავარი სტატია: გენმოდიფიცირებული საკვები

გენმოდიფიცირებული ორგანიზმი (გმო) არის ცოცხალი ორგანიზმი, რომლის გენოტიპი ხელოვნურად შეიცვალა გენეტიკური ინჟინერიის მეთოდების გამოყენებით. ასეთი ცვლილებები, როგორც წესი, ხდება სამეცნიერო ან ეკონომიკური მიზნებისთვის. გენეტიკური მოდიფიკაცია გამოირჩევა ორგანიზმის გენოტიპის მიზანმიმართული, ლოკალიზებული ცვლილებებით, ბუნებრივი და ხელოვნური მუტაგენეზისთვის დამახასიათებელი შემთხვევითი ცვლილებებისგან განსხვავებით, რაც ხდება, კერძოდ, სელექციის დროს.

არაორგანული პროდუქტები

მარილი

კვების დანამატები

საკვების წარმოება და მოპოვება

საკვების წარმოება:

სოფლის მეურნეობა აგროინდუსტრიული კომპლექსის ნაწილია და მოიცავს შემდეგ ძირითად სექტორებს:

მოსავლის წარმოება

მეცხოველეობა

თევზაობა

მარილის დამზადება

ნადირობა

შეკრება

ქიმიური სინთეზი - ხელოვნურად სინთეზირებული არაერთი ნივთიერების ჭამა შეიძლება

მაცივარი ხელს უწყობს საკვების სიახლის შენარჩუნებას

დამუშავების სახეები: გაწმენდა, დაჭრა, დაჭრა, მოხარშვა, გაშრობა, დამარილება, გაშრობა, შეწვა, მწნილი, დაკონსერვება და ბოლოს შეფუთვა და შეფუთვა.

ნატურალური პროდუქტების გადამუშავების შემდეგ მიიღება საკვები პროდუქტები:

მარცვლეულიდან:

ფქვილი და ფქვილის პროდუქტები, მათ შორის მაკარონი, პური

მარცვლეული, საიდანაც ფაფა მზადდება

სხვა მცენარეებიდან: შოკოლადი, ყავა, მცენარეული ზეთი, ტომატის პასტა და სხვა.

რძისგან - რძის პროდუქტებიდან:

რძე

ყველი და ხაჭო

კარაქი, ნაღები

Არაჟანი

Რძის პროდუქტები

Ნაყინი

ხორციდან: დაფქული ხორცი, ფილე, ძეხვეული, შებოლილი ხორცი, ქონი, ცხიმი.

შაქრისგან (და ხილისგან): ჯემი, სიროფი, ჯემი, ტკბილეული და სხვა.

საკვები პროდუქტები ზოგადად შესაფერისია გრძელვადიანი შენახვისთვის. ეს არ ეხება დაუმუშავებელ პროდუქტებს, რომლებსაც ზოგადად შენახვის ვადა შეზღუდული აქვთ.

საჭმლის მომზადება

მთავარი სტატია: სამზარეულო

ჭამამდე ჩვეულებრივ ამზადებენ საკვებ პროდუქტებს - უმი საკვები მიიყვანენ საჭმლის მონელებისთვის ყველაზე ხელსაყრელ მდგომარეობას. ასევე გამოიყენება უმი საკვების დიეტა, ანუ საკვების მიღება წინასწარი ტემპერატურული მკურნალობის გარეშე. გარკვეული წრის, რეგიონის ან ეროვნების ადამიანებისთვის პროდუქტების, ტექნიკისა და მომზადების მეთოდების ერთობლიობას სამზარეულო ეწოდება (იხ. კატეგორია: ეროვნული სამზარეულოები).

სამზარეულოს ყველაზე გავრცელებული სახეობებია მოხარშვა, შემწვარი, ჩაშუშვა და გამოცხობა.

მოხარშული საკვების მაგალითები: წვნიანი, გვერდითი კერძი, სალათი, სოუსი, ჩაშუშული, პიურე, შემწვარი, პუდინგი და სხვა.

კულინარიული საკვების გადამუშავების სახეები

სითბოს მკურნალობა

მოხარშვა, შეწვა, ჩაშუშვა, გამოცხობა, შეწვა, ბლანშირება

ცივი დამუშავება

დამარილება, დუღილი, გაჟღენთვა, გაშრობა, მწნილი და ასე შემდეგ, ასევე ამ გზით მომზადებული საკონსერვო პროდუქტები.

რესტორანი ნიუ იორკში

ადამიანები ჩვეულებრივ ჭამენ დღეში ერთ ხუთჯერ. მრავალი საუკუნის განმავლობაში ხალხმა შეიმუშავა კვების გარკვეული კულტურა (ტრადიციები, რიტუალები და ადათები), რომელიც განსხვავდება სხვადასხვა ხალხში და მოსახლეობის სხვადასხვა სეგმენტში. კერძების ნაკრები, დრო, ადგილი და სახელები მნიშვნელოვნად განსხვავდება სხვადასხვა რეგიონში (სლავებს შორის და რუსეთში ეს ტრადიციულად საუზმე, ლანჩი და ვახშამია).

საკვები და რელიგია

მთავარი სტატია: საკვები რელიგიაში

მსოფლიოს მრავალი რელიგია აწესებს გარკვეულ შეზღუდვებს და აკრძალვებს (ტაბუს) გარკვეული საკვებისა და სასმელის მოხმარებაზე.

მრავალი რელიგია და ფილოსოფია საუბრობს „სულიერ საკვებზე“ და მის უმთავრეს მნიშვნელობაზე პიროვნების გაუმჯობესებასა და მის ჰარმონიულ განვითარებაზე. ეს კონცეფცია ცნობილია სხვადასხვა ტერმინებით სხვადასხვა ხალხის ტრადიციულ რელიგიებში: პრანა ინდუიზმსა და ბუდიზმში, ჩი ჩინურ ფილოსოფიაში, ამბროზია ძველ რელიგიაში და ა.შ.

იხ ვიდეო - 7 ყველაზე სასარგებლო საკვები დედამიწაზე