ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                              ჰატერია

 (ლათ. Sphenodon punctatus) — ქვეწარმავალი; ნისკარტთავიანთა ქვეკლასის ერთადერთი თანამედროვე წარმომადგენელი. წააგავს ხვლიკს. მისი მომწვანო-წენგოსფერი სხეულის სიგრძე 75 სმ აღწევს. აქვს დიდი თავი და 5-თითიანი კიდურები. ზურგსა და კუდზე სამკუთხა ქერცლებისაგან შემდგარი დაბალი ქედი გასდევს. თვალის გუგა ვერტიკალურია, კარგად აქვს განვითარებული კეფის თვალი. დაფის აპკი და შუა ყური არ აქვს. შემორჩენილია ახალი ზელანდიის მცირე კუნძულებზე, სადაც სპეციალური ნაკრძალია შექმნილი. ცხოვრობს სოროებში. აქტიურია ღამით. იკვებება უხერხემლოებით.

ეტიმოლოგია

ზოგადი სახელი სფენოდონი მომდინარეობს სხვა ბერძნულიდან. σφήν - სოლი და ὀδούς - კბილი. სპეციფიური ეპითეტი punctatus ლათინურიდან ითარგმნება როგორც „ლაქები“. "ტუატარა" მაორიდან ითარგმნება როგორც "წვერა ზურგი" (ტუა - ზურგი, ტარა - ეკალი, ეკალი).

იხ. ვიდეო - ГАТТЕРИЯ - Причудливая рептилия - Это необычное создание называют гаттерия (Sphenodon punctatus). На первый взгляд она очень похожа на ящерицу, но гаттерия не ящерица. Хотя она, как и ящерицы, относится к рептилиям (Reptilia). Ящерицы принадлежат к отряду Чешуйчатых (Squamata), а гаттерия единственная в своём роде, которой отвели целый отряд Клювоголовые (Rhynchocephalia). До недавнего времени некоторые учёные считали, что существует два вида ныне живущих гаттерий (Sphenodon punctatus; Sphenodon guntheri), однако в последние годы их самостоятельность поставлена под сомнение. Поэтому второй считается только подвидом.

აღწერა

ადამიანთან შედარებით

სხეულის სიგრძე 76 სმ-ს აღწევს, წონა კი 1,3 კგ-ს . სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 60 წელია, მაგრამ მათ შეუძლიათ 100 წელზე მეტი ცხოვრება. ზოგიერთი ექსპერტი თვლის, რომ ტუატარას შეუძლია 200 წლამდე იცოცხლოს. სქესობრივი სიმწიფე მიიღწევა 15-20 წლის ასაკში. სხეულის ტემპერატურა - 24°-27°C. უძღვება უპირატესად ღამის ცხოვრების წესს. გარეგნობა და ცხოვრების წესი დიდ იგუანას წააგავს.

ბევრი ხვლიკის მსგავსად, ტუატარას აქვს კარგად განვითარებული პარიეტალური თვალი, ორგანო, რომელიც წარმოშობითა და ფუნქციით მჭიდროდ არის დაკავშირებული ეპიფიზთან. მონაწილეობს სხეულის ყოველდღიური რიტმების სინქრონიზაციაში დღისა და ღამის ციკლთან, ცხოველის სივრცეში ორიენტაციის უზრუნველყოფაში და თერმორეგულაციაში.

1989 წლამდე ითვლებოდა, რომ ამ ქვეწარმავლების მხოლოდ ერთი სახეობა არსებობდა, მაგრამ ჩარლზ დოჰერტიმ, ვიქტორიის უნივერსიტეტის პროფესორმა (ველინგტონი), შესთავაზა გამოეყო მეორე სახეობა - სფენოდონ გუნთერი.

იხ. ვიდეო - What On Earth Is A Tuatara? | Modern Dinosaurs