ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

          ორიონი (კოსმოსური ხომალდი)

ორიონის ფოტო გადაღებული Artemis 1-ის ფრენისას

(ინგლ. Multi-Purpose Crew Vehicle - მრავალფუნქციური პილოტირებული კოსმოსური ხომალდი) - ამერიკულ-ევროპული მრავალფუნქციური ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების სატრანსპორტო ხომალდი, რომელიც შეიქმნა 2000-იანი წლების შუა ხანებიდან Lockheed Martin-ის და Airbus Defense and Space-ის მიერ Constellation პროგრამის ფარგლებში ( ამ პროგრამის მიზანი იყო ამერიკელების დაბრუნება მთვარეზე, ხოლო Orion კოსმოსური ხომალდი გამიზნული იყო ხალხისა და ტვირთის მიწოდებაზე საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) და მთვარეზე ფრენისთვის, ასევე მომავალში მარსზე). დედამიწის მახლობლად ფრენების დროს ორიონმა უნდა შეცვალოს კოსმოსური შატლი, რომელმაც ფრენები 2011 წელს დაასრულა და მომავალში უზრუნველყოს ადამიანის მარსზე დაშვება. თავდაპირველად, NASA-ს დოკუმენტებში, გემს ეწოდა CEV (Crew Exploration Vehicle - Manned Research Vehicle). შემდეგ გემმა მიიღო ოფიციალური სახელი ცნობილი თანავარსკვლავედის - "ორიონის" საპატივცემულოდ.

თავდაპირველად, კოსმოსური ხომალდის საცდელი ფრენა 2013 წელს იყო დაგეგმილი, პირველი პილოტირებული ფრენა ორი ასტრონავტის ეკიპაჟით 2014 წლისთვის იყო დაგეგმილი, მთვარეზე ფრენების დაწყება - 2019-2020 წლებში. 2011 წლის ბოლოს ვარაუდობდნენ, რომ პირველი ფრენა ასტრონავტების გარეშე 2014 წელს განხორციელდებოდა, ხოლო პირველი პილოტირებული ფრენა 2017 წელს.

პირველი უპილოტო საცდელი ფრენა (EFT-1) განხორციელდა 2014 წლის 5 დეკემბერს Delta IV Heavy-ის გამაძლიერებლის გამოყენებით.

2016 წელს ვარაუდობდნენ, რომ Orion-ის პირველი პილოტირებადი ფრენა არა უადრეს 2023 წელს განხორციელდებოდა, თუმცა კომპანიამ განაცხადა, რომ 2021 წლისთვის შეეცდებოდა დროულად ყოფილიყო. უპილოტო ფრენა (Artemis 1) SLS მატარებლის გამოყენებით მთვარის ირგვლივ ფრენისთვის თავდაპირველად დაგეგმილი იყო 2018 წლის ბოლოს, თუმცა, ტექნიკური ხარვეზებისა და ფინანსური სირთულეების გამო, NASA-მ გადადო SLS-ის გაშვება 2019 წლამდე. , მოგვიანებით იგი არაერთხელ გადაიდო 2022 წლის 16 ნოემბერს გაშვებამდე.

იხ. ვიდეო - Чем отличается новый космический корабль NASA "Орион" от "Аполлона"? [новости науки и космоса]

აღწერა

კოსმოსურ ხომალდ Orion-ზე, როგორც ტვირთი, ასევე ასტრონავტები კოსმოსში გაიშვებიან. ISS-ზე ფრენისას ორიონის ეკიპაჟში შეიძლება იყოს 6-მდე ასტრონავტი. დაგეგმილი იყო ოთხი ასტრონავტის გაგზავნა მთვარეზე ექსპედიციაში. კოსმოსური ხომალდი Orion უნდა უზრუნველყოფდა მთვარეზე ხალხის მიწოდებას მასზე ხანგრძლივი ყოფნით, რათა შემდგომ მოემზადებინა პილოტირებული ფრენა მარსზე.

Orion გემის დიამეტრი 5,3 მეტრია (16,5 ფუტი), გემის წონა დაახლოებით 25 ტონაა. Orion-ის შიდა მოცულობა 1,5-ჯერ მეტი იქნება კოსმოსური ხომალდის Apollo-ს შიდა მოცულობაზე. Orion კოსმოსური ხომალდის (MPCV) სალონის მოცულობა დაახლოებით 9 მ³ა. და ეს არ არის ჰერმეტული სტრუქტურის მთლიანი მოცულობა, არამედ აღჭურვილობის, კომპიუტერების, სკამების და სხვა „ჩაყრისაგან“ თავისუფალი სივრცე, ხომალდი აღჭურვილი იქნება ტუალეტით.

Orion კოსმოსური ხომალდის ძირითადი ნაწილის ფორმა მსგავსია წინა Apollo კოსმოსური ხომალდის ფორმისა, მაგრამ მის შესაქმნელად გამოყენებულია უახლესი მიღწევები კომპიუტერულ ტექნოლოგიაში, ელექტრონიკაში, სიცოცხლის მხარდაჭერის სისტემების ტექნოლოგიაში და სითბოს დაცვის სისტემების ტექნოლოგიაში. ლანდერის კონუსური ფორმა ყველაზე უსაფრთხო და საიმედოა დედამიწაზე დაბრუნებისას, განსაკუთრებით ღრმა კოსმოსიდან დაბრუნების სიჩქარით (დაახლოებით 11,1 კმ/წმ). სავარაუდოა გემის ძირითადი ნაწილის მრავალჯერადი გამოყენება. დაგეგმილია, რომ Orion[en] (SM) კოსმოსური ხომალდის მომსახურების მოდული SLS გამშვებ მანქანაზე პირველ ორ ფრენაზე იქნება ESA ATV სატრანსპორტო მანქანის განახლებული ვერსია, რომელიც აღჭურვილი იქნება AJ-10[en] ] მთავარი ძრავა და რვა R-4D[en] ძრავა. კოსმოსურ ხომალდ „ორიონს“ შეეძლება რუსულ მანქანებთან, მათ შორის „ორელთან“ დამაგრება.

იხ. ვიდო - Watch NASA's Deep Dive Into Orion Spacecraft (Artemis 1 Moon Mission)

მარსზე გაფრენამდე ექსპერტები ამუშავებენ გეგმას ორიონის პილოტირებული მისიის შესახებ ასტეროიდზე არა უადრეს 2020-იანი წლების ბოლოს. ვინაიდან გემი თავდაპირველად შეიქმნა მთვარეზე ფრენებისთვის, რომლებსაც შედარებით ცოტა დრო სჭირდება, ღრმა კოსმოსური მოგზაურობისთვის მოსამზადებლად საჭიროა მისი მოდერნიზება და გამოსაყენებელი სივრცის რაოდენობის გაზრდა. განიხილება ორი „ორიონის“ გაერთიანების ან გემის უფრო მოცულობითი საცხოვრებელი მოდულით დაკავშირების ვარიანტი. დაგეგმილია, რომ გემი ასტეროიდზე ორი ასტრონავტით გაემგზავრება.

თანავარსკვლავედის სცენარი ვარაუდობდა, რომ ახალი Ares-1 და Ares-5 გამშვები მანქანები გაშვებული იქნებოდა ორიონის ორბიტაზე, მაგრამ გადაწყდა მათი შექმნის მიტოვება. ამრიგად, კოსმოსური ხომალდის გადამისამართება მიმდინარეობს უკვე არსებულ მძიმე გამშვებ მანქანებთან "დელტა 4" ან "ატლას 5" დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ფრენისთვის და ახალი SLS სუპერმძიმე გამშვები მანქანისთვის, რომელიც დამუშავებულია ღრმა კოსმოსში ფრენებისთვის.

იხ. ვიდეო - Зажигание на Старшип 24. Орион приводнился