ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             დეპრესია

(ლათინური deprimo-დან "დაჭერა (ქვემოთ), დათრგუნვა") არის ფსიქიკური აშლილობა, რომლის ძირითადი მახასიათებლები დაქვეითებულია - დეპრესიული, დეპრესიული, მელანქოლიური, შფოთვა, მორცხვი ან გულგრილი - განწყობა და სიამოვნების უნარის დაქვეითება ან დაკარგვა. (ანჰედონია). ზოგიერთი შემდეგი სიმპტომი ჩვეულებრივ ასევე გვხვდება: დაბალი თვითშეფასება, ცხოვრებისა და ჩვეული აქტივობებისადმი ინტერესის დაკარგვა, არაადეკვატური დანაშაულის გრძნობა, პესიმიზმი, დაქვეითებული კონცენტრაცია, დაღლილობა ან ენერგიის ნაკლებობა, ძილისა და მადის დარღვევა, სუიციდური მიდრეკილება. დეპრესიის მძიმე ფორმებს ახასიათებს ეგრეთ წოდებული „დეპრესიული ტრიადა“: განწყობის დაქვეითება, გონებრივი ჩამორჩენა და მოტორული ჩამორჩენა.

დეპრესიული განწყობა ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება იყოს ნორმალური დროებითი რეაქცია ცხოვრებისეულ მოვლენებზე, როგორიცაა საყვარელი ადამიანის დაკარგვა. დეპრესია შეიძლება იყოს ზოგიერთი სამედიცინო მდგომარეობის სიმპტომი და ზოგიერთი მედიკამენტისა და მკურნალობის გვერდითი ეფექტი; თუ დეპრესიის მიზეზი აშკარა არ არის და დეპრესიული აშლილობა ხდება გარეგანი ზემოქმედების გარეშე, ასეთ დეპრესიას ენდოგენური ეწოდება. ზოგიერთ შემთხვევაში, დეპრესიით დაავადებულმა ადამიანმა შეიძლება დაიწყოს ფსიქოაქტიური ნივთიერებების ბოროტად გამოყენება.

დეპრესიის სკრინინგისთვის გამოიყენება სხვადასხვა თვითშეფასების ტესტები, როგორიცაა დეპრესიის ზანგის თვითშეფასების სკალა, ბეკის დეპრესიის სკალა. დეპრესიის დიაგნოზს სვამს ექიმი დეპრესიული აშლილობის დიაგნოსტიკური კრიტერიუმების საფუძველზე.

ეს არის აფექტური აშლილობის სახეობა (განწყობის დარღვევა). დეპრესია განკურნებადია, მაგრამ დეპრესია ამჟამად ყველაზე გავრცელებული ფსიქიკური აშლილობაა.

იხ. ვიდეო - ფსიქოლოგიური სეანსი - როგორ გავუმკლავდეთ დეპრესიას

შემოდგომის დეპრესია - მედიკოსებთადაკვირვებით ზაფხულის გადასვლისას ,, შემოდგომის დეპრესია'' - სეთი ტერმინი სამედიცინო ტერმინოლოგიაშიც ხშირად გვხდება და ის განსაკუთრებულ ფსიქოემუციურ მდგომარეობას ასახავს, რ-ის ხასიათი არამდგრადობით გამოიხატება.დღის სინათლის შემცირება ორგანიზმში ჰორმონ მელანინის მომატებას იწვევს რაც დეპრესიას მომატებას იწვევს. 

როგორ დავამარცხოთ შემოდგომის დეპრესია და შევინარჩუნოთ ამაღლებული განწყობა - ექიმების რჩევებს მოგიყვებით

შემოდგომის დეპრესიის გამომწვევი მიზეზი დღის სინათლის შემცირება, ღრუბლიანი ამინდები და ფერთა ცვლილება ბუნებაში

წლის ამ დროს ორგანიზმი ვიტამინებს სწრაფად ითვისებს ამიტომ აუცილებელია ორგანიზმის მუდმივი მომარაგება.

უარი თქვით ყავისა და  შავი ჩაის მიღებაზე

კარგად გაანიავეთ თქვენი საძინებელი, რათა ჟანგბადის საკმარისი რაოდენობა იყოს. 

საოჯახო საქმის კეთებისას მოუსმინეთ მხიარუ მუსიკას.

შეიცვალეთ ვარცხნილობა ან თმის ფერი განაახლეთ გარდიროფი, გარეგნობაში ნებისმიერი ცვლილება პოზიტიურის მომტანია.

დღის განმავლობაში რაც შეიძლება მეტი ხილი და ბოსტნეული მიიღეთ.

ხშირად მიირთვით ბალახეული ჩაი

მშვიდი და ხაგრძლივი ძილი დეპრესიის საუკეთესო წამალია

ისეირნეთ ფეხით იარეთ ველოსიპედით, მოინახულეთ მეგობრები, იკითხეთ, ითამაშეთ ჭადრაკი, ეწვიეთ ოპერას.

დაიწყეთ ზამთრის არდაგეგების დაგემვა შეარჩიეთ ქვეყნები სადაც წახვალთ დადგეგმვა ყოველთვის სასიმუვნოა.

იხ. ვიდეო - თუ დეპრესია გაქვს ეს შეამოწმე - subscrube არ დაგავიწყდეთ - გიორგი ღოღობერიძე giorgi ghoghoberidze

დეპრესიის მიზეზები (ეტიოლოგია) და ფაქტორები

დეპრესია შეიძლება იყოს დრამატული გამოცდილების შედეგი, როგორიცაა საყვარელი ადამიანის დაკარგვა, სამსახური, სოციალური პოზიცია. ასეთ შემთხვევებში საუბარია რეაქტიულ (ფსიქოგენურ) დეპრესიაზე. ის ვითარდება, როგორც რეაქცია რაიმე გარე მოვლენაზე, სიტუაციაზე. ზოგიერთი თეორიის მიხედვით, დეპრესია ზოგჯერ ჩნდება, როდესაც ტვინი გადატვირთულია სტრესის შედეგად, რაც შეიძლება ეფუძნებოდეს როგორც ფიზიოლოგიურ, ასევე ფსიქოსოციალურ ფაქტორებს.

მოზარდებში დეპრესიის განვითარების რისკ-ფაქტორად შეიძლება ასევე იყოს მძიმე გამოცდილება ბავშვობაში: მაგალითად, ბავშვზე ძალადობა შეიძლება იყოს მათში დეპრესიის განვითარების წინაპირობა მომავალში. ეპიდემიოლოგიური კვლევების მეტა-ანალიზში, რომელიც მოიცავდა 23,544 სუბიექტს, აღმოჩნდა, რომ ბავშვზე ძალადობა ზრდის განმეორებითი და გახანგრძლივებული დეპრესიული ეპიზოდების რისკს. ასევე არსებობს გარკვეული მტკიცებულება, რომ ბავშვობაში არასათანადო მოპყრობა და ბავშვობაში ძალადობა ამცირებს დეპრესიული აშლილობის რემისიის ალბათობას. თუმცა, M. Infurna et al.-ის (2016) მეტაანალიზის მიხედვით, ბავშვზე ძალადობის შედარებით „ჩუმ“ ფორმები (ფსიქოლოგიური ძალადობა, უგულებელყოფა) უფრო მტკიცედ არის დაკავშირებული დეპრესიის შემდგომ განვითარებასთან, ვიდრე აშკარა ფიზიკური და სექსუალური ძალადობა.

ვარაუდობენ (M. Kovack, 1976), რომ ისეთი ფაქტორები, როგორიცაა მამის ან დედის დაკარგვა ბავშვობაში, შეიძლება იყოს ჩართული დეპრესიული რწმენის განვითარებასა და განმტკიცებაში; მშობლის არსებობა, რომელიც დარწმუნებულია თავის არასრულფასოვნებაში ან რომელსაც აქვს ზედმეტად მკაცრი, ხისტი რწმენა; სოციალური გამოცდილების ან სოციალური უნარების ნაკლებობა; ბავშვის კომუნიკაციის უარყოფითი გამოცდილება თანატოლებთან ან ძმებთან/დებთან; ბავშვში ფიზიკური დეფექტის არსებობა.

დეპრესია შეიძლება იყოს მიდრეკილი პიროვნების გარკვეული პიროვნული მახასიათებლების მიმართ - მაგალითად, პერფექციონიზმი.

მაგრამ თუ დეპრესიის ფსიქოლოგიური, იატროგენული ან სომატური (იხ. ქვემოთ) მიზეზები არ არის ან აშკარა არ არის, ასეთ დეპრესიას ენდოგენური ეწოდება, ანუ, როგორც ეს იყო, "შიგნიდან წარმოშობილი" (სხეულის, ფსიქიკის). შემთხვევების დაახლოებით მესამედში (დაახლოებით 35%) აშკარა დეპრესია ხდება ავტოქტონურად, ანუ ყოველგვარი გარეგანი ზემოქმედების გარეშე. სტრუქტურულად, ასეთი დეპრესიები თავიდანვე ენდოგენურია.

იხ. ვიდეო - დეპრესიის საწინააღმდეგო 5 საკვები - გიორგი ღოღობერიძის რჩევა TIA.GE

ამჟამად არ არის ნათელი გაგება კლინიკური დეპრესიის ნეირობიოლოგიური მიზეზების შესახებ (ძირითადი დეპრესიული აშლილობა). სამეცნიერო საზოგადოებაში ამ თემაზე არაერთი ჰიპოთეზა არსებობს, რომელთაგან არც ერთს ჯერ არ მიუღია დამაჯერებელი მტკიცებულება. ცხადია, დეპრესია არის კლინიკურად და ეტიოლოგიურად ჰეტეროგენული აშლილობა . მონოამინის თეორია აკავშირებს დეპრესიის განვითარებას ბიოგენური ამინების, კერძოდ, სეროტონინის, ნორეპინეფრინის და დოფამინის დეფიციტთან. ზოგიერთი მკვლევარი მიდის დასკვნამდე, რომ ეს თეორია არ არის საკმარისად ფართო, რადგან ის არ ხსნის ანტიდეპრესანტების ეფექტურობის შეზღუდვებს და მათი თერაპიული ეფექტის ნელ განვითარებას. მიუხედავად იმისა, რომ სეროტონინის ჰიპოთეზა ფართოდ არის მიღებული, ამ ჰიპოთეზის მკაცრი მხარდაჭერა არ არსებობს: თანამედროვე ნეირომეცნიერების კვლევამ ვერ შეძლო დაადასტუროს ვარაუდი, რომ დეპრესია ემყარება სეროტონინის დეფიციტს ცნს-ში. სისტემატური ქოლგის მიმოხილვა გამოქვეყნებულია Molecular Psychiatry-ში. 2022 წელს აჩვენა, რომ არ არსებობს რაიმე მტკიცებულება სეროტონინის დონესა და დეპრესიას შორის კავშირის შესახებ .

ბევრი ადამიანისთვის მზიან ამინდში ან ჩაბნელებულ ოთახებში მყოფი ადამიანებისთვის დეპრესია შეიძლება მოხდეს ნათელი შუქის ნაკლებობის გამო. ამ ჯიშს სეზონურ დეპრესიას ან სეზონურ აფექტურ აშლილობას უწოდებენ, რადგან ის ყველაზე ხშირად პაციენტებში შეინიშნება შემოდგომაზე და ზამთარში. სეზონური დეპრესიის მკურნალობა მზიანი სეირნობით ან მსუბუქი თერაპიით. თუმცა, კვლევაში, რომელიც ჩატარდა დიდ ნიმუშზე (34,294 ადამიანი), შეუძლებელი გახდა დეპრესიასა და სეზონს შორის ურთიერთობის პოვნა. დეპრესია არ იყო დაკავშირებული გრძედთან, სადაც ადამიანი ცხოვრობს და არც მზის შუქის რაოდენობასთან. მაგრამ ამ კვლევას აქვს მნიშვნელოვანი ნაკლოვანებები - კერძოდ, ამ 34294 ადამიანის გამოკითხვა ჩატარდა ტელეფონით, რაც შეუძლებელს ხდის რესპონდენტებში კლინიკური დეპრესიის არსებობის ან არარსებობის დიაგნოზს.

დეპრესია შეიძლება იყოს მრავალი წამლის (მაგ. ლევოდოპას, კორტიკოსტეროიდების, ბენზოდიაზეპინების ) გვერდითი ეფექტის შედეგი - ე.წ. იატროგენული ან ფარმაკოგენური დეპრესია. ყველაზე ხშირად, ასეთი დეპრესია სწრაფად ქრება თავისით ან იკურნება შესაბამისი წამლის შეწყვეტის შემდეგ. ანტიფსიქოზური დეპრესიები (ანტიფსიქოტიკების მიღების შედეგად) შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე თვიდან 1,5 წლამდე და ხშირად აქვს სასიცოცხლო ხასიათი . დეპრესიის მიზეზი ზოგიერთ შემთხვევაში არის სედატიური ან საძილე საშუალებების, ალკოჰოლის, კოკაინის და სხვა ფსიქოსტიმულატორების ბოროტად გამოყენება, ოპიატები. ასევე, დეპრესიები შეიძლება იყოს სომატური ან, უფრო ზუსტად, სომატოგენური, ანუ გამოვლინება

lyatsya შედეგად სომატური დაავადებები (მაგალითად, ალცჰეიმერის დაავადება, თავის ტვინის არტერიების ათეროსკლეროზი, ტვინის ტრავმული დაზიანება, ან თუნდაც საერთო გრიპი). გარდა ამისა, ორსულობა და მშობიარობა დეპრესიის განვითარების რისკ-ფაქტორებია - ქალების 10%-მდე განიცდის დეპრესიას ორსულობის დროს, მშობიარობის შემდგომი დეპრესია აღინიშნება მშობიარობის ქალთა 12-16%-ში.

მეცნიერები ასევე განიხილავენ დეპრესიას, როგორც აზროვნების ევოლუციურად დაფიქსირებულ მექანიზმს. ანალიტიკური აზროვნების ჰიპოთეზის მიხედვით, დეპრესია დაფიქსირდა ევოლუციის პროცესში, როგორც მექანიზმი, რომელიც საშუალებას აძლევს ინდივიდს ფოკუსირება მოახდინოს რთული პრობლემების გადაჭრაზე. დეპრესიაში აცილების ქცევა პირველ რიგში გვერდს უვლის იმ პროცესს, რომლითაც ადამიანები სწავლობენ იმ მტკივნეული განცდების მოთმენას, რომლებიც ნარჩუნდება პრობლემის გადაჭრის ნელი, ანალიტიკური მიდგომისას და რაც გამოწვეულია განხილვისა და კომპრომისების მიღებისას. მეორეც, ეს არის მოქმედებისადმი განვითარებული მიდრეკილების ცუდად ადაპტირებული გვერდითი პროდუქტი, რომელიც სწრაფად ათავისუფლებს ტკივილს. მესამე, ეს ხდება იმ სოციალურ გარემოში, სადაც არსებობს აცილების ქცევის განხორციელების საშუალებები.

ეგზისტენციალური ანალიზი გთავაზობთ ფსიქიკური ტანჯვის ონტოლოგიურ ინტერპრეტაციას დეპრესიაში. ამ ინტერპრეტაციაში ნათქვამია, რომ დეპრესია ასოცირდება ადამიანის არსებობის უმნიშვნელოობის იმედგაცრუებულ გამოვლენასთან და ჩვეულებრივ ცხოვრებაში ადამიანი არაავთენტურ ცხოვრებას ეწევა (ავთენტური და არაავთენტური ცხოვრება განისაზღვრება ჰაიდეგერის ფილოსოფიურ ანთროპოლოგიაში). დეპრესიული ემოციური ტანჯვის გამოცდილება განიხილება, როგორც იმედგაცრუებული კონტაქტი ყოფიერების რეალობასთან.