ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            თურინჯი

პომპელმუსი (Citrus grandis), სუბტროპიკული მარადმწვანე ხეხილოვანი მცენარე ციტრუსოვანთა გვარისა, ახალგაზრდა ყლორტები შებუსული აქვს, ფოთოლი ფართოფრთიანია, ნაყოფი მსხვილი (400-800 გ), მსხლისებრი ან ოდნავ ბრტყელი, ღია ყვითელი, კანი გლუვი ან ოდნავ ხორკლიანი. რბილობი ღია ლიმონისფერია, მომჟავო-ტკბილი, ზოგი ჯიშის — მწარე.

მოჰყავთ დასავლეთ საქართველოს სუბტროპიკულ რაიონებში. სხვადასხვა დროს შემოტანილია თურინჯის 40-მდე ფორმა, გავრცელებულია ჰიბრიდული თურინჯი — ნატსუდაიდაი (იაპონური წარმოშობის), ნაყოფი მწიფდება დეკემბერში, შენახვის შემდეგ უფრო გემრიელია, შეუძლია შეცვალოს გრეიპფრუტის საუკეთესო ჯიშები. მსხლისებრი თურინჯი მწიფდება ნოემბერში. ნაყოფი საშუალო სიდიდისაა, კანი ოდნავ ხორკლიანი აქვს.

ცნობილია აგრეთვე ჯიშები: ჰავაიური, სიამური, ტენგუ, აზახიკანი, გულრიფშის და სხვა. თურინჯს ამრავლებენ ოკულირებით, საძირედ იყენებენ ტრიფოლიატას. მცენარე უძლებს 7-8 °C ყინვას. ნაყოფისაგან ამზადებენ მურაბას, ცუკატს.

იხ. ვიდეო - Как Почистить Помело за одну минуту Лайфхак - How to Clean a Pomelo in One Minute Life Hack 

15 მ-მდე სიმაღლის მარადმწვანე ხეა სფერული გვირგვინით.

ფოთლები დიდია, ყვავილები თეთრია, 3-დან 7 სმ-მდე დიამეტრის, ცალ-ცალკე ან ორიდან ათამდე ყვავილოვანში.

ნაყოფი დაფარულია სქელი კანით, დაყოფილია დიდ ნაჭრებად დატკეპნილი მყარი დანაყოფით, თითოეული ნაჭრის შიგნით შეიძლება იყოს თესლი. მწიფე ხილის ფერი არის ღია მწვანედან ყვითელამდე, ისინი ზომით უფრო დიდია ვიდრე გრეიფრუტი, ასევე განსხვავდებიან მისგან უფრო დიდი, ელასტიური ბოჭკოებით. პომელოს ნაყოფი ყველაზე დიდია ციტრუსებს შორის. ნაყოფის მასა შეიძლება მიაღწიოს 10 კგ-ს, დიამეტრი - 30 სმ. გემო მომჟავო-ტკბილია სიმწარის ელფერით. ხორცი უფრო მშრალია, ვიდრე სხვა ციტრუსები.

                                                                 

ბოტანიკური ილუსტრაცია ფრანსისკო მანუელ ბლანკოს ფილიპინების ფლორა, 1880-1883 წწ.

თავდაპირველად სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, მალაიზიაში გამოჩნდა, გაიზარდა ტონგასა და ფიჯის კუნძულებზე. ჩინეთში იგი ცნობილი იყო ჯერ კიდევ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 100 წელს. ე. ეს ხილი ევროპაში მე-14 საუკუნეში მეზღვაურებმა შემოიტანეს.

პომელოს ხანდახან შედდოკს უწოდებენ ინგლისელი კაპიტანი შედოკის სახელით, რომელმაც მე-17 საუკუნეში მალაის არქიპელაგიდან პომელოს თესლი დასავლეთ ინდოეთში მიიტანა. პომელო ასევე იზრდება კავკასიის შავი ზღვის სანაპიროზე

Tam som-o nam pu: spicy Thai pomelo salad with crab extract - ტამ სომ-ო ნამ პუ: ცხარე ტაილანდური პომელოს სალათი კრაბის ექსტრაქტით

ჩინეთში, ჩინურ ახალ წელს, ამ ხილს ერთმანეთს აძლევენ, როგორც კეთილდღეობისა და კეთილდღეობის სიმბოლოს. ტაილანდში მცხოვრები ჩინელები იყენებენ პომელოს რელიგიური დღესასწაულებისთვის, ძალიან ხშირად პომელოს საჩუქრად სთავაზობენ სულებს. ვიეტნამის ჩრდილოეთით, ვიეტნამის ახალ წელს, სადღესასწაულო სამსხვერპლოზე პომელო იდება.

The large segments inside a pomelo, containing the fruit’s juice vesicles. - დიდი სეგმენტები პომელოს შიგნით, რომელიც შეიცავს ხილის წვენის ბუშტუკებს.

კალორიული შემცველობა, ქიმიური შემადგენლობა

100 გრ ხილის რბილობის კალორიული შემცველობა - 25-39 კკალ.

ხილი შეიცავს:

7,6-11,1% მყარი

0,5-0,7% ცილა

0,1-0,3% ცხიმი

0,4-0,8% ბოჭკოვანი

0,4-0,7% ნაცარი

მინერალები:

კალიუმი 235 მგ/100 გ-მდე

კალციუმი 4 მგ/100 გ

ფოსფორი 17 მგ

რკინა 0,11 მგ

ნატრიუმი 1 მგ

ეთაკრინის მჟავა 20-23 მგ 

ვიტამინები:

ვიტამინი C 30-53 მგ/100 გ

ვიტამინი B1 0,04-0,07 მგ/100გრ

ვიტამინი B2 0,02 მგ/100 გ