კასტორი (ვარსკვლავი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                   კასტორი (ვარსკვლავი)

კასტორი (α Gem / α მარჩბივი) — სიკაშკაშით მეორე ვარსკვლავი მარჩბივის თანავარსკვლავედში, ერთ-ერთი ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავი ცაზე. ბაიერის მიერ კი იყო აღნიშნული როგორც «α», უფრო კაშკაშა ამ თანავარსკვლავედში პოლუქსია, აქვს უფრო ნაკლები ეკლიპტიკური კოორდინატი და ამიტომაც ბაიერის მიერ აღინიშნა როგორც β მარჩბივი.

კასტორის ორმაგი ვარსკვლავი შემჩნეული კიდევ 1678 წელს იყო. კუთხური მანძილი კომპონენტებს შორის (რომელთა ბზინვა 1,96^m (კასტორ А) და 2,91^m (კასტორ B)) 4″ შეადგენს, და ბრუნვის პერიოდი 350 წელს უტოლდება. ყოველი კომპონენტი სპექტრალურ-ორმაგი ვარსკვლავია.

იხ. ვიდეო - КАСТОР. УДИВИТЕЛЬНАЯ СИСТЕМА ИЗ 6 ЗВЁЗД

იყო გამოკვლეული რომ დაბალი ნათების ცვალებადი ვარსკვლავი რომლის 9 ვარსკვლავურ სიდიდეს უტოლდება მარჩბივის YY ფიზიკურად დაკავშირებულია კასტორთან. იგი 73″ (1010 ასტრონომიული ერთეული) კუთხის მანძილით დაშორებულია ოთხი კომპინენტისგან, და მინიჭებულია აქვს კასტორ C აღნიშვნა. კასტორ C ბრუნავს მასთა ცენტრის გარშემო არა ნაკლებ ათობით ათას წელში და იგი სპექტრალურ-ორმაგი ვარსკვლავია.

ასე რომ კასტორი — ექვსი კომპონენტისგან შემდგარი ვარსკვლავია.

პარამეტრი	კომპონენტი
	Aa	Ab	Ba	Bb	Ca	Cb
სპექტრალური კლასი	A1 V	უცნობია (მიახლოვებით M5 V)	A2 Vm	M2 V	M0.5 Ve	M0.5 Ve
მასა (მზის მასებში)	2,15	0,4—0,6	1,7	0,4—0,6	0,62	0,57
რადიუსი (მზის რადიუსი)	2,3	?	1,6	?	0,76	0,68

კასტორი — პირველი ორმაგი გარსკვლავია, როლმლის ორბიტალური აშკარა მოძრაობა ჯერ კიდევ 1804 წელს უილიამ გერშელმა აღმოაჩინა.

კასტორის სახელი ეწოდა ძველბერძნული მითოლოგიური ტყუპების დიოსკურების სახელით, მათი დედა ლამაზმანი ლედა ხოლო კასტორის მამა ტინდარეი იყო.

სივრცეში მოძრაობა

სხვა სარსკვლავთა გამოკვლევისას, რომლებიც ასაკით და დახასიათებით კასტორს ჰგვანან, აგრეთვე მოძრაობაშიც წააგვანან, ასტრონომებმა შეადგინეს კასტორის მოძრავ ვარსკვლავთა ჯგუფი. ეს მცირე ჯგუფი 16 ვარსკვლავისგან შედგება.

იხ. ვიდეო - Кастор: Звездная система с 6 звездами - Космос не перестает удивлять. Звездная система Кастор(Castor) одна из самых необычных во всей Вселенной. И примечательна она тем, что в ней находится сразу три двойных звезды. То есть, это кратная звездная система с 6 элементами!! - Бинарные звездные системы, кратные звездные системы – это все, конечно, удивительно. Но когда они соединяются вместе – это невообразимо.

ეტიმოლოგია და კულტურა

α Geminorum (ლათინურად Alpha Geminorum) არის ვარსკვლავური სისტემის ბაიერის აღნიშვნა.

კასტორი და პოლუქსი ორი "ზეციური ტყუპი" ვარსკვლავია, რომლებიც თანავარსკვლავედს ტყუპებს (ლათინურად ნიშნავს ტყუპებს) მის სახელს ანიჭებენ. სახელი კასტორი ეხება კონკრეტულად კასტორს, ზევსისა და ლედას ერთ-ერთ ტყუპ ვაჟს ბერძნულ და რომაულ მითოლოგიაში.

ვარსკვლავის ანოტაცია იყო არაბული აღწერით Al Ras al Taum al Muqadim, რაც ითარგმნება როგორც უპირველესი ტყუპის თავი. ვარსკვლავების კატალოგში al Achsasi al Mouakket-ის კალენდარი, ეს ვარსკვლავი დასახელდა Aoul al Dzira, რომელიც ლათინურად ითარგმნა როგორც Prima Brachii, რაც ნიშნავს პირველს თათში.

ჩინურად 北河 (Běi Hé), რაც ჩრდილოეთ მდინარეს ნიშნავს, აღნიშნავს ასტერიზმს, რომელიც შედგება კასტორის, ρ Geminorum და Pollux-ისგან. შესაბამისად, თავად კასტორი ცნობილია როგორც 北河二 (Běi Hé èr, ინგლისურად: ჩრდილოეთ მდინარის მეორე ვარსკვლავი.)

2016 წელს, საერთაშორისო ასტრონომიულმა კავშირმა მოაწყო სამუშაო ჯგუფი ვარსკვლავების სახელების შესახებ (WGSN) ვარსკვლავების შესაბამისი სახელების კატალოგისა და სტანდარტიზაციის მიზნით. WGSN-ის 2016 წლის ივლისის პირველი ბიულეტენი მოიცავდა WGSN-ის მიერ დამტკიცებული სახელების პირველი ორი ჯგუფის ცხრილს; რომელიც მოიცავდა კასტორს α Geminorum Aa-ს ვარსკვლავისთვის.

Castor C-ს ასევე აქვს ცვლადი ვარსკვლავის აღნიშვნა YY Geminorum.

იხ. ვიდეო - HD - SIX STARS IN ONE - Castor Gemini: 100,000 Stars - Castor, one of two bright star in the constellation Gemini, is a famous multiple star system. It contains three pairs of binary stars all revolving in a complex way around a common center of mass. In other words, the single bright light we see as Castor is really six stars in one.

An amazing drawing of Castor, 2008, via Jeremy Perez

Even a fairly small telescope shows that Castor appears double, and in fact an even fainter star nearby also is part of the same system. Each of these three stars (Castor A, B and C) is also double. This is not directly visible in telescopes but obvious through the use of a spectroscope, which is a device for splitting starlight into its component colors. The two larger and visible components in the Castor system -- showing in the drawing on this page -- are hot A-type stars, whereas the smaller ones are cool, M-type red dwarf stars.

The mass of all six stars together is, very roughly, about six times that of the sun. So, like our sun, they're a bit on the puny side, as stars go.