ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - 

                               გარგარი

მცენარეული  კლასიფიკაცია - კლასი - ორლებნიანი, რიგი - ვარდისნაირნი, ოჯახი - ვარდისებრნი, გვარი - ქლიავი, სახეობა - გარგარი

(ლათ. Prúnus armeniáca) — ხეხილოვანი მცენარე ვარდისებრთა ოჯახისა. ხის სიმაღლე 15 მ აღწევს. ფოთოლი ელიფსური ან განიერკვერცხისებრია; ყვავილი თეთრი ან ვარდისფერი და ფოთოლზე ადრე იშლება. ნაყოფი კურკიანია, ხორცოვანი ან მშრალი; აქვს ხავერდოვანი, იშვიათად გლუვი კანი.

გარგარის ყვავილობა. დუშეთის მუნიციპალიტეტი, საქართველო

გარგარი სინათლისა და სითბოს მოყვარული, გვალვაამტანი მცენარეა. კარგად ხარობს ალუვიურ-კარბონატულ მსუბუქ ნიადაგზე. მოსავალს იძლევა მყნობიდან მესამე-მეოთხე წელს. ხელსაყრელ კლიმატურ პირობებში მოსავლიანობა ყოველწლიურად 8-12 ტონა 1 ჰა-ზე.

გარგარი კულტივირებულია ჩრდილოეთ ინდოეთში, ირანში, ჩინეთში, ჩრდილოეთ და სამხრეთ აფრიკაში, ჩრდილოეთ ამერიკაში, ავსტრალიაში, შუა აზიაში, ამიერკავკასიაში. გარგარის ნაყოფი შეიცავს შაქრებს (4-20 %), ვაშლის, ლიმონისა და სხვა მჟავებს; პექტინოვან ნივთიერებებს (0,38-1,27 %); კაროტინს (10 მგ %-მდე); თესლი — 29-58 % ცხიმს. იყენებენ ნედლად, ჩირად და დაკონსერვებულს (კომპოტი, წვენი და სხვა). ბაქტერიული კიბო, ნაცრისფერი სიდამპლე; მავნებლებია — ცხვირგრძელები და პეწიანები.

იხ. ვიდეო

ახალი გარგარის რბილობი შეიცავს 4,7 – დან 27% –მდე შაქარს (საქაროზა ჭარბობს მწიფე ხილში), მცირე რაოდენობით დექსტრინი, ინულინი და სახამებელი. ბოჭკოვანი შემცველობა - 0,8%, ორგანული მჟავები - 1,3%.

ახალი ხილი შეიცავს დაახლოებით 305 მგ კალიუმის მარილებს (გამხმარი - 5-6-ჯერ მეტი). ამიტომ გარგარი რეკომენდებულია გულ-სისხლძარღვთა სისტემისა და თირკმელების დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის. ასევე არსებობს მინერალები - კალიუმი, მაგნიუმი, ფოსფორი. მიკროელემენტები წარმოდგენილია რკინის მარილებით (2,1 მგ%) და იოდის ნაერთებით, რომლებიც განსაკუთრებით მრავლადაა სომხურ ჯიშის გარგარში.

ამასთან, ღვიძლის დაავადებებში A ვიტამინის უკმარისობის და ჰიპოვიტამინოზის სამკურნალოდ და პროფილაქტიკისთვის და ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის შესამცირებლად, გარგარის მიღება არ შეიძლება, ვინაიდან გარგარში შემცველი A პროვიტამინი ამ დაავადებებში არ შეიწოვება და ამიტომ სასურველია მიიღეთ სუფთა ვიტამინი A. სხვა ნივთიერებებთან ერთად პექტინი გვხვდება გარგარში, რომელსაც აქვს სხეულის ტოქსიკური მეტაბოლური პროდუქტებისა და ქოლესტერინის მოცილების უნარი. გარგარში არის ტანინები, რომლებიც ნაყოფს აძლევს გარკვეულ შემკვრელ და შემკვრელ გემოს და გამაგრებას. გარგარის წვენს აქვს ანტიბიოტიკების აქტივობა, კერძოდ, მას აქვს დამთრგუნველი მოქმედება ჩაქრობულ ბაქტერიებზე. გარგარის ორმოები შეიცავს 35 – დან 60% – მდე არა საშრობი ცხიმიან ზეთს, რომელიც ქიმიური შემადგენლობით ახლოსაა ატმის ზეთთან (ზეთი შეიცავს ოლეინის და ლინოლის მჟავებს). გარგარის ზეთს აქვს დაბალი მჟავიანობა და დაბალი სიბლანტე; იგი გამოიყენება მედიცინაში და კოსმეტიკურ საშუალებებში. გარგარის თესლი ასევე შეიცავს ამიგდალინ გლიკოზიდს (8,43% -მდე), ფერმენტებს ემულსინი, ლაქტაზა და ჰიდროციანის მჟავა.