ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

ილონ მასკმა მარსზე დაშვების თარიღი გამოაცხადა. როგორი იქნება წითელი პლანეტის კოლონიზაცია?

კადრი : SpaceX / YouTube

ილონ მასკმა მარსის კოლონიზაციის დაწყების თარიღი გამოაცხადა იხ ბმულზე  წყარო

16 მარტს SpaceX-ისა და Tesla-ს დამფუძნებელმა ილონ მასკმა ირიბად დაადასტურა თავისი კორპორაციის გეგმები მარსის ადრეული კოლონიზაციის შესახებ. მეწარმემ კომენტარი გააკეთა Twitter-ზე ადამიანის პირველ დაშვებაზე წითელ პლანეტაზე. მასკი ლაკონური იყო: "2029". ამრიგად, პლანეტათაშორისი მოგზაურობის პოპულარიზატორმა მიუთითა შესაძლო მარსის ექსპედიციის დაწყების თარიღები.

SpaceX-ის ხელმძღვანელი არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ის პროგნოზებს სხვა პლანეტის დაპყრობასთან დაკავშირებით აკეთებს. უფრო მეტიც, მარსზე ადამიანის დაშვების დრო მუდმივად იცვლებოდა. 2016 წელს მან პირობა დადო, რომ თუ ყველაფერი გეგმის მიხედვით წარიმართება, მაშინ მისი კორპორაცია შეძლებს მარსზე პირველი მიწიერების მიტანას 2024 ან 2025 წელს. 2020 წელს ილონ მასკმა თქვა, რომ მას ჰქონდა ამბიციები აეშენებინა ათასი კოსმოსური ხომალდი ათ წელიწადში, რათა 2050 წლისთვის პლანეტაზე მილიონი ადამიანი გადაასახლებინა. პირველი გაშვება 2026 წელს იყო დაგეგმილი. უახლესი პროგნოზი ბიზნესმენმა ცოტა ხნის წინ გააცნო ჟურნალ Time-თან ინტერვიუში, რომელმაც ის წლის ადამიანად აღიარა. "გაგიკვირდებათ, თუ მარსზე ხუთ წელიწადში არ ჩამოვჯდებით", - განუცხადა მასკმა ჟურნალისტებს.

2

რა სირთულეებს წააწყდა SpaceX?

მარსზე წარმატებული ფრენა რევოლუციას მოახდენს კოსმოსურ ინდუსტრიაში და, თეორიულად, დედამიწაზე გადაჭარბებული მოსახლეობის პრობლემის გადაჭრას შეუწყობს ხელს. წითელი პლანეტის შესწავლა ბიძგს მისცემს მეცნიერების განვითარებას, შესაძლებელს გახდის ახალი ელემენტების, მასალების, მინერალების აღმოჩენასა და აღმოჩენას და მნიშვნელოვნად გააფართოვებს ადამიანის ჰაბიტატს. თუ ვივარაუდებთ, რომ სწორედ მასკის კომპანია იქნება კოლონიზაციის სათავეში, მაშინ ახლა ადამიანების ნაწილობრივ განსახლებას ტექნიკური პრობლემები და ბიუროკრატიული სირთულეები აფერხებს.

იხ. ვიდეო - Старшип летит на Марс!  - Starship is flying to Mars!

მარსზე ფრენის გეგმები დაკავშირებულია Starship-თან, რომელიც დაინტერესებულია აშშ-ს ფედერალური საავიაციო ადმინისტრაციისთვის (FAA). 2020 წლის 9 დეკემბერს გემი ორბიტიდან დაბრუნების შემდეგ აფეთქდა გაშვების ბალიშთან შეხებისას. მიუხედავად ინციდენტისა, ილონ მასკმა ტესტს წარმატებულად უწოდა. სრულად მრავალჯერადი გამოყენებადი Starship სატრანსპორტო სისტემა თავის პირველ ორბიტალურ ფრენას 2022 წელს შეასრულებს. მეწარმეს არა მხოლოდ ტექნიკის სერვისის იმედი აქვს, არამედ ხელისუფლებისგან ნებართვას ელოდება. „მასკის საბოლოო პრობლემა არ არის ტექნიკური, არამედ მარეგულირებელი“, - თქვა კოსმოსური პოლიტიკის ექსპერტმა რენდ სიმბერგმა.

ნოემბერში მასკმა მიუთითა მეთანისა და ჟანგბადით მომუშავე Raptor ძრავებთან დაკავშირებული პრობლემები, რომლებიც ამუშავებენ Starship-ს. მეწარმის თქმით, კომპანიას სერიოზული წარმოების კრიზისი შეექმნა: "კატასტროფის" გამო, ბიზნესმენს მადლიერების შვებულების შეწირვაც კი მოუწია. „ჩვენ გაკოტრების რეალური რისკის წინაშე ვდგავართ, თუ მომავალ წელს ორ კვირაში ერთხელ მაინც ვერ მივაღწევთ Starship-ის ფრენების სიხშირეს“, - განუცხადა მასკმა თანამშრომლებს. SpaceX-ის ხელმძღვანელის თქმით, კორპორაციამ წელიწადში 800-დან 1000-მდე ძრავა უნდა აწარმოოს. Raptor-ის წარმოებასთან დაკავშირებულმა პრობლემებმა შესაძლოა შეანელოს Starship-ის გამოშვება - ამ უკანასკნელის დეფიციტი ემუქრება კონტრაქტების ჩაშლას და სახელმწიფოს და კერძო კლიენტების შემოსავლების შემცირებას.

                                                                      

ილონ მასკი SpaceX-ის საკონტროლო ცენტრში

კადრი: შაბათი ღამის პირდაპირ ეთერში

რატომ არის მარსი (არ არის) იდეალური პლანეტა კოლონიზაციისთვის?

SpaceX განმარტავს, რომ მარსი დედამიწის ყველაზე მოსახერხებელ მეზობლად ითვლება მისი დასახლების თვალსაზრისით. პლანეტა ჩვენგან დაახლოებით 225,3 მილიონი კილომეტრის მანძილზე მდებარეობს, კომფორტული მდებარეობა საშუალებას გაძლევთ მიიღოთ სიცოცხლისთვის საჭირო მზის შუქი. მარსის ატმოსფერო გაჯერებულია ნახშირორჟანგით, აზოტით, არგონით და სხვა კვალი ელემენტებით, რაც თეორიულად იძლევა პლანეტის სასარგებლო კულტურების დარგვის საშუალებას. SpaceX ამბობს, რომ მარსზე ცოტა ცივა, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია გავათბოთ. პლანეტაზე გრავიტაცია დედამიწაზე 2,6-ჯერ სუსტია, რაც საშუალებას გაძლევთ უპრობლემოდ აწიოთ მძიმე ობიექტები. დღის საათების ხანგრძლივობის თვალსაზრისით, ეს პლანეტაც შესაფერისია - აქ დღე 24 საათი და 37 წუთი გრძელდება.

მარსის კოლონიზაციის იდეის ნაკლოვანებები - ალბათ, როგორც ყველა ამბიციური პროექტის შემთხვევაში - ძალიან მნიშვნელოვანია იგნორირება. უფრო მეტიც, ექსპერტები არც კი ითვალისწინებენ, რომ ადრინდელ ისტორიაში ადამიანს არასოდეს უცდია აკვნიდან ამხელა მანძილის დაშორება. გარდა ამისა, SpaceX-ის სპეციფიკური პრობლემების გარდა, მარსი, როგორც ჩანს, უკიდურესად სახიფათო ადგილია მეცნიერებისთვის სარეზერვო ჰაბიტატად. „ადამიანებს არც კი უცდიათ ცხოვრება ანტარქტიდაში ან დედამიწის ზღვების ქვეშ, რომლებიც ადამიანებისთვის გაცილებით ნაკლებად საშიშია, ვიდრე კოსმოსი, ამიტომ რატომ უნდა ცდილობდნენ ისინი იცხოვრონ სხვა პლანეტაზე? ეკითხება კანადელი მეცნიერი ჯორჯ დვორსკი.

ილონ მასკი ხშირად ამბობს, რომ მარსი მიიღებს მიწიერებს, თუ მათი მშობლიური პლანეტა საცხოვრებლად დაუშვებელია. მეწარმე ასევე აღშფოთებულია, რომ სწავლის 50 წლის განმავლობაში კაცობრიობამ ვერ აითვისა უახლოესი თანამგზავრი - მთვარე. „კოლონიზაცია, როგორც ჩანს, არის გაქცევა იმ პრობლემებისგან, რომლებიც ჩვენ აქ შევქმენით“, - არ ეთანხმება მის დისერტაციას ჯონ ტრაფაგანი, დოქტორი. ჯონ ლოგსდონი, კოსმოსური პოლიტიკის ინსტიტუტის დამფუძნებელი, იხსენებს უფრო აქტუალურ საკითხებს: „რას გააკეთებენ ადამიანები იქ, რომ საარსებო მინიმუმი გამოიღონ? რა გახდება მარსის ეკონომიკის საფუძველი?

                                                                         

                                   SpaceX-ის დემო, რომელიც აჩვენებს მარსის კოლონიზაციას

                                                                    კადრი: CNET Highlights / YouTube

მასკს სურს მარსზე მილიონი ტონა ტვირთის გადატანა და იქ კოლონია დაარსება

თუ ვივარაუდებთ, რომ ფრენა მარსზე 2029 წელს ჩაიშლება, მაშინ შვიდ წელიწადში SpaceX აშკარად უფრო ახლოს იქნება პირველ გაშვებასთან, ვიდრე ახლა - ყოველ შემთხვევაში, თეორიულად. კორპორაციამ უკვე შეიმუშავა ფრენის გეგმა, რომლის მიხედვითაც ამერიკული კორპორაციის გემები განუწყვეტლივ იმოძრავებენ დედამიწასა და წითელ პლანეტას შორის. SpaceX თვლის, რომ მარსზე ადამიანების მთავარი გადამზიდავი იქნება Starship, ორეტაპიანი სუპერ მძიმე გამშვები მანქანა, რომელსაც შეუძლია ერთდროულად ათობით ტონა ტვირთის გადატანა. ელონ მასკის თქმით, რაკეტის ტევადობა ფრენის ღირებულებას ათეულობით მილიონ დოლარამდე შეამცირებს, რაც კოსმოსური გაშვებების თანამედროვე ფასებთან შედარებით ძალიან იაფია. გაშვებისა და დედამიწის დაბალ ორბიტაში შესვლის შემდეგ რაკეტა შეივსება ტანკერის დახმარებით, რომელიც შემდეგ დაბრუნდება დედამიწაზე.

SpaceX-ის ინჟინრები ცალმხრივი ფრენის ხანგრძლივობას ექვს თვეს აფასებენ. დაშვების შემდეგ, ვარსკვლავური ხომალდის საწვავის შევსება შესაძლებელია მარსის მარაგების გამოყენებით, შემდეგ კი შემდეგ ექსპედიციაში გაგზავნა. პლანეტაზე კოლონიის დასამყარებლად კაცობრიობას, ელონ მასკის თქმით, დაახლოებით მილიონი ტონა მასალა დასჭირდება. ამასთან დაკავშირებით, განვითარების პირველ ეტაპზე, მისი კორპორაციის ხომალდებს დედამიწასა და მარსს შორის განუწყვეტლივ სიარული მოუწევთ. "მე ვერ წარმომიდგენია უფრო საინტერესო, ვიდრე კოსმოსში გასვლა და ვარსკვლავებს შორის ყოფნა", - თქვა ელონ მასკმა. ფუტურისტები თვლიან, რომ თუ SpaceX არ გაუმკლავდება სირთულეებს გემების წარმოებაში და არ გადაჭრის სხვა აქტუალურ პრობლემებს, მარსზე ფრენები სამეცნიერო ფანტასტიკის საგანი დარჩება. ჯერჯერობით, კაცობრიობა დედამიწას უჭირავს რაღაც უფრო ძლიერს, ვიდრე გრავიტაცია.

იხ. ვიდეო -  video - Starship to Mars! What Will the Journey of the SpaceX Ship to the Red Planet Be Like?