ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
მყარი სხეულები, რომელთა ატომურ მესერს აქვს ახლო წყობა და არ აქვს შორი წყობა, რომელიც დამახასიათებელია კრისტალური სტრუქტურისთვის.
ამორფული სხეულებისათვის დამახასიათებელია თვისებების იზოტროპია და განსაზღრული დნობის ტემპერატურის არ არსებობა: ტემპერატურის მომატებასთან ერთად ამორფული სხეულები თანდათანობით რბილდებიან და მინირების ტემპერატურაზე ზევით (Tg) გადადის თხევად მდგომარეობაში.
კვლევებმა აჩვენეს, რომ სითხეების და ამორფული სხეულების სტრუქტურებს ბევრი საერთო აქვთ. ამორფულ და თხევად სხეულებში შეიმჩნევა ნაწილაკების შეფუთვის (ატომები ან მოლეკულები) ახლო წყობა. ამ მიზეზით ითვლება, რომ ამორფული სხეულები ძალიან სქელი/ბლანტი (გამაგრებული) სითხეებია.
იხ. ვიდეო - Аморфные тела - Аморфное состояние характеризуется отсутствием порядка в расположении частиц.
Некоторые свойства аморфных тел такие же, как и у кристаллических, другие похожи на свойства жидкостей.
Строение аморфных тел подобно строению жидкостей, молекулы колеблются около положения равновесия и время от времени совершают перескоки с одного места на другое.
Вещество может переходить из аморфного состояния в кристаллическое и обратно. - Amorphous bodies - The amorphous state is characterized by the lack of order in the arrangement of particles.
Some properties of amorphous bodies are the same as those of crystalline ones, others are similar to those of liquids.
The structure of amorphous bodies is similar to the structure of liquids, the molecules oscillate around the equilibrium position and from time to time jump from one place to another.
A substance can change from an amorphous state to a crystalline state and vice versa.
თვისებები
ამორფულ სხეულებზე გარე ზემოქმედებისას აღმოაჩენენ ერთდროულად დრეკად თვისებებს, როგორც კრისტალურ მყარ სხეულებში, და დენადობას, როგორც სითხეებში. ხანმოკლე ზემოქმედებისას (დარტყმები) ისინი იქცევია როგორც მყარი სხეულები და ძლიერი დარტყმისას იმსხვრევიან ნაწილებად. ხოლო ხანგრძლივი ზემოქმედებისას (მაგალითად გაწელვა, გაჭიმვა) ამორფული სხეულები მიედინებიან. ამაში შეიძლება დავრწმუნდეთ თვითონ,თუკიმოთმინებიდ დავაკვირდებით. ელექტრული თვისებების მიხედვით, ჰყოფენ ამორფული ლითონები, ამორფული არალითონები, და ამორფული ნახევარგამტარები. ამორფულ სხეულებს წარმოადგენს ასევე ფისები თუკი მას დავაქუცმაცებთ და მიღებული მასით შევავსებთ ჭურჭელს, მაშინ რამდენომე ხნის შემდეგ ფისი ისევ შეერთდება ერთ მთელ სხეულად და მიიღებს ჭურჭელის ფორმას.
Glass is a commonly encountered example of amorphous solids. - მინა არის ამორფული მყარი ნივთიერების ყველაზე გავრცელებული მაგალითი.
ამორფული ნივთიერებები (ძვ. ბერძნ. ἀ-დან «არა-» და μορφή «სახე, ფორმა») არ ააქვთ კრისტალური სტრუქტურა და კრისტალებისაგან განსხვავებით არ იშლებიან კრისტალური წახნაგების წარმოქმნით, როგორც წესი — იზოტროპიულებია, ანუ არ გააჩნიათ სხვადასხვა თვისებები სხვადასხვა მიმართულებით, არ გააჩნიათ გარკვეული დნობის ტემპერატურა. ამორფულსხეულებს მიეკუთვნებიან მინები (ხელოვნური და ვულკანური), ბუნებრივი და ხელოვნური ფისები, წებოები და სხვა. მინა — ამორფული სხეულის მყარსხეულიანი მდგომარეობაა. ამორფული ნივთიერებები შეიძლება იყვნენ ან მინისმაგვარ მდგომარეობაში (დაბალი ტემპერატურების დროს), ან განადნობის მდგომარეობაში (მაღალი ტემპერატურის დროს). ამორფული ნივთიერებები მინისმაგვარ მდგომარეობაში გადადიან მინირების ტემპერატურაზე უფრო ქვევით ტემპერატურაზე T. ტემპერატურისას რომელიც T-ზე მაღალია, ამორფული ნივთიერებები იქცევიან როგორც განადნობები, ანუ არიან გალღობილ მდგომარეობაში. ამორფული სხეულების სიბლანტე — არის ტემპერატურის უწყვეტი ფუნქციაა: რაც უფრო მეტია ტემპერატურა, მით უფრო ნაკლებია ამორფული ნივთიერების სიბლანტე.
პოლიმერები
პოლიმერები შედგება გრძელი მოლეკულებისგან. თუ ისინი არ არიან დაკეცილი გლობულებად, მაგრამ არსებობენ თავისუფალ მდგომარეობაში, მაშინ ისინი, როგორც წესი, ძლიერად და ქაოტურად არიან გადაჯაჭვული და მათი უზარმაზარი ზომების გამო ძალიან რთულია მათი ამოხსნა, რათა მოხდეს მათი ინტეგრირება ბროლის ბადეში. მეორეს მხრივ, მოლეკულების დიდი ზომის გამო, პოლიმერულ ამორფულ სხეულებს აქვთ უჩვეულო თვისებები.
პოლიმერები შეიძლება არსებობდეს სპეციალურ უაღრესად ელასტიურ მდგომარეობაში. ამ მდგომარეობის ტემპერატურული დიაპაზონი მდგომარეობს მყარ მინისებრსა და დნობას შორის. მისი თავისებურება ის არის, რომ თითოეული მოლეკულის კუნის სეგმენტებს შეუძლიათ საკმაოდ სწრაფად ბრუნავდნენ (როტაციის დრო 1 წამზე ნაკლებია), რის გამოც პოლიმერული მოლეკულების ჯაჭვები შეიძლება შედარებით თავისუფლად სრიალდეს ერთმანეთის გასწვრივ, თუმცა მათ არ შეუძლიათ გაწყვეტა. მაკრო დონეზე, ეს იწვევს ასეთი სხეულების უკიდურესად მაღალ ელასტიურობას - მათი დაჭიმვა შესაძლებელია ათობით ჯერ მცირე გამოყენებული ძალებით. სხეულებს, რომლებიც ოთახის ტემპერატურაზე არიან მაღალ ელასტიურ მდგომარეობაში, რეზინები ეწოდება .
ამორფულ პოლიმერულ სხეულში შეიძლება იყოს ცალკეული ზონები, სადაც მოლეკულების ჯაჭვები ქმნიან კრისტალურ გისოსს. ასეთ ნანოკრისტალებში მთლიანი მოლეკულები სულაც არ არის ჩართული. თუ საკმარისია ასეთი კრისტალური რეგიონები, მაშინ მასალის მთელი მოცულობა ხდება მყარი, მიუხედავად იმისა, რომ მისი მნიშვნელოვანი ნაწილი ჯერ კიდევ ამორფულ მდგომარეობაშია.
იხ. ვიდეო - Crystalline and amorphous polymers | AP Chemistry | Khan Academy
Комментариев нет:
Отправить комментарий