დიდი ტყუილი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              დიდი ტყუილი

                           ჯოზეფ გებელსი, ნაცისტური გერმანიის პროპაგანდის სამინისტროდიდი ტყუილი

 (გერმ. große Lüge) პროპაგანდისტული ტექნიკაა. ადოლფ ჰიტლერმა Mein Kampf-ში განსაზღვრა, როგორც „ისეთი „დიდი“ სიცრუე, რომ ვერავინ დაიჯერებდა, რომ ვინმეს ქონდა გამბედაობა, ასე უსირცხვილოდ დაემახინჯებინა რეალობა“.ს ხელმძღვანელი.

ჰიტლერის განმარტება

ჰიტლერი თავად განსაზღვრავს "დიდი ტყუილის" ტექნიკას წიგნის "ჩემი ბრძოლა"  I ნაწილის მე-10 თავში "გერმანიის კატასტროფის რეალური მიზეზები":

ისინი ცდილობდნენ გენერალი ლუდენდორფი დაეყენებინათ წაგებული ომის სათავეში. აქ გულწრფელად უნდა ვთქვათ: ებრაელების მთელი სირცხვილი და მარქსისტების მთელი სპილენძის შუბლი საჭიროა, რათა გაბედო პასუხისმგებლობის დაკისრება ზუსტად იმ ადამიანზე, რომელიც მარტო მთელ გერმანიაში იბრძოდა ძალის უდიდესი ძალით. თითქმის არაადამიანური ენერგიით გერმანიის გადარჩენა სირცხვილისგან, დამცირებისა და უბედურებისგან. მაგრამ ებრაელებმა და მარქსისტებმა იცოდნენ რას აკეთებდნენ. ლუდენდორფზე თავდასხმით მათ პარალიზეს ლუდენდორფის შესაძლო თავდასხმა საკუთარ თავზე, რადგან მხოლოდ ლუდენდორფი შეიძლებოდა მათთვის ყველაზე სახიფათო ბრალმდებელი გამხდარიყო, მხოლოდ მას ჰქონდა ყველა მონაცემი მოღალატეების წარმატებით გამოსავლენად. ამიტომაც მოღალატეები ჩქარობდნენ ლუდენდორფის ხელიდან ჩამოერთვათ მისი მორალური იარაღი.

ეს ბატონები სწორი გათვლებიდან გამოვიდნენ, რომ რაც უფრო ამაზრზენად იტყუები, მით უფრო მალე დაგიჯერებენ. ჩვეულებრივ ადამიანებს უფრო დიდი სიცრუის სჯერათ, ვიდრე პატარას. ეს შეესაბამება მათ პრიმიტიულ სულს. იციან, რომ თავადაც შეუძლიათ წვრილმანებში მოტყუება, მაგრამ, ალბათ, ძალიან შერცხვებათ ტყუილი. დიდი ტყუილი მათ გონებაშიც კი არ გადის. ამიტომ მასები ვერ წარმოიდგენენ, რომ სხვებს შეეძლოთ მეტისმეტად ამაზრზენი ტყუილი, ფაქტების მეტისმეტად ურცხვად დამახინჯება. და მაშინაც კი, როცა მათ აუხსნიან, რომ ეს არის ამაზრზენი პროპორციების სიცრუე, ისინი კვლავ გააგრძელებენ ეჭვს და მიდრეკილნი იქნებიან დაიჯერონ, რომ მასში ალბათ არის რაღაც სიმართლე. ამიტომაც ტყუილის ვირტუოზები და მხოლოდ სიცრუეზე აგებული მთელი პარტიები ყოველთვის მიმართავენ ამ მეთოდს. ამ მატყუარებმა კარგად იციან მასის ეს თვისება. მოტყუება მხოლოდ უფრო ძლიერად - დაე, რაღაც თქვენი ტყუილი დარჩეს.

გამოყენება ჰიტლერის ფსიქოლოგიურ პორტრეტში

"დიდი ტყუილის" ხსენება ასევე გამოყენებული იყო ომის დროს შედგენილ მოხსენებაში აშშ-ს სტრატეგიული სერვისების ოფისის მიერ, როდესაც აღწერდა ჰიტლერის ფსიქოლოგიურ პორტრეტს:

მისი ძირითადი წესები იყო: არასოდეს დაუშვათ საზოგადოება გაცივდეს; არასოდეს აღიარო შეცდომები; არასოდეს დაუშვათ ფიქრები მტრის დადებითი ასპექტების არსებობის შესახებ; არასოდეს დატოვოთ ადგილი ალტერნატივისთვის; არასოდეს აღიარო დამნაშავე; ყოველ ჯერზე კონცენტრირება მოახდინოთ რომელიმე მტერზე და დააბრალოთ მას ყველა უბედურება; ადამიანებს ურჩევნიათ დაიჯერონ დიდი ტყუილი, ვიდრე პატარა; და თუ საკმარისად ხშირად გაიმეორებ, ადრე თუ გვიან ხალხი დაიჯერებს ამას.

"დიდი ტყუილი" პოპულარულ კულტურაში

ჯორჯ ორუელმა შემოიტანა „ორმაგი აზროვნების“ ცნება რომანში „1984“, რომელიც, სხვა საკითხებთან ერთად, „დიდი ტყუილის“ თეორიაზეა დაფუძნებული. რამდენიმე ციტატა:

„აქ მთავარი სიტყვა შავი და თეთრია. ბევრი Newspeak სიტყვის მსგავსად, მას აქვს ორი საპირისპირო მნიშვნელობა. როდესაც მიმართავენ მოწინააღმდეგეს, ეს ნიშნავს ურცხვად მტკიცების ჩვევას, რომ შავი თეთრია, აშკარა ფაქტების საწინააღმდეგოდ.

„მიზანმიმართული ტყუილის თქმა და ამავდროულად მისი სჯერა, დაივიწყოს ყოველგვარი უხერხული ფაქტი და გამოვიყვანოთ დავიწყებიდან, როგორც კი საჭირო იქნება, უარვყოთ ობიექტური რეალობის არსებობა და გაითვალისწინოთ რეალობა, რომელსაც ადამიანი უარყოფს - ეს ყველაფერი აბსოლუტურად აუცილებელია“ .

რიჩარდ ბელცერი განსაზღვრავს "დიდ ტყუილს" თავის წიგნში უცხოპლანეტელები, კენედიები და ელვისი: შეთქმულებები, რომელთა დასაჯერებლად გიჟი არ უნდა იყოთ: "თუ საკმარისად დიდ ტყუილს იტყვით და ხშირად იტყვით, ხალხი დაიჯერებს, რომ თქვენ" შენ ამბობ სიმართლეს, თუნდაც ის, რასაც შენ ამბობ, სრული სისულელეა."

იხ. ვიდეო - The Big Lie (1951)