ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                   Novec 1230

ფტორკეტონი - სითხე უფერო და უსუნო, ხანდახან ეძახიან ,,მშრალ წყალს''. ქიმ ფორმულა CF₃CF₂C(O)CF(CF₃)₂

 (პერფლუორი (ეთილ-იზოპროპილ კეტონი), ექვს ნახშირბადის ნივთიერება, ფტორსანი კეტონის გამონადენი (კეტონების სახელები R1-CO-R2 აგებულია რადიკალური ფუნქციური ნომენკლატურის წესების მიხედვით, რადიალთა R1 და R2 სახელების ჩამოთვლით. ანბანის მიხედვით სიტყვა "კეტონის" წინ).

დაპატენტებულია 3M Corporation– ის მიერ როგორც გამაგრილებელი საშუალება კვლევის პროცესში HFC 114 (1,1,2,2 – ტეტრაფლორდიქლოროეთანი) შესაცვლელად, რომლის გამოყენება ქლორის შემცველ სხვა ფრეონებთან ერთად შეზღუდულია 1993 წლის მონრეალის პროტოკოლით. პირველად დაინერგა 2004 წელს.

იხ. ვიდეო

ვიზუალურად სითხე სუფთა წყლის მსგავსია და არის დიელექტრიკული (არ ატარებს ელექტრულ დენს), სუსტად სველდება და არ არის გამხსნელი - შედეგად მას უწოდებენ "მშრალ წყალს". ნივთიერება თავდაპირველი ფორმით არატოქსიკურია, აქვს წყალში ძალიან დაბალი ხსნადობა. სუსტი მოლეკულური ობლიგაციები იშლება ულტრაიისფერი გამოსხივების გავლენის ქვეშ.

იხ. ვიდეო

არ ახდენს გავლენას ელექტრონიკაზე, არ ანადგურებს ქაღალდის დოკუმენტებს და ნამუშევრებს. ეს თვისებები უზრუნველყოფდა Novec 1230 -ის გამოყენებას ხანძრის ჩაქრობის სისტემებში სერვერის ოთახებისთვის და სხვა ელექტრონიკისთვის, ბიბლიოთეკებისთვის, მუზეუმებისთვის, არქივებისთვის.

იხ. ვიდეო

Novec 1230– ის მთავარი გამოყენება არის მისი გამოყენება ხანძრის ჩაქრობის სისტემებში, როგორც ხანძრის ჩაქრობის აგენტი. ამავე დროს, ფიზიკური და ქიმიური თვისებების ერთობლიობა მუშაობს. Novec 1230 ინტენსიურად შთანთქავს სითბოს და ცეცხლის ჩაქრობა ხორციელდება გაგრილების ეფექტის გამო (70%). ასევე ხდება ალის დათრგუნვის ქიმიური რეაქცია (30%). ამავე დროს, ჟანგბადის კონცენტრაცია ოთახში არ მცირდება (რაც მნიშვნელოვანია ოთახიდან ადამიანების ევაკუაციის დროის გაზრდისათვის).

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                   მშრალი ყინული

                                      

მყარი ნახშირორჟანგი (CO2). ჩვეულებრივ პირობებში „მშრალი ყინული“ აქროლადია (გალღობის გარეშე გადადის აირად მდგომარეობაში). გარეგნულად ყინულის მსგავსია. ტექნიკური „მშრალი ყინულის“ სიმკვრივეა დაახლოებით 1560 კგ/კუბ.მ.; იყენებენ საკვები პროდუქტების გასაცივებლად (მაგ. ნაყინის), დაბალი ტემპერატურების მისაღებად და ა.შ.

                                                                    

გარეგნულად ყინულს გვაგონებს (აქედან სახელწოდებაც).ტემპ-რა სუბლიმაციიის ნორმალური წნევის დროს - 78,5 °С (194,65 კ). ტეხნიკური მშრალი ყინულს გააჩნია დაახლ. 1561 კგ/მ³  

მიჩნეულია, რომ მშრალი ყინული პირველად მიიღო ფრანგმა ფიზიკოსმა ანდრიენ-ჟან-პიერ 

ტილორემ 1835წ.ს როცა ნახშიროჟანგ  გაზის გათხევადებისას. მან გამოუშვა თხევადი ნახშირორჟანგი შემცვლელ კოლბაში, მისი მნიშვნელოვანი ნაწილი აორთქლდა და კედლებზე დატოვა მყარი თოვლის მსგავსი ნივთიერება, რომელიც იყო მშრალი ყინული. ტილორიე თავისი აღმოჩენის შესახებ წერდა საფრანგეთის მეცნიერებათა აკადემიას, არ იცოდა, რომ აღმოჩენილი ნივთიერება იყო მყარი ნახშირორჟანგი. მომდევნო 60 წლის განმავლობაში მშრალ ყინულს პრაქტიკული გამოყენება არ ჰქონდა, დარჩა ლაბორატორიების კედლებში.

იხ. ვიდეო

1897 წ-ს  დიდ ბრიტანეთში გაიცა პატენტი მყარი ნახშირორჟანგის წარმოებისათვის სამხედრო ექიმ ჰერბერტ სამუელ ელვორსიზე, რომელმაც ის ვისკის სოდა დაამზადა.

1924 წელს, შეერთებულ შტატებში, თომას ბ. სლეტმა შეიტანა პატენტი მყარი ნახშირორჟანგის კომერციული გაყიდვისათვის. 1925 წელს, DryIce Corporation of America– მ დაარეგისტრირა სასაქონლო ნიშანი Dry ice. მომდევნო წელს კორპორაციას ჰყავდა პირველი დიდი კლიენტები ნაყინის მწარმოებლების წინაშე. მშრალ ყინულს მნიშვნელოვანი უპირატესობა ჰქონდა ადრე გამოყენებულ ყინულ-მარილის ნარევთან შედარებით: ის იძლეოდა უფრო დაბალ ტემპერატურას და დნებოდა წყლის დატოვების გარეშე. დროთა განმავლობაში, სახელი "მშრალი ყინული" გახდა საყოფაცხოვრებო სახელი და 1932 წელს სავაჭრო ნიშანი გაუქმდა.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           ჩარლზ ვილსონი

(დ. 14 თებერვალი, 1869 — გ. 15 ნოემბერი, 1959) — შოტლანდიელი ფიზიკოსი, მეტეოროლოგი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში.

ჩარლ ვილსონი დაიბადა 1869 წლის 14 თბერვალს, გლენკორსში, ღარიბი ფერმერის ოჯახში. ვილსონს მამა 4 წლის ასაკში გარდაეცვალა რამაც დედამისი იძულებული გახადა რვა შვილით მანჩესტერში გადასახლებულიყო, მეუღლის მშობლებთან. 9 წლის ჩარლი სკოლაში მიაბარეს; სკოლაში მან დიდი მისწრაფება გამოიჩინა ბიოლოგიური დისციპლინისადმი. იგი იხსენებს რომ მისი მეორე დაბადება მაშინ მოხდა, როცა 13 წლის ასაკში მას ნამდვილი მიკროსკოპი აჩუქეს. სკოლის დამთავრების შედეგ ვილსონი მანჩესტერის ოუენსკოლეჯის სამედიცინო ფაკულტეტზე, მაგრამ სამი წლის შემდეგ ის კემბრიჯში გადავიდა ფიზიკის ფაკულტეტზე და იქ განაგრძო სწავლა. იქ მან თავიდანვე მიიპრო გამოჩენილი ფიზიკოსის, ჯოზეფ ჯონ თომსონის ყურადღება. 1892 წელს მან კოლეჯი დაამთავრა და კემბრიჯის ერთ-ერთ ლაბორატორიაში მუშაობის დაწყების შესაძლებლობა მიეცა, მაგრამ მოულოდნელად მისი ძმა ვილიამი გარდაიცვალა და მისი გეგმებიც შეიცვალა. იგი იძულებული გახდა ემუშავა მასწავლებლად რათა ოჯახს დახმარებოდა. 1895 წელს მან პედაგოგობა მიატოვა. 1895 წლის მარტში ვილსონი დაბრუნდა კემბრიჯში და მუშაობა დაიწყო.

 სამედიცინო კოლეჯში დემონსტრატორად.

იხ. ვიდეო

ვილსონს ჯერ კიდევ სტუდენტობის წლებში ჩაესახა სურვილი შეესწავლა ატმოსფეროში მიმდინარე ფიზიკური პროცესები, კერძოდ, ოპტიკური ეფექტები. კემბრიჯში დაბრუნების შემდეგ მას ამ სურვილის დაკმაყოფილების შესაძლებლობა მიეცა.

ვილსონმა შექმნა ხელსაწყო ეგრეთ წოდებული ნისლოვანი კამერა, რომელშიც შეიძლებოდა ღრუბელის ხელოვნურად შექმნა. მუშაობის პროცესში მან პირველ მიზნად ღრუბლის ფორმირების პრობლემის გამორკვევა დაისახა. მან დაადგინა, რომ როცა გაფართოების კრიზისული კოეფიციენტი ${\displaystyle k<1.252}$, მაშინ ჰაერში, რომელშიც არა გვაქვს მტვრის ნაწილაკები და კონდენსაციის სხვა ცენტრები, ნისლი არ წაროიქმნება, ხოლო თუ ${\displaystyle k>1.252}$, მაშინ წარმოიქმნება ნისლის მსხვილი, მაგრამ იშვიათი წვეთები, რომლებშიც წვიმის მსგავსად კამერის ფსკერზე ეცემა.

1895 წლის შემოდგომაზე გერმანელმა ფიზიკოსმა რენტგენმა აღმოაჩინა სენსაციური ${\displaystyle X}$ სხივები. ვილსონი ძალიან დაინტერესდა ამ საკითხით: როგორ იმოქმედებდნენ რენტგენის სხივები ღრუბლის ფორმირებაზე. 1896 წელს მან ჩაატარა მეტად მარტივი და ბუნებრივი ცდა: ნისლოვანი კამერა დაასხივა რენტგენის სხივებით და ამგვარ პირობებში აწარმოებდა ჰაერის გაფართოებას. იმის მიუხედავად, რომ კამერა გათავისუფლებული იყო მტვრის ნაწილაკებისაგან და გაფართოების კოეფიციენტი ${\displaystyle k<1.37}$, კამერაში წარმოიშვა სქელი ნისლი. ამგვარად რენტგენის სხივების ჩართვამ კამერაში წარმოქმნა ნისლი. აშკარაა ეს ეფექტი კონდენსაციის მეორე წყარო იყო მაგრამ როგორი ეს არ იყო ცნობილი. ამ პერიოდში სხვა მეცნიერების მიერ შეინიშნა რენტგენის გამოსხივების მოქმედებით ჰაერის ნეიტრალური მოლეკულები დადებით და უარყოფიდ იონებად იხლიჩებოდნენ. ვილსონი შემდეგ დასკვნამდე მივიდა: სწორედ ეს იონები აიტკენის ბირთვთან ერთად წარმოადგენენ კონდენსაციის წყაროს. ეს ვილსონის პირველი აღმოჩენა იყო.

1897-1899 წლებში ვილსონმა საკუთარი კვლევის შედეგები ხუთი სტატიის სახით გამოაქვეყნა. 1900 წელს იგი აირჩიეს ინგლისის სამეფო საზოგადოების წევრად. ვილსონის კამერამ შესაძლებლობა მისცა კაცობრიობას ჩაეხედა უხილავ სამყაროში. კამერამ საშუალება მოგვცა ელემენტარული ნაწილაკების კვლევის დანახვისა.

1927 წლის 10 ნოემბერს ვილსონი საკუთარი სენსაციური აღმოჩენებისათვის დააჯილდოვვეს ნობელის პრემიით. 1934 წელს მან დატოვა კემბრიჯი და დაბრუნდა შოტლანდიაში.

1959 წლის 15 ნოემბერს ხანმოკლე ავადმყოფობის შემდეგ ჩარლზ ვილსონი გარდაიცვალა ედინბურგში. 

                    ვილსნის  კამერა

                                     

კვალი რადიაქტიური ნაწილაკების  კამერის ნისლში

დეტექტორი ტრეკების სწრაფი ნაწილაკების, რ-იც იყენებს იონების უნარს იმოქედოს როგორც წყლის წვეთების ბირთვია გაგრილებული გაჯერებული ორთქლში.

სუპერგრილებული ორთქლის შესაქმნელად გამოიყენება სწრაფი ადიაბატური გაფართოება, რომელსაც თან ახლავს ტემპერატურის მკვეთრი ვარდნა.

სწრაფი დამუხტული ნაწილაკი, მოძრაობს გავლით ზეგაგრილებული ორთლში, იონიზირებას ახდენს მასს.      შედეგად, სადაც გაივლის დამუხტული ნაწილაკი, წარმოიქნება კვალი წყლის წვეთებით, რ-იც შესაძლებელია ფოტოგრაფირება. სწორედ ასეთი სახის კამერამ მიიღო სახლწოდება - ღრუბლოვანი კამერა (ინგლ. cloud chamber).

იხ. ვიდეო

ვილსონის კამერას ჩვეულებრივ ათავსებენ მაგნიტურ ველში, რ-აც დამუხტულ ნაწილაკების ტრაეტორით იმრუდება მოხრილით. ტრაექტორიის მრუდის რადიუსის განსაზღვრა საშუალებას გაძლევთ განსაზღვროთ ნაწილაკის სპეციფიკური ელექტრული მუხტის თანაფარდობა და, შესაბამისად, მისი იდენტიფიცირება

კამერა გამოიგონა 1912 წელს შოტლანდიელმა ფიზიკოსმა ჩარლზ ვილსონმა. კამერის გამოგონებისთვის ვილსონმა მიიღო ნობელის პრემია ფიზიკაში 1927 წელს. 1948 წელს პატრიკ ბლეკეტმა მიიღო ნობელის პრემია ვილსონის პალატის გაუმჯობესებისა და მისი კვლევისათვის.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                  ჯოზეფ ჯონ თომსონი

(ინგლ. Sir Joseph John Thomson; დ. 18 დეკემბერი, 1856 — გ. 30 აგვისტო, 1940) — ინგლისელი ფიზიკოსი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში. თომსონმა პირველი სუბატომური ნაწილაკი (ელექტრონი) აღმოაჩინა. იგი იყო ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრი და შემდგომ მისი პრეზიდენტი 1915-1920 წლებში. თომსონს ხშირად მოიხსენიებენ როგორც „ელექტრონის მამა“

ჯოზეფ ჯონ თომსონი დაიბადა დიდი ბრიტანეთის პატარა ქალაქ ჩითემ-ჰილში, მანჩესტერთან ახლოს, 1856 წლის 18 დეკემბერს ბუკინისტის ოჯახში. ბავშობაში თომსონი ფიზიკით და ფეხბურთით იყო დაინტერესებული, მაგრამ ბოლოს ჯოულისა და სტუარტის გავლენით ფიზიკამ დასძლია. მეცნიერულ აღმოჩენებზე იგი ბავშვობიდან ოცნებობდა. გააჩნდა ერთი თავისებურებაც: ბავშვობიდანვე უყვარდა ყვავილები, განსაკუთრებით კი ზამბახი. დამოუკიდებელი თეორიული შრომების საფუძველზე 14 წლის თომსონი მანჩესტერის კოლეჯის მისაღებ გამოცდებზე დაუშვეს. ასეთი ასაკის შეგირდი ჯერ არავინ მიეღოთ. სწორედ მის გამო კოლეჯის ლექტორმა განაცხადა: „მალე ჩვენ სტუდენტებს საბავშვო ეტლებით მოიყვანენ“. საბჭომ მალევე გადაწყვიტა, რომ „თომსონის შემთხვევა პირველი და უკანასკნელი იყოსო“. შემდგომში ეს კოლეჯი მანჩესტერის უნივერსიტეტად გადაკეთდა. თომსონი თავიდანვე გამოირჩეოდა სტუდენტებს შორის თავისი მომზადებით და უნარით. ამით აიხსნება, რომ ორი უდიდესი ფიზიკოსი - ჯოული და რელეი განსაკუთრებით დაინტერესდნენ მისით და ბუკინისტის შვილს ხშირად ბინაზე იწვევდნენ სასაუბროდ. თომსონის მოგონებებით ფიზიკოსებმა მის შესახებ ბევრი რამ შეიტყვეს.

იხ. ვიდეო

პირველი თმეცნიერული ნაშრომები თომსონმა ფარადეი-მაქსველის ელექტრომაგნიტური თეორიის დაფუძნებასა და მის შემდგომ განვითარებას მიუძღვნა. 1881 წელს გამოქვეყნებულ ნაშრომში („დაელექტროებულ სხეულების მოძრაობით გამოწვეული ელექტრული და მაგნიტური ეფექტის შესახებ“) იგი ძირითად აღმოჩენამდე მიდის: „დაელექტროებული მოძრავი სხეულების ინერციული მასა უნდა აღემატებოდეს მის უძრავ მასას, რადგან მას ემეტება ასეთი სხეულის მოძრაობის დროს აღძრული ელექტრომაგნიტური მასა“. აღსანიშნავია, რომ სწორედ თომსონდა შემოიღო პირველად „ელექტრომაგნიტური მასის“ ცნება. 1889 წელს გამოქვეყნდა თომსონის მეტად მნიშვნელოვანი ნაშრომი — მან აღმოაჩინა კავშირი მოძრავი დამუხტული სხეულის მასასა და მის ენერგიას შორის (${\displaystyle E=mc}$²). იგივე ფორმულა შემდგომში სხვა მეცნიერებმაც მიიღეს, თუმცა ამ საკითხში პირველობა საბოლოოდ ალფრედ აინშტაინს დარჩა. აინშტაინმა შეძლო და შეაჯამა კერძო შემთხვევებისათვის ადრე გამოთქმული მოსაზრებები და მოგვცა ზოგადი დამოკიდებულება ნივთიერების მასისა და მის ენერგიას შორის.

30 წლის განმავლობაში თომსონი ცდილობდა ფიზიკურ მოვლენათა ერთიანი მექანიკური სურათის შექმნას, მაგრამ ვერ მოახერხა. სიცოცხლის ბოლო წლებში კი სცადა სინათლის კვანტის გრიგალური მოდელის შექმნა. აღსანიშნავია შემდეგი ფაქტი: იგი პლანკის კვანტთა თეორიას და აინშტაინის ფარდობითობის თეორიას გულგრილად შეხვდა. თუმცა აქვე აღნიშნავდა:

„„აინშტაინმა დაამუშავა ფარდობითობის თეორიის სახელწოდებით ცნობილი მეორე თეორია. იგი შეიცავს მიზიდულობის თეორიასაც. ეს თეორია მოითხოვს მეტად რთულ და ძნელ მათემატიკას; გამოვტყდები, რომ ამ მათემატიკიდან მე ბევრი რამ არ მესმის. მაგრამ დიდ აღფრთოვანებას განვიცდი იმ ოსტატობის წინაშე, რომელთაც აინშტაინი ტრაბსცენდენტული სიძნელის ამოცანებს სწყვეტს“.“

1884 წელს მან დაიწყო გაზებში ელექტრული განმუხტვის შესწავლა. ამ დარგში მან განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი შედეგები მიიღო რენტგენის სხივების აღმოჩენის შემდეგ (1895), ვინაიდან ეს სხივები გაზის ძლიერ იზონიზაციას იწვევდა.

თომსონი იკვლევდა კათოდური სხივების ბუნებას და თვისებებს, რაც ადრე ნაწილობრივ უკვე იყო შესწავლილი. საკუთარი გამოკვლევების შედეგად იგი მივიდა პირველი ელექტრონული ნაწილაკის - ელექტრონის აღმოჩენამდე. თომსონს სურდა აეხსნა თუ რატომ იქცევა სხვადასხვანაირად კათოდური სხივები მაგნიტურსა და ელექტრულ ველებში. ასეთი ექსპერიმენტებით მან დაამტკიცა, რომ მაგნიტური ძალები კათოდურ სხივებს ისევე ხრიან, როგორც უარყოფითად დამუხტულ ნაწილაკებს.

თომსონმა შემოიღო მეთოდი, რომლის საშუალებითაც შეიძლება გაზომოს კათოდური სხივების შემადგენელი ნაწილაკების სიჩქარე და ${\displaystyle {\frac {q}{m}}}$ ფარდობა, სადაც ${\displaystyle m}$ ნაწილაკების მასაა, ხოლო ${\displaystyle q}$ — მისი ელექტრული მუხტი. ელექტრონის ექსპერიმენტალური აღმოჩენის შემდეგ თომსონმა ლონდონის სამეფო საზოგაოებას 1897 წლის 29 აპრილს მოახსენა. ეს იყო დიდი ტრიუმფი ფიზიკაში. ეს თარიღი შევიდა თანამედროვე ფიზიკის ისტორიაში როგორც პირველი ელემენტარული ნაწილაკის დაბადების დღე. დაახლოებით ერთი წლის შემდეგ თომსონმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ რენტგენის სხივები წარმოიშობა სწრაფი ელექტრონების ანტიკათოდზე დამუხრუჭების დროს. იგი იყო ერთ-ერთი პირველთაგანი ვინც ახსნა ლითონების მაღალი ელექტროგამტარობა და მრავალი სხვა თვისება, მათში თავისუფალი ელექტრონების არსებობით.

ელექტრონის აღმოჩენის შემდეგ თომსონს დაებადა აზრი, რომ ატომი იყო რთული აღნაგობის და ელექტრონი იყო მისი ნაწილაკი; რომ გაკრკვეულ პირობებში ისინი შეიძლება ატომებს მოწყდნენ, დამოუკიდებლად არსებობდნენ ან სხვა ატომს შეუერთდნენ. 1903 წელს თომსონმა გამოაქვეყნა ატომის საკუთარი მოდელი, რომელიც წარმოადგენდა დადებითად დამუხტული მატერიის ღრუბელს, სიმეტრიულად დაწინწკლული ელექტრონებით. რადიოაქტიურობის შემდგომი კვლევის პროცესში თომსინის მოდელმა ვერ ახსნა რიგი მოვლენები, რის გამოც თომსონი იძულებული გახდა ათი წლის შემდეგ ადგილი დაეთმო რეზერჰორდ-ბოილის ატომის მოდელისათვის.

ფილოსოფიური შემეცნებით თომსონი მექანიკური მატერიალისტი იყო. იგი დარწმინებული იყო ბუნების შეცნობის უსაზღვრო შესაძლესაძლებლობაში და თვით შემეცნების პროცესის უსასრულობაში. „ელექტრონი ნივთიერების აგებულების მართლა უკანასკნელი საფეხურია?“ — წერდა თომსონი. 1926 წელს მან პირველად დასვა საკითხი ელექტრონის შინაგანი აგებულების შესახებ, ხოლო 1930, 1934, 1936 წლებში მან ელექტრონის აგებულების მოდელიც კი წამოაყენა. თომსონი თავის ერთ-ერთ წიგნში წერდა:

„ შეიძლება რომელიმე მკითხველმა დასვას საკითხი, ძალიან შორს ხომ არ შევდივართ, როცა ელექტრონის მიღმა არეში ვიყურებით, სადღაც ხომ უნდა არსებობდეს საზღვარი? მაგრამ ის ფაქტი, რომ არ არსებობს მტკიცე და მკვეთრი დემარკირებული ხაზები, წარმოადგენს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს თავისებურებას ფიზიკაში. ყოველი ახალი აღმოჩენა არ არის საზღვარი, რომლის იქით სიარული აღარ შეიძლება, პირიქით იგი წარმოადგენს შარაგზას, რომელსაც ჯერ კიდევ გამოუკვლევ ქვეყნებთან მივყარავთ. და ვიდრე არსებობს მეცნიერება, იარსებებს გადაუწვეტელ პრობლემათა სიმრავლეც. ის საშიშროება, თითქმის ოდესმე დადგება ფიზიკოსთა უმუშევრობის ეპოქა, გამორიცხულია““

.

ჯოზეფ ჯონ თომსონი გარდაიცვალა 1940 წლის 30 აგვისტოს კემბრიჯში.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                   ნაუკა (მოდული სკს)

                                 

მრავალფუნქციური აბორატორიული მოდული ,, ნაუკა'' შიპარდიპარებული აკს (საერთაშორისო კოსმოსური სადგური)
მოდული რუსული სეგმეტის სკს, დანიშნულება სხვადასხვა რუსული სამეცნეირო პროგრამებისთვის. მოდული უნდა ყოფილიყო დუბლიორი მოდულ ,, ზარიასი''. შედგება მიმღებ-ჰერმეტული კაბინა და სფერული ჰერმოადაპტორი, გაოყოფილი ჰერმეტული გადასასვლელბი ლუქებით შიდა მოცულობით - 70მ³

იხ. ვიდეო

ინციდენტი შეპირდაპირების შემდეგ - რამდენიმე საათის შემდეგ სადგურდთან რუს კომსონავტებს უნდა გაეღოთ ლუქი გადასასვლელ მოდულზე ანუ ჯერ უნდა გაეღოთ ,, ზვედას'' ლუქი შემდეგ ,, მოდულის'' რათა გადავიდნენ აღნიშნულ მოდულში. მოულოდნელად ამუშავდა ძრავები ,, ნაუკასი'' ყოველგვარი გარეთა ბრძანების გარეშე. რის გამოც 45 გრადუსით გადაიწია. იყო გამოცხადებული საავარიო სიტუაცია გამოცხადებული. იმის გამო რომ აღნიშნულის კონპესირება მომხდარიყო ჩაირთეს ,, ზვეზდას'' ძრავები ,, სატვირთო ხომლად ,, პროგესის'' შემდეგ. ძრავები ,, ნუკის'' იყო ერთი საათი ჩართული სანამ საწვავი არ გათავდა. 

აღნიშნული სიტუაციის გამო ნასამ და ბოინგმა მიიღეს გადაწყვეტილება გადატანა დაგეგმილი 2021წ-ის 3 აგვისტოს სატესტო გაშვება ,,სტრალინელის'' სკს-ზე.

იხ. ვიდეო

,,ნაუკას'' შეპირდაპირების შემდეგ საერთაშორისო კოსმოსური სადგურზე ლუქის გახსის დროს მოდულიდან ბოლტი გამოვარდა ამის შესახებ იუწყება მოსკოვის მახლობლად კოსმოსური ფრენების  ცეტრის მართვიდან რუსი კოსმონავტებმა. იხ. ბმულზე

იხ. ვიდეო დაბრაკული ,,ნაუკა'' ,, ნასა'' ემზადება უარესი სცენარისთვის.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

    ანატოლი მიხეილისძე კაშპიროვსკი

დაბ. თარიღი 1939წ-ის 11 აგვისტო უკრაინის სსრ - სსრკ ფსიხოთერაპევტი გახდა ცნობილი ტელეხედებით ,, მოსკოვი-კიევი'' 1988წ-ის 31 მარტი. და ,,კიევი თბილისი'' 1989წ-ის 2 მარტი, როცა კაცობიობრის ისტორიაში ჩატრადა უპრეცედნეტო ქმედება კერძოდ: დისტანციურად ანასთეზიის გარეშე მუზლის ღრუს ოპერაციის ჩატარება 1989 წ-ს  სადაც სსრკს ცეტრარული ტელევიზია გადასცემდა სატელევიზიო პროგრამებს.

იხ. ვიდეო ტელე ხიდი კიევი-თბილისი

სსრკ სპორტის ოსტატი ძალოსნობაში. აქვს ფსიქოლოგიის ინსტიტუტის ფსიქოლოგიის მეცნიერებათა საპატიო დოქტორის წოდება გ. ს. კოსტიუკის სახელობის უკრაინის NAPS (2014 წლის 7 ივნისი)

ა. კაშპიროვსკის აზრით, მისი ფსიქოლოგიური ზემოქედების საგანია ადამიანის ფიზიკური დაავედებები (და არა ფსიქიკური) მაგალითად, 2005 წლის 14 დეკემბრის თოქ-შოუს ფრაზა "დაე მათ ისაუბრონ" ფრაზა: "შეუძლებელია დაავადებული ტვინი, მე ვერ ვფრინავ. ” ფსიქოთერაპიული ტექნიკის კომპლექსის გამოყენებით, კაშპიროვსკიმ "თავის თავში შეადგინა" თვითრეგულირების სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს ორგანიზმში საჭირო წამლების გამომუშავებას ტკივილის, აგრეთვე ამა თუ იმ დაავადების დასაძლევად. ”ჩვენი სხეული არის აფთიაქი, მთელი პერიოდული სისტემა”, - ამბობს ის. ამრიგად, კაშპიროვსკის თანახმად, მორფინი, ინსულინი და სხვა წამლები, რომლებიც ჩვენ, საჭიროების შემთხვევაში, ორგანიზმში შევიყვანთ, მუდმივად შეიცავს ადამიანში მიკროდოზებს, მათი ნაკლებობა იწვევს დაავადებებს და ცხოვრების პროცესების ნორმალიზება მიიღწევა პროგრამირების შექმნით. სიტუაციები გარედან

იხ. ვიდეო ვინ არის კაშპიროვსი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           რნმ -  ვაქცინა

ამ ტეხნოლოგიით კოვიდ - 19 ფაიზერის ვაქცინა არის დამზადებული, ვაქცინა რ-ის აქტიური ნაწილია რიბონუკლეინის მჟავა (ჩვ. ინფორმაციული რიბონუკლეიდენის მჟავა), რ0იც კოდირებს პათოგენის დამახასიათებელ ცილას. გარდა რნმ-სა შეიცავს ლიპიდურ გარსს, რაც იცავს რნმ-ს გადგურებისგან და შეღწევას უჯრედში.

როდესაც ვაქცინის რნმ შედის უჯრედში, უჯრედული ცილის სინთეზის აპარატი წარმოქმნის რნმ -ში კოდირებულ ცილას. ეს ცილა მოქმედებს როგორც ანტიგენი: სხეულის იმუნური სისტემა ამოიცნობს მას და სწავლობს ამ ცილისგან - ორგანიზმში იქმნება იმუნიტეტი. მოგვიანებით, როდესაც პათოგენი შემოდის ორგანიზმში, იმუნური სისტემა აღიარებს მას უკვე ცნობილი ცილით და ანადგურებს ინფექციას, რაც ხელს უშლის დაავადების განვითარებას.

რნმ ვაქცინით შეიძლება შემუშავდეს ყველა ცილის ანტიგენის წინაამღდეგ, ვიანიდან რნმ ვაქცინის შემდეგ წარმოაიქნება ყევლა დროს ტრანსლიაციიდან მატრიციდან რნმ წარმოიქმნება ცილა. მაგ., ვირუსებიდან ბაქტერიებიდან ან სმისმივნეებიდან (სიმსივნეს ანტიგენი).

იხ. ვიდეო როგორ მოქედებს რნმ ვაქცინა

ისმება კითხვა რატომ ადრე არ ქმნიდნენ ასეთი ტეხნოლოგიურ ვაქცინას პირველ რიგში ის უნდა ითქვას რომ ტრადიციულისგან განსხვავებით ესეთი ვაქცინა უფრო იაფი ჯდება ვინაიდა იმ მატერიისგან შეიძლება დამზადებს რ-ებიც მეცნეირებს თან აქვთ და არა გაუვნებელი ვაქცინსგან გარდ ამისა სინთეზირებაც უფრო მარტივია.  მაგრამ შენახვის პირობები არის მკაცრი და მაე შეილძება მალე გაფუჭდეს.