ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს რათა ჩავწდეთ მის არსს.

                       კოსმოსური ბიოლოგია 

(კოსმობიოლოგია) არის მეცნიერება, რომელიც სწავლობს სიცოცხლის შესაძლებლობებს კოსმოსურ სივრცეში და კოსმოსურ ხომალდზე ფრენის დროს, აგრეთვე ბიოლოგიური სისტემების აგების პრინციპებს კოსმოსური ხომალდების და სადგურების ეკიპაჟის წევრების სიცოცხლის მხარდასაჭერად. განიხილავს სხეულზე სიმძიმის გავლენის არარსებობას, ვაკუუმში ორგანიზმების არსებობის შესაძლებლობას და ა.შ.

ბიოასტრონავტიკა ბევრ მსგავსებას მოიცავს მის დისციპლინასთან ასტრონავტულ ჰიგიენასთან; ისინი ორივე სწავლობენ საშიშროებას, რომელიც ადამიანს შეიძლება წააწყდეს კოსმოსური ფრენის დროს. თუმცა, ასტრონავტიკული ჰიგიენა მრავალი თვალსაზრისით განსხვავდება მაგ. ამ დისციპლინაში, საფრთხის იდენტიფიცირების შემდეგ, შეფასდება ექსპოზიციის რისკები და განისაზღვრება ყველაზე ეფექტური ზომები ექსპოზიციის თავიდან ასაცილებლად ან კონტროლისთვის და ამით ასტრონავტის ჯანმრთელობის დაცვის მიზნით. ასტრონავტიკური ჰიგიენა არის გამოყენებითი სამეცნიერო დისციპლინა, რომელიც მოითხოვს მრავალი დარგის ცოდნას და გამოცდილებას, მათ შორის ბიოასტრონავტიკას, კოსმოსურ მედიცინას, ერგონომიკას და ა.შ. ქიმიური მონიტორინგის ზუსტი ტექნიკის შემუშავება და შედეგების გამოყენება SMAC-ებში.

Laurel van der Wal, head of bioastronautics at Space Technology Laboratories, 1961 - ლორელ ვან დერ ვალ, ბიოასტრონავტიკის ხელმძღვანელი კოსმოსური ტექნოლოგიების ლაბორატორიებში, 1961 წ.

ბიოლოგიის თვალსაზისით განსაკუთრებით საინტერესოა შემცირებული გრავიტაციული ძალის ეფექტი, რომელსაც გრძნობენ კოსმოსური ხომალდის ბინადრები. ხშირად მოხსენიებული, როგორც "მიკროგრავიტაცია", სითხეებში დანალექის, ბუნების ან კონვექციური ნაკადების ნაკლებობა იწვევს უფრო წყნარ ფიჭურ და უჯრედშორის გარემოს, რომელიც ძირითადად გამოწვეულია ქიმიური გრადიენტებით. ორგანიზმების გარკვეული ფუნქციები განპირობებულია გრავიტაციით, როგორიცაა გრავიტროპიზმი მცენარის ფესვებში და უარყოფითი გრავიტროპიზმი მცენარის ღეროებში და ამ სტიმულის გარეშე კოსმოსურ ხომალდზე მყოფი ორგანიზმების ზრდის სქემა ხშირად განსხვავდება მათი ხმელეთის ანალოგიებისგან. გარდა ამისა, მეტაბოლური ენერგია, რომელიც ჩვეულებრივ იხარჯება მიზიდულობის ძალის დასაძლევად, ხელმისაწვდომი რჩება სხვა ფუნქციებისთვის. ეს შეიძლება იყოს დაჩქარებული ზრდის სახეს ორგანიზმებში ისეთივე მრავალფეროვნებით, როგორიცაა ჭიები, როგორიცაა C. elegans და მინიატურული პარაზიტოიდული ვოსპები, როგორიცაა Spangia endius. ის ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას მეორადი მეტაბოლიტების გაძლიერებულ წარმოებაში, როგორიც არის ვინკას ალკალოიდები ვინკრისტინი და ვინბლასტინი ვარდისფერ ბუჩქში (Catharanthus roseus), სადაც სივრცეში მოყვანილ ნიმუშებს ხშირად აქვთ ამ კომპონენტების უფრო მაღალი კონცენტრაცია, რაც დედამიწაზე მხოლოდ მცირე რაოდენობითაა წარმოდგენილი.

იხ. ვიდეო კოსმოსური ბიოლოგია

სანჟინრო თვალსაზრისით, ჰაერის, საკვებისა და წყლის მიწოდებისა და გაცვლის ხელშეწყობა და ნარჩენების პროდუქტების გადამუშავება ასევე რთულია. დახარჯული ფიზიკოქიმიური მეთოდებიდან გადასვლა მდგრად ბიორეგენერაციულ სისტემებზე, რომლებიც ფუნქციონირებენ როგორც მძლავრი მინიატურული ეკოსისტემა, ბიოასტრონავტიკის კიდევ ერთი მიზანია ხანგრძლივი კოსმოსური მოგზაურობის გასაადვილებლად. ასეთ სისტემებს ხშირად უწოდებენ დახურულ ეკოლოგიურ სიცოცხლის მხარდაჭერის სისტემებს (CELSS).

სამედიცინო თვალსაზრისით, ხანგრძლივი კოსმოსური ფრენა ასევე ფიზიოლოგიურ გავლენას ახდენს ასტრონავტებზე. ძვლის დაჩქარებული დეკალციფიკაცია, დედამიწაზე ოსტეოპენიისა და ოსტეოპოროზის მსგავსი, მხოლოდ ერთ-ერთი ასეთი მდგომარეობაა. ამ ეფექტების შესწავლა სასარგებლოა არა მხოლოდ კოსმოსში უსაფრთხო საცხოვრებლისა და მოგზაურობის მეთოდების წინსვლისთვის, არამედ ასევე ხმელეთის დაავადებების უფრო ეფექტური მკურნალობის გზების გამოსავლენად.

NASA-ს ჯონსონის კოსმოსური ცენტრი ჰიუსტონში, ტეხასი ინახავს ბიოასტრონავტიკის ბიბლიოთეკას.

 

                                                             

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   ილონ მასქის თვლის რომ ადამიანი უნდა გახდეს მულტიპლანატარული არსება

                    SpaceX მარსის პროგრამა 

                         

                            მარსის ტერაფოპრმირების მხატრული ილუსტრაცია სხვდასხვა ეტაპზე
SpaceX Mars პროგრამა არის განვითარების პროგრამა, რომელიც ინიცირებულია ელონ მასკისა და SpaceX-ის მიერ, რათა ხელი შეუწყოს მარსის საბოლოო კოლონიზაციას. პროგრამა მოიცავს სრულად მრავალჯერად გამოყენებადი რაკეტა ტამარებელს, ადამიანის მიერ შეფასებულ კოსმოსურ ხომალდებს, ორბიტაზე მყოფი საწვავის ტანკერებს, სწრაფი შემობრუნების გაშვებას/სადესანტო სამაგრებს და სარაკეტო საწვავის ადგილობრივ წარმოებას მარსზე in situ რესურსების გამოყენების (ISRU) საშუალებით. SpaceX-ის მისწრაფება იყო პირველი ადამიანების დაშვება მარსზე 2024 წლისთვის, მაგრამ 2020 წლის ოქტომბერში ილონ მასკმა დაასახელა 2024 წელი, როგორც მიზნად ეკიპაჟის გარეშე მისია. Axel Springer Award 2020 ელონ მასკმა თქვა, რომ იგი დარწმუნებულია, რომ პირველი ეკიპაჟის ფრენები მარსზე 2026 წელს განხორციელდება.

პროგრამის ძირითადი ელემენტია დაგეგმილი იყოს SpaceX Starship, სრულად მრავალჯერადი გამოყენებადი სუპერ მძიმე რაკეტია მატარებლის შექმან ს, რომელიც შექმნის პროცესშია 2018 წლიდან. დიდი ტვირთამწეობის მისაღწევად, კოსმოსური ხომალდი პირველ რიგში გავა დედამიწის ორბიტაზე, სადაც მოსალოდნელია მისი საწვავის შევსება ეაკეტა ტანკერის მეშევებით სანამ ის გაემგზავრება მარსზე. მარსზე დაშვების შემდეგ, კოსმოსური ხომალდი დატვირთული იქნება ადგილობრივი წარმოების საწვავით დედამიწაზე დასაბრუნებლად. Starship-ის რაკეტა მატარებლითრ მოსალოდნელი დატვირთვა არის 100-150 ტონა (220,000-330,000 ფუნტი) მარსზე გავა. SpaceX აპირებს თავისი რესურსების კონცენტრირებას მარსის კოლონიზაციის პროექტის სატრანსპორტო ნაწილზე, მათ შორის საბატიეს პროცესზე დაფუძნებული საწვავის ქარხნის დიზაინზე, რომელიც განლაგდება მარსზე მეთანისა და თხევადი ჟანგბადის სინთეზირებისთვის, როგორც სარაკეტო ძრავები ატმოსფერული ნახშირბადის ადგილობრივი მიწოდებიდან. დიოქსიდი და მიწისთვის ხელმისაწვდომი წყლის ყინული თუმცა, მასკი 2016 წლიდან მხარს უჭერს მარსის გრძელვადიანი დასახლების მიზნების უფრო დიდ კომპლექტს, რაც ბევრად აღემატება SpaceX-ის პროექტების მშენებლობას; ნებისმიერი წარმატებული კოლონიზაცია საბოლოოდ ჩაერთვება კიდევ ბევრ ეკონომიკურ აქტორს - იქნება ეს ინდივიდები, კომპანიები თუ მთავრობები - რათა ხელი შეუწყოს მარსზე ადამიანის ყოფნის ზრდას მრავალი ათწლეულის, ან თუნდაც საუკუნეების განმავლობაში.

იხ ვიდეო ილო მასქის ინტერვიუ ილომ მასქის შეხვედრის მთავარი თემა იყო კოსმოსი: ელონმა ისაუბრა Starship-ის პირველ ორბიტალურ ფრენაზე, მის ამჟამინდელ ტესტებზე და გააზიარა, როდის გახდება Starship-ის გაშვება კომერციული. ჩვენ განვიხილეთ ფრენები მთვარეზე დაშვებით და მასზე მუდმივი სამეცნიერო ბაზა.

ილონმა გაიხსენა, რომ მარსზე ფრენების შესაძლებლობა ყოველთვის არ იქნება ღია, მან თქვა, რა რისკები არსებობს ახლა, რა როლი აქვს SpaceX-ს კაცობრიობის გადარჩენაში. რას ვიპოვით მარსზე? როგორი იქნება მარსზე დაშვება? როგორ მოგვარდება ენერგეტიკის საკითხი? იხილეთ ეს და ბევრი სხვა ამ

იხ ვიდეოში.

ილონ მასქმა 2001 წ-ს ჩაიფიქრა ,, მარსის ოაზისის'' პროქეტი - მარსზე დამშვები  მინიატურული ექსპერიმენტული სათბურის შექმნა. მიუხედავად ამისა მასქმა გააჩნობიერა რომ მარსის კოლონიზაცია დიდ კოლოსალურ თანხებს მოითხოვდა და ძალინ ძვიდაღირებული იქნებოდა მოგზაურობა სარაკეტო ტეხნოლოგიების დახვეწის გარეშე კი პრაქტიკულად რთული. 2001წ-ს მასქი გამეგზავრა მოსკოვში ჯიმ კანტრლთან (აერიკოსმუსური მარაგის შექმნელთან ) და ადეო რესისთან (მისი საუკეთესო მეგობარი კოლეჯიდან) რათა ეყიდათ რაკეტები, მაგრამ უშედეგოდ.

ჯერ კიდევ 2007 წელს, ილონ მასკმა განაცხადა, რომ მიზნად ისახავდა საბოლოოდ მარსის დასახლებას, თუმცა მისი პირადი საზოგადოებრივი ინტერესი მარსის მიმართ თარიღდება მინიმუმ 2001 წლიდან. მისიის არქიტექტურის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია გამოქვეყნდა 2011–2015 წლებში, მათ შორის 2014 წლის განცხადება იმის შესახებ, რომ საწყისი კოლონისტები მარსზე ჩავიდოდნენ არა უადრეს 2020-იანი წლების შუა რიცხვებამდე. კომპანიის გეგმები 2016 წლის შუა რიცხვებში აგრძელებდა მარსზე პირველი ადამიანების ჩასვლის მოწოდებას არა უადრეს 2025 წლისა. მასკმა 2011 წელს მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა, რომ იმედოვნებდა 10-20 წლის განმავლობაში მარსის ზედაპირზე ადამიანების გაგზავნას, და 2012 წლის ბოლოს მან განაცხადა, რომ წარმოიდგენდა მარსის ათიათასთა კოლონიას პირველი კოლონისტების ჩამოსვლამდე არა უადრეს შუა რიცხვებში. 2020-იანი წლების განვითარების სამუშაოები სერიოზულად დაიწყო 2012 წლამდე, როდესაც SpaceX-მა დაიწყო Raptor სარაკეტო ძრავის დიზაინი, რომელიც ამოძრავებს Starship-ის გაშვების სისტემას. სარაკეტო ძრავის განვითარება ერთ-ერთი ყველაზე გრძელი ქვეპროცესია ახალი რაკეტების დიზაინში. 2012 წლის ოქტომბერში მასკმა ჩამოაყალიბა მაღალი დონის გეგმა მეორე მრავალჯერადი სარაკეტო სისტემის ასაშენებლად, რომლის შესაძლებლობები არსებითად სცილდება Falcon 9 / Falcon Heavy გამშვებ მანქანებს, რომლებზეც SpaceX-მა დახარჯა რამდენიმე მილიარდი აშშ დოლარი. ეს ახალი მანქანა უნდა ყოფილიყო "SpaceX-ის Falcon 9-ის გამაძლიერებლის ევოლუცია ... ბევრად უფრო დიდი [ვიდრე Falcon 9]". მაგრამ მასკმა აღნიშნა, რომ SpaceX საჯაროდ არ ისაუბრებდა ამის შესახებ 2013 წლამდე. 2013 წლის ივნისში მასკმა განაცხადა, რომ აპირებდა შეაჩეროს SpaceX-ის აქციების ნებისმიერი პოტენციური IPO საფონდო ბირჟაზე მანამ, სანამ "Mars Colonial Transporter რეგულარულად დაფრინავს." 2014 წლის აგვისტოში მედიის წყაროებმა ივარაუდეს, რომ MCT-ის საწყისი ფრენის ტესტი შეიძლება ჩატარდეს უკვე 2020 წელს, რათა სრულად გამოეცადა ძრავები ორბიტალური კოსმოსური ფრენის პირობებში; თუმცა, მოხსენებული იყო, რომ ნებისმიერი კოლონიზაციის მცდელობა გაგრძელდა "მომავალში ღრმად". 2015 წლის იანვარში მასკმა განაცხადა, რომ იმედოვნებდა, რომ 2015 წლის ბოლოს გამოაქვეყნებდა დეტალებს სისტემისთვის "სრულიად ახალი არქიტექტურის" შესახებ, რომელიც მარსის კოლონიზაციას შეძლებდა. მაგრამ ეს გეგმები შეიცვალა და 2015 წლის დეკემბრისთვის დამატებითი დეტალების საჯაროდ გამოქვეყნების გეგმა 2016 წელს გადავიდა 2016 წლის იანვარში მასკმა აღნიშნა, რომ იმედოვნებდა აღწერს მარსის მისიების არქიტექტურას შემდეგი თაობის SpaceX რაკეტით და კოსმოსური ხომალდით, მოგვიანებით 2016 წელს, 67-ე საერთაშორისო ასტრონავტული კონგრესის კონფერენციაზე, 2016 წლის სექტემბერში. მასკმა განაცხადა 2016 წლის ივნისში, რომ პირველი ეკიპაჟის გარეშე MCT Mars ფრენა დაგეგმილი იყო 2022 წელს, რასაც მოჰყვებოდა პირველი ეკიპაჟის MCT მარსის ფრენა, რომელიც გაფრინდება 2024 წელს. 2016 წლის სექტემბრის შუა რიცხვებისთვის მასკმა აღნიშნა, რომ MCT სახელწოდება არ გაგრძელდება, რადგან სისტემა შეძლებს "მარსის მიღმა გასვლას" და რომ საჭირო იქნებოდა ახალი სახელი. ეს გახდა პლანეტათაშორისი სატრანსპორტო სისტემა (ITS), სახელი, რომელიც, იმ შემთხვევაში, გაგრძელდება მხოლოდ ერთი წლის განმავლობაში. 2016 წლის 27 სექტემბერს, საერთაშორისო ასტრონავტული კონგრესის 67-ე ყოველწლიურ შეხვედრაზე, მასკმა წარმოადგინა სატრანსპორტო სატრანსპორტო საშუალებების დიზაინის მნიშვნელოვანი დეტალები - მათ შორის ზომა, სამშენებლო მასალა, ძრავების რაოდენობა და ტიპი, ბიძგი, ტვირთის და მგზავრების დატვირთვის შესაძლებლობები. - ორბიტაზე საწვავი-ტანკერის შევსება, წარმომადგენლობითი ტრანზიტის დრო და ა.შ. - ასევე მარსის და დედამიწის მხრიდან ინფრასტრუქტურის ნაწილის რამდენიმე დეტალი, რომელიც SpaceX აპირებს ააშენოს ფრენის მანქანების მხარდასაჭერად. გარდა ამისა, მასკი მხარს უჭერდა უფრო დიდ სისტემურ ხედვას, ხედვას სხვა დაინტერესებული მხარეების - კომპანიების, ინდივიდების თუ მთავრობების - ახალი და რადიკალურად იაფფასიანი სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის გამოყენებაზე ქვემოდან ზემოდან ჩამოყალიბებული წესრიგის შესახებ მდგრადი ადამიანური ცივილიზაციის შესაქმნელად. მარსზე, პოტენციურად, მზის სისტემის ირგვლივ უამრავ სხვა ადგილას, ინოვაციებითა და მოთხოვნილების დაკმაყოფილებით, რაც ასეთი მზარდი საწარმოს გამოწვევას გამოიწვევს. 2016 წლის გამეორებაში, სისტემის ტექნოლოგია სპეციალურად იყო გათვალისწინებული, რათა საბოლოოდ დაეხმარა საძიებო მისიებს მზის სისტემის სხვა ადგილებში, მათ შორის იუპიტერისა და სატურნის მთვარეებზე. 2017 წლის ივლისში SpaceX-მა საჯარო გეგმები შეადგინა პლანეტათაშორისი სატრანსპორტო სისტემისთვის, რომელიც ეფუძნება უფრო მცირე გამშვებ მანქანას და კოსმოსურ ხომალდს. ახალი სისტემის არქიტექტურას აქვს „ევოლიცია''.

იხ. ვიდეო როგორ აპირებს ილონ მასქი მარსის კოონიზაციას

2020წ-ის ოქტომრის მდგომარეობით Starship დამუშავების პროცესშია და პროტოტიპებმა შეასრულეს მოკლე სიმაღლეზე ფრენები. შემდგომი ფრენა 12,5 კმ-მდე განხორციელდა 2020 წლის 9 დეკემბერს. SpaceX ელოდება მიაღწევს დედამიწის დაბალ ორბიტას 2021 წელს, რასაც მოჰყვება რუტინული ფრენები და ორბიტაზე საწვავის დემონსტრირება 2022 წელს. ტურისტული მისია მთვარის გარშემო იგეგმება 2023 წელს. SpaceX მიზნად ისახავს 2024 წელს მარსზე გაგზავნოს პირველი ეკიპაჟის გარეშე Starship. ილონ მასკი "უაღრესად დარწმუნებულია" რომ SpaceX ადამიანებს მარსზე 2026 წლისთვის დაეშვება.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   როგორ თარიღდება ასაკი თანამედროვე მეცნიერული გაგებით

       რადიონახშირბადული დათარიღება

ატმოსფეროში  კონცეტრაციის ცვლილება რადიონახშირბადი 14C ბირთვული გამოცდების შედეგად ლურჯი ფერად ა

 მეთოდი, ორგანული მასალის შემცველი ობიექტის ასაკის დასადგენად, ნახშირბადის რადიოაქტიური იზოტოპის გამოყენებით. მეთოდი შეიმუშავეს 1940-იანი წლების ბოლოს, ჩიკაგოს უნივერსიტეტში. გამოიგონა უილარდ ლიბმა, რომელმაც 1960 წელს ქიმიის დარგში ნობელის პრემია მიიღო.

მოქმედების პრინციპი მდგომარეობს შემდეგში, ¹⁴C, ნახშირბადი რადიოაქტიური იზოტოპი მუდმივად წარმოიქმნება ატმოსფეროში კოსმიური სხივების აირად აზოტზე ზემოქმედებით. შემდგომში ეს ნახშირბადი წარმოქმნის სხვა ნივთიერებებს, რომელიც შეიწოვება მცენარეებისა და ცხოველების მიერ, ხოლო როდესაც ისინი მოკვდებიან, ორგანიზმსა და გარემოს შორის ნახშირბადის ამ კონკრეტული იზოტოპის ცვლა წყდება, რის შემდეგაც ნახშირბადი რჩება ორგანიზმში და იწყებს რადიოაქტიურ დაშლას. როდესაც მეცნიერები აღმოაჩენენ ძველი მცენარის ნაშთს ან ცხოველის ძვალს, მათ შეუძლიათ დაადგინონ მათი დაახლოებითი ასაკი, იმის მიხედვით, თუ რა რაოდენობის ¹⁴C დაიშალა მისი გარდაცვალებიდან დღემდე. ნახშირბად 14-ის ნახევარდაშლის პერიოდია (ამ დროს ატომების რაოდენობა ნახევრდება) 5 730 წელი.

1960-იანი წლებიდან მიმდინარეობს კვლევები, თუ რა რაოდენობით იცვლებოდა დედამიწაზე ნახშირბადის ეს იზოტოპი. შესწავლა ძირითადად ხდება ორგანიზმების ნამარხებისგან, ანუ სხვადასხვა პერიოდში მცხოვრები არსებების ორგანიზმში განსხვავებული კონცენტრაციითაა ¹⁴C. დამატებითი ინფორმაცია მეცნიერებმა წიაღისეული საწვავისგან მიიღეს, როგორიცაა ნახშირი და ნავთობი. მათზე ნახშირბაის რადიოაქტიური იზოტოპის აღმომჩენი ტესტები ჩატარდა 1950-1960-იან წლებში. იმის გამო, რომ ბიოლოგიური მასალის წიაღისეულ საწვავად გადაქცევას უფრო მეტი დრო სჭირდება, ვიდრე ნახშირბად 14-ის დაშლას, ამიტომაც წიაღისეული საწვავი თითქმის არ შეიცავს ნახშირბადის ამ იზოტოპს. იზოტოპი ყოველთვის არსებობდა ატმოსფეროში, მაგრამ მისი კონცენტრაციის შემცირება იწყება XIX საუკუნის ბოლოდან, თუმცა მეოცე საუკუნეში გახშირებულმა ბირთვულმა ტესტირებებმა მკვეთრად გაზარდა მისი შემცველობა ატმოსფეროში, ხოლო პიკს მიაღწია დაახლოებით 1965 წლისთვის, ამ პერიოდში ორჯერ მეტს შეიცავდა ატმოსფერო, ვიდრე ეს იყო ტესტირებების დაწყებამდე.

იხ. ვიდეო რადიონახშირბადული გათარიღება

1939 წელს, მარტინ კამენმა და სამუელ რუბენმა, ბერკლის რადიაციულ ლაბორატორიაში დაიწყეს ექსპერიმენტები იმის დასადგენად, იყო თუ არა ორგანულ ნივთიერებებში გავრცელებული ელემენტების რომელიმე იზოტოპი, რომლის რომლის ნახევარდაშლის პერიოდი საკმაოდ დიდი იქნებოდა იმისათვის, რათა შეესწავლათ, რაც ბიომედიკურ კვლევებში ღირებული იქნებოდა. მათ ასინთეზეს ნახშირბად 14 ლაბორატორიაში, ციკლოტრონული ამაჩქარებლის საშულებით და დაადგინეს, რომ ამ იზოტოპის დაშლის პერიოდი იმაზე მეტი იყო, ვიდრე აქამდე თვლიდნენ მეცნიერები. ამ პერიოდშივე სერჟ ა. კორფმა, ფილადელფიის ფრანკლინის ინსტიტუტიდან, დაასაბუთა მოსაზრება, რომ ნეიტრონების ურთიერთქმედება ზედა ატმოსფეროში არსებულ აზოტთან, წარმოქმნის ნახშირბად 14-ს. მანამდე იყო მოსაზრება, რომ ნახშირბადის ეს იზოტოპი წარმოიქმებოდა ნახშირბად 13-ისა და წყალბადის იზოტოპ დეიტერიუმის ურთიერთქმედებით. მეორე მსოფლიო ომის დროს, უილარდ ლიბმა, რომელიც მაშინ ბერკლიში იმყოფებოდა, შეიტყო ამ კვლევის შესახებ და დაადგინა, რომ შესაძლებელი იყო რადიონახშირბადის გამოყენება დათარიღებისთვის.

1945 წელს ლიბი გადავიდა ჩიკაგოს უნივერსიტეტში, სადაც მან დაიწყო მუშაობა რადიონახშირბადულ დათარიღებაზე. 1946 წელს გამოაქვეყნა ნაშრომი, რომელშც ამტკიცებდა, რომ ცოცხალი ორგანიზმები შეიცავენ გარკვეული რაოდენობის რადიონახშირბადს. ლიბმა და რამდენიმე მისმა თანამშრომელმა ჩაატარეს ექსპერიმენტი ბალტიმორიში გამდინარე წყლებიდან შეგროვებულ მეთანზე, ხოლო მათი ნიმუშების იზოტოპიურად გამდიდრების შემდეგ მათ შეეძლოთ იმის თქმა, რომ იგი შეიცავდა ¹⁴C-ს. ამის საწინააღმდეგოდ, ნავთობისგან მითებულმა მეთანმა არ აჩვენა რადიონახშირბადის არსებობა მისი ასაკის გამო. შედეგები შეაჯამეს 1947 წელს, ხოლო ავტორები აცხადებდნენ, რომ მათი აღმოჩენის საშუალებით შესაძლებელი იქნებოდა ორგანული მასალის შემცველი მატერიის დათარიღება.

ლიბიმ და ჯეიმს არნოლდმა შეამოწმეს რადიონახშირბადული დათარიღების თეორია, ისეთ ნიმუშებზე, რომელთა ასაკიც ცნობილი იყო. პირველად მათ ცდა ჩაატარეს ორ ეგვიპტის მეფეზე, რომლებიც იყვნენ: ჯოსერი და სნეფრუ. ისინი თარიღდებოდნენ ძვ. წ. 2625 წ. პლულ მინუს 75 წლით და რადიონახშირბადით გაზომვამ, დაათარიღა საშუალოდ ძვ. წ. 2800 წ. პლუს მინუს 250 წლით. ეს შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალ „Science“- ში, 1949 წელს. აქედან 11 წლის შემდეგ, მსოფლიოს მასშტაბით უკვე არსებობდა 20-ზე მეტი რადიონახშირბადული დათარიღების ლაბორატორია. 1960 წელს ამ აღმოჩენისთვის ლიბს მიენიჭა ნობელის პრემია ქიმიის დარგში.

¹⁴C-ის წარმოქმნა და დაშლა

ბუნებაში არსებობს ნახშირბადის ორი სტაბილური იზოტოპი, ნახშირბად 12 (¹²C) და ნახშირბად 13 (¹³C) და ერთი არასტაბილური რადიოაქტიური ნახშირბად 14-ის (¹⁴C) იზოტოპი, რომელიც ცნობილია, როგორც „რადიონახშირბადი“. ვინაიდან ნახშირბად 14-ის ნახევარდაშლის პერიოდი 5 730 წელს შეადგენს, ამიტომაც იგი ატმოსფეროში ათასობით წელი რჩება. მართალია ათასობით წლის შემდეგ ეს ატომები იშლებიან, თუმცა ქვედა სტრატოსფეროსა და ზედა ტროპოსფეროში ისინი მუდმივად წარმოიქმნებიან, ძირითადად კოსმოსური სხივების ზეზემოქმედებით. გამოსხივება შედგება ნეიტრონებისგან, რომლის აზოტ 14-ის ატომთან დაჯახებისას წარმოქმნის ნახშირბად 14-ის იზოტოპს და პროტონს:

n + ¹⁴N → ¹⁴C + p

სადაც n წარმოადგენს ნეიტრონს, ხოლო p პროტონს. წარმოქმნის შემდეგ, ნახშირბად 14 სწრაფად ამყარებს ბმას ატმოსფეროში არსებულ ჟანგბადთან, რის შემდეგაც, ჯერ წარმოიქმნება ნახშირბადის მონოოქნიდი (CO), შემდეგ კი ნახშირბადის დიოქსიდი (CO₂).^[15] რეაქცია მიმდინარეობს შემდეგნაირად:

¹⁴C + O₂ → ¹⁴CO + O

¹⁴CO + OH → ¹⁴CO₂ + H

ამ გზით წარმოქმნილი ნახშირორჟანგი ატმოსფეროში ვრცელდება, იხსნება ოკეანეში და შთაინთქმება მცენარეებს მიერ, ფოტოსინთეზის პროცესის საშუალებით. ცხოველები იკვებებიან ამ მცენარეებით, საბოლოო ჯამში კი ეს იზოტოპი მთელს ბიოსფეროში ვრცელდება. ¹⁴C-ისა და ¹²C-ის თანაფარდობა არის შემდეგნაირად, ყოველი 1,25 წილი ¹⁴C მოდის 10¹² წილ ¹²C -ზე. გარდა ამისა, მთლიანად არსებული ნახშირბადის ატომების დაახლოებით 1% არის სტაბილური იზოტოპი ¹³C.

ნახშირბად 14-ის რადიოაქტიური დაშლა გამოისახება შემდეგნაირად:

¹⁴C→ ¹⁴N + e^- + ν_e

დაშლისას წარმოიქნება ბეტა გამოსხივება, იგივე ჩვეულებრივი ელექტრონი, ელემენტარული ნაწილაკი ელექტრონის ანტინეიტრინო და აზოტ 14-ის სტაბილური იზოტოპი.

იხ. ვიდეო

დედამიწის ზედაპირზე მცხოვრები ცოცხალი ორგანიზმის არსებობის პერიოდში, იგი ნახშირბადშემცველი ნაერთების ატმოსფეროსთან მუდმივ ცვლაშია ჩაბმული, ამიტომაც მის ორგანიზმში იმდენივე ნახშირბად 14-ია, რა რაოდენობითაცაა ატმოსფეროში, თუმცა იგივეს ვერ ვიტყვით წყალმცენარეებსა და წყალქვეშ მცხოვრებ არსებებზე, ვინაიდან მათ პირდაპირი კავშირი არ აქვთ ატმოსფეროსთან. მას შემდეგ, რაც ორგანიზმი გარდაიცვლება, ნახშირბადი კვლავ რჩება მასში და მუდმივად განაგრძობს დაშლას, ხოლო ყოველი დაშლის შემდგომ, უფრო მეტად მცირდება ამ რადიოაქტიური ნახშირბადის წილი ნახშირბად 12-თან შედარებით. პრინციპი იმაში მდგომარეობს, რომ, რაც უფრო დიდი დრო არის გასული გარდაცვალებიდან, ორგანიზმში მით მეტი ნახშირბად 14-ია დაშლილი, ანუ მისი რაოდენობა დროსთან ერთად მცირდება.

განტოლება, რომელიც გამოსახავს რადიოაქტიური იზოტოპის დაშლას:

${\displaystyle N=N_{0}\,e^{-\lambda t}\,}$

სადაც N₀ არის იზოტოპის ატომების თავდაპირველ რიცხვი, N არის დროის გასვლის შემდგომ დარჩენილი ატომების რიცხვი, ხოლო t არის დრო. λ წარმოადგენს მუდმივ სიდიდეს, რომელიც დამოკიდებულია კონკრეტულ იზოტოპზე.

კვლევის დაწყებისას მიიჩნევენ, რომ ¹⁴C/¹²C თავდაპირველი თანაფარდობა ორგანიზმში იმდენივე იყო, რაც იმდროინდელ ატმოსფეროში. ხოლო, როდესაც გამოითვლება ¹⁴C-ის თავდაპირველი და საბოლოო რაოდენობა, შემდეგ დგინდება რა ასაკის არის ორგანიზმი. პროცესი მთლიანად დამოკიდებილია ნახშირბად 14-ის ნახევარდაშლის პერიოდზე. ამჟამად მიჩნეულია, რომ მისი ნახევარდაშლის პერიოდი დაახლოებით 5 730 ± 40 წელია. ეს ნიშნავს, რომ 5 730 წლის შემდეგ, დარჩება საწყისი ატომების მხოლოდ ნახევარი, მეოთხედი დარჩება 11 460 წლის შემდეგ, ხოლო 17 190 წლის შემდეგ მერვედი და ასე შემდეგ.

ზემოხსენებული გამოთვლები ითვალისწინებს რამდენიმე ვარაუდს, მაგალითად ატმოსფეროში ¹⁴C- ის დონე დროთა განმავლობაში მუდმივად დარჩა და თითქოს არც შეცვლილა. სინამდვილეში, ატმოსფეროში ¹⁴C- ის დონე მნიშვნელოვნად იცვლება სხვადასხვა პერიოდებში, ამიტომაც საჭიროა მონაცემების მუდმივი განახლება. არსებობს კალენდარი, სადაც მოცემულია ¹⁴C- ის დონის ცვალებადობა პერიოდების განმავლობაში

იხ. ვიდეო როგორ მუშაობს რადინახშირბადული ანალიზი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         პოლინეზიელები

პოლინეზიელების რუქა

(ლათ.Polynesians) — წყნარი ოკეანის კუნძულებზე მცხოვრები ხალხი, რომლებიც კარგად ფლობდნენ ზღვაოსნობის ხელოვნებას და ახალი მიწების აღმოჩენის იმედით მოგზაურობდნენ. პოლინეზიელთა მითოლოგიით, ისინი ციდან ჩამოსულან დედამიწაზე და მისტიკური ქვეყნის გავლით სხვადასხვა ადგილას დასახლებულან. ვარაუდობენ, რომ მისტიკურ ქვეყანაში ჰავაები იგულისხმება. ზოგი ისტორიკოსისა და ენათმეცნიერის აზრით, ისინი, სავარაუდოდ, წარმოშობით ტაივანიდან არიან და მიგრაციის შედეგად ჯერ ფილიპინებამდე (ძვ.წ. 3000), შემდეგ (ძვ.წ. 2000) გვინეაში ბისმარკის არქიპელაგამდე ნავებით ჩაუღწევიათ. ამ მოგზაურობაში მათ თან წაიყოლეს ღორები, ძაღლები და ქათმები, ხილი და ბოსტნეული. პოლინეზიელებმა განავითარეს ე.წ. ლაპიტას კულტურა. ისინი იარაღებს ნიჟარებისგან, ხოლო დახვეწილ ჭურჭელს კერამიკისგან ამზადებდნენ.

იხ. ვიდეო პოლინეზიელების რასა

პოლინეზიელები ზღვით მოგზაურობებს ახალი მიწის აღმოჩენის იმედით გეგმავდნენ. ისინი შესანიშნავი ნავიგატორები იყვნენ და კარგად ერკვეოდნენ ცაზე ვარსკვლავების განლაგებაში, საოკეანო დინებებში, ქარის მიმართულებების თავისებურებებსა და ველურ ბუნებაში. ძვ.წ. X-VII საუკუნეებში პოლინეზიელებმა გეზი აიღეს ახალი კალედონიის, ვანუატუს, ფიჯის, სამოასა და ტონგასკენ. მოგვიანებით ძვ.წ. II საუკუნეში კი, ჰავაის კუნძულებამდე ჩააღწიეს. მათი ნაწილი 850 წელს აოტიაროაში (ახალი ზელანდია) დასახლდა და ე.წ. მაორის კულტურა განავითარა. ისინი მისდევდნენ ცხოველების მოშენებას და მემცენარეობას.                

პოლინეზიელებმა გამოიგონეს და გააუმჯობესეს დიდი საოკეანო ნავები, რომლებიც აფრებითა და ნიჩბების მეშვეობით მაღალ სიჩქარეს ავითარებდნენ. სასურველი მიმართულებებით სწრაფად გადასაადგილებლად პოლინეზიელები ქარისა და ზღვის დინების ძალასაც იყენებდნენ. წყნარ ოკეანეში გასვლისას, მოსალოდნელ ქარებსა და ტალღებთან გასამკლავებლად, ნავების გამძლეობას განაპირობებდა ორმაგი კორპუსი ან გამძლე ტივტივა. პოლინეზიური საოკეანო ნავის (კანოე) 2 ტიპია ცნობილი, ნავი – გამძლე ტივტივითა და ლატანის ფიცარნაგით მოხერხებული იყო ახლომდებარე ადგილებში გადასაადგილებლად, ხოლო ორმაგი კორპუსითა და კაიუტებით, დიდი წყალწყვის ნავს უფრო შორეული საოკეანო ნაოსნობისთვის იყენებდნენ.

კუნძული ბორა-ბორა ფრანგული პოლონეიზები

პოლინეზიელებმა იმოგზაურეს ამერიკის კონტინენტზე, ვაჭრობდნენ ავსტრალიის ზოგიერთ აბორიგენ ტომთან. ახალი ნადავლისა თუ მიწის პოვნის იმედით, ისინი ოკეანეში ათასობით კილომეტრს გადიოდნენ. წყნარი ოკეანის კუნძულებზე პოლინეზიელები ცხოვრობდნენ თემებად, რომლებსაც ბელადები მართავდნენ. მათ დიდ წარმატებას მიაღწიეს ხეზე კვეთაშიც. ისინი იზოლირებულნი აღმოჩნდენ აზიისა და ინდონეზიისგან, სადაც ვითარდებოდა ქალაქები და სახელმწიფოები. XVIII საუკუნიდან, როდესაც ამ რეგიონში ჩავიდნენ ევროპელი მკვლევრები (მაგალითად კაპიტანი კუკი), დაიწყო მათი გაქრისტიანება. აღდგომის კუნძულზე აღმოჩენილია ქვაში გამოკვეთილი თავების შესანიშნავი ქანდაკებები, თითოეულის სიმაღლე 12 მეტრია. ზოგის აზრით, ეს ქანდაკებები პოლინეზიელებმა შექმნეს. თუმცა, ვინაიდან მათ სხვაგან არსად დაუდგამთ მსგავსი ქანდაკებები, შესაძლოა, ისინი გაცილებით უფრო ძველია და სხვა ცივილიზაციას ეკუთვნის.

ანტივაქცინურობა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

            ანტივაქცინურობა - ვაქცინაციის                                           საწინაამღდეგო

ჯეიმზ გილრეი. "ძროხის ჩუტყვავილა, ანუ ახალი ვაქცინის სასწაულებრივი ეფექტი!" (1802)

ვაქცინაციის საწინაამღდეგო მოძრაობა - სოციალური მოძრაობა, რომელიც ეჭვქვეშ აყენებს ვაქცინაციის ეფექტურობას, უსაფრთხოებას და კანონიერებას, კერძოდ - მასობრივი ვაქცინაცია. ვაქცინაციის მიმართ სკეპტიციზმი მოიცავს ვაქცინაციაზე სრულ უარს, ცალკეულ ვაქცინაზე უარის თქმას, აგრეთვე იმუნიზაციის დროისა და განრიგის შეცვლას სამედიცინო დაწესებულებების მიერ რეკომენდებულთან შედარებით.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) ექსპერტების აზრით, ანტივაქცინატორების არგუმენტების უმეტესობა არ არის გამყარებული მეცნიერული მტკიცებულებებით და ხასიათდება, როგორც "საგანგაშო და საშიში ბოდვა". 2019 წელს ჯანმო-მ ვაქცინისადმი უნდობლობა საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის გლობალური საფრთხეების ათეულში შეიყვანა. ვაქცინაზე უარის თქმა ხშირად იწვევს დაავადების გავრცელებას და ვაქცინით პრევენციულ დაავადებათა სიკვდილს.

იხ. ვიდეო ანტივაქცინა - თანამედროვე სექტანტები | ვაქცინაციის მითები და ანტივაქცინაციის შედეგები

ვაქცინაციის საწინაამღდეგო მოძრაობა გაჩნდა მას შემდეგ, რაც ედვარდ ჯენერმა შექმნა პირველი ჩუტყვავილას ვაქცინა. იმდროინდელი ვაქცინაციის მოწინააღმდეგეების მთავარი არგუმენტი რელიგიური იყო. ვაქცინაციის პრაქტიკის განვითარებასთან ერთად, ანტივაქცინაციის მოძრაობაც. XIX საუკუნის მეორე ნახევარში დაიწყო პირველი ანტივაქცინაციის ორგანიზაციების გამოჩენა. 1866 წელს დიდ ბრიტანეთში დაარსდა ეროვნული ანტივაქცინაციის ლიგა, ხოლო 1879 წელს ამერიკის ანტივაქცინაციის საზოგადოება. 1870-იან და 1880-იან წლებში დაიწყო დიდი რაოდენობით ანტივაქცინის ლიტერატურის გამოცემა. ვაქცინაციის მოწინააღმდეგეებმა გამოსცეს რამდენიმე ჟურნალი. იმდროინდელი მოძრაობის მთავარი არგუმენტი იყო ვაქცინაციის არაეფექტურობა და დაუცველობა, ადამიანის უფლებების დარღვევა სავალდებულო აცრებით. მოძრაობა ეფუძნებოდა ალტერნატიული მედიცინის მომხრეებს - ჰომეოპათია, ქიროპრაქტიკა, მცენარეული მედიცინა.

ერნესტ ბორდი (1877-1934) - ექიმი ჯენერი ატარებს პირველ ვაქცინაციას 1796 წელს.

პოპულარული რწმენის საწინააღმდეგოდ, ვაქცინაციის საწინააღმდეგო იდეები ყველაზე ფართოდ არის გავრცელებული ევროპის ქვეყნებში და არა ღარიბ ქვეყნებში.

ღარიბ ქვეყნებში ვაქცინებს ხშირად ეწინააღმდეგებიან რელიგიური ლიდერები. მაგალითად, კენიაში 2014 წელს, კათოლიკე მღვდლებმა და კენიის კათოლიკე ექიმთა ასოციაციამ მოითხოვეს ქალებისთვის ტეტანუსის ვაქცინაციის ბოიკოტი, რომელიც დაიწყო იმის გამო, რომ წინა წელს ამ დაავადებით 550 კენიელი გარდაიცვალა... არავაქცინაციის რელიგიური კულტის გავრცელების გამო, უგანდის ხელისუფლება იძულებული გახდა დაესაჯათ მშობლები შვილების ვაქცინაციაზე უარს . ანტივაქცინატორების თანამედროვე მოძრაობის თავისებურებაა ინტერნეტის აქტიური გამოყენება, ისინი განსაკუთრებით აქტიურები არიან სოციალურ ქსელებში. ანტივაქცინაციის საიტების საერთო მახასიათებელია ინფორმაციის კოპირება სათანადო გადამოწმების გარეშე, მჭიდრო ურთიერთკავშირი - დიდი რაოდენობით ჯვარედინი მითითებები, პრაქტიკულად არ არის მითითებები სამეცნიერო ლიტერატურაზე, ინფორმაციის ემოციური შეღებვა. ასევე, ექსპერტები აღნიშნავენ ინფორმაციის არასანდოობას, შეთქმულების თეორიის ელემენტების გამოყენებას, ასევე „პოსტმოდერნულ არგუმენტებს, რომლებიც უარყოფენ ბიოსამედიცინო და სხვა სამეცნიერო ფაქტებს საკუთარი ინტერპრეტაციების სასარგებლოდ“ . ექიმების აზრით, ამგვარმა პროპაგანდამ შეიძლება გამოიწვიოს გულმოდგინე ან არასაკმარისად განათლებული ადამიანების ვაქცინაციაზე უარის თქმა. ინტერნეტში წარმოდგენილი ანტივაქცინატორების ძირითადი არგუმენტები პრაქტიკულად არ განსხვავდება მე-19 საუკუნის ბოლოს ანტივაქცინატორების არგუმენტებისგან. მიუხედავად იმისა, რომ მკაცრ ანტივაქცინის პოზიციას ინარჩუნებს მშობლების მხოლოდ მცირე ნაწილი, „ვაქცინის სკეპტიციზმის“ სხვადასხვა ფორმები და ვაქცინაციის აუცილებლობის შესახებ გაურკვევლობა საკმაოდ გავრცელებულია. 2012 წლის მეტა-კვლევის შედეგების მიხედვით, მშობლების 2%-ზე ნაკლები სრულიად უარს ამბობს ვაქცინაციაზე, მშობლების 2%-დან 27%-მდე აკეთებს შერჩევით ან გვიან ვაქცინაციას, ხოლო მშობლების 20%-დან 30%-მდე "ყოყმანი" (" ვაქცინის ყოყმანი")... ვაქცინაციის მოწინააღმდეგეები არიან სამედიცინო პერსონალშიც. შეერთებულ შტატებში პედიატრი ბობ (რობერტ) სირსი ფართოდ გახდა ცნობილი თავისი ანტივაქცინაციის პოზიციით, რის შედეგადაც, კალიფორნიის სამედიცინო დისციპლინურმა კომისიამ 2018 წელს, ორწლიანი საცდელი პერიოდის შემდეგ, გააუქმა ექიმის ლიცენზია მშობლებისთვის არაგონივრული დისკვალიფიკაციის გამო. პაციენტებს შვილების ვაქცინაციის შედეგად და გამოკვლევის გარეშე (ელ.ფოსტის საშუალებით). მითების უარყოფა, რომლებზეც ვაქცინის ოპონენტები კამათობენ, ზოგჯერ ამ მითებს ამყარებს. 2000-იანი წლების დასაწყისში ფსიქოლოგმა ნორბერტ შვარცმა აჩვენა ეს მითის მაგალითის გამოყენებით: „გრიპის საწინააღმდეგო აცრის გვერდითი მოვლენები უფრო უარესია, ვიდრე თავად გრიპი“.

იხ. ვიდეო ვირუსები და ვაქცინაცია

მოძრაობის არგუმენტაცია

საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ეფუძნება შემდეგ ძირითად არგუმენტებს: ფარმაცევტების შეთქმულების თეორია ანტივაქცინატორები თვლიან, რომ ვაქცინების წარმოება უკიდურესად განვითარებული და მომგებიანი ბიზნესია და ამის საფუძველზე ისინი ამტკიცებენ მტკიცებას, რომ ვაქცინების მწარმოებლები, სახელმწიფო სამედიცინო სერვისების, კლინიკების, კვლევითი დაწესებულებების და ა. ხშირ შემთხვევაში ობიექტური მიზანშეწონილობის საწინააღმდეგოდ, მნიშვნელოვანი კომერციული სარგებლის გამო. ბევრი დასკვნა ვაქცინაციის ობიექტურ სარგებლობაზე მათ მიერ ან არაკეთილსინდისიერი ფარმაცევტების ფულით შეთხზულად არის გამოცხადებული, ან გაყალბებული საწყისი მონაცემების საფუძველზე. ხშირ შემთხვევაში ვაქცინაციის ეფექტურობის უარყოფა ცნობილია, რომ ვაქცინები საერთოდ არ მუშაობს, ან მათი გამოყენების დადებითი ეფექტი მინიმალურია და რა თქმა უნდა არ ამართლებს არასასურველი შედეგების რისკს. დასტურდება დამახინჯების არსებობა ვაქცინაციასა და ავადობასთან ურთიერთობის შესახებ სტატისტიკურ მონაცემებში, აგრეთვე ვაქცინაციაზე მასობრივი უარის თქმის შემდეგ ეპიდემიების გაჩენის შესახებ; მონაცემები გამოცხადებულია მათემატიკურად მცდარად ან მანიპულირებულია ვაქცინაციის საჭიროების დასაბუთებისთვის. ვაქცინაციის როლის უარყოფა ავადობის შემცირებაში. უარყოფილია მტკიცებულება, რომ სერიოზული ინფექციური დაავადებების შემთხვევების ობიექტურად დაფიქსირებული შემცირება, როგორიცაა ჩუტყვავილა, დიფტერია, ყივანახველა, პოლიომიელიტი, ტეტანუსი, წითელა, გამოწვეულია ექსკლუზიურად ცივილიზებულ ქვეყნებში ამ დაავადებების წინააღმდეგ მასობრივი ვაქცინაციით და არ არის ასოცირდება ხარისხის ზოგად გაუმჯობესებასთან, ცხოვრების, საკვების, სამედიცინო დახმარების, ჰიგიენის დონის ამაღლებასთან. ვაქცინაციის აუცილებლობის უარყოფა ამჟამად ამტკიცებენ, რომ ყველა ან უმეტეს დაავადების წინააღმდეგ მასობრივმა ვაქცინაციამ სარგებლობა გადააჭარბა, რადგან იმ დაავადებების სამკურნალო თანამედროვე საშუალებები, რომლებზეც ვაქცინაცია ტარდება, ძალიან ეფექტურია და თავად ამ დაავადებების სიხშირე დაბალია. იშვიათი დაავადებების წინააღმდეგ ვაქცინაციის უსარგებლობის მტკიცება ფორმის არგუმენტაცია: „შესაძლოა აუცილებელია ვაქცინაცია, როცა ინფიცირების მაჩვენებელი იზრდება. მაგრამ რატომ ვაქცინაცია ყველას და გართულებების რისკი, როცა არავინ არის ავად? ამ არგუმენტის წინააღმდეგი არის ეფექტური ვაქცინაციის სტატისტიკური ზღვრის არსებობა (პრაქტიკულად ნულოვანი ავადობისთვის, თუ გამომწვევი ფიზიკურად იმყოფება გარე გარემოში, უნდა იყოს ვაქცინირებული მთლიანი მოსახლეობის მინიმუმ 70%) და განვითარების ფაქტები. ეპიდემიები ვაქცინაციაზე მასობრივი უარის შემთხვევაში. ვაქცინაციის უარყოფითი შედეგების ხაზგასმა ხაზგასმულია ვაქცინაციის შემდგომი გართულებების საფრთხე, ხაზგასმულია ვაქცინაციასთან შესაძლო ასოცირებული დაავადებების შესახებ ცნობები. უფრო მეტიც, ამტკიცებენ, რომ სამედიცინო სტატისტიკა დიდწილად ბუნდოვანია და ამახინჯებს რეალურ მონაცემებს ვაქცინის გართულებების შესახებ. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ პროგრამაში შეტანილი ახალი ვაქცინების უსაფრთხოების საკითხი საზოგადოების სავსებით გასაგებ შეშფოთებას იწვევს ისეთი ეპიზოდების შემდეგ, როგორიცაა 220 ათასი ადამიანის ინფექცია ვაქცინასთან ასოცირებული პოლიომიელიტით 50-იან წლებში. განზრახ არაზუსტი სამედიცინო გართულებების სტატისტიკის ბრალდებები ანტივაქცინატორები აკრიტიკებენ მედიცინაში მიღებულ კრიტერიუმებს დაავადებების შემდგომი ვაქცინაციის გართულებად კლასიფიკაციისთვის. ამტკიცებენ, რომ ეს კრიტერიუმები მიზანმიმართულად იქნა მიღებული, რათა მკვეთრად შეფასდეს გართულებების დონე, რაც რეალურად, სავარაუდოდ, ბევრჯერ აღემატება ოფიციალურ მაჩვენებლებს. ამტკიცებენ, რომ სამედიცინო სტატისტიკა არ არის კეთილსინდისიერი ვაქცინაციის შემდგომი გართულებების გათვალისწინებაში და, შესაბამისად, ვერ იქნება ობიექტური კრიტერიუმი ვაქცინაციის საშიშროებისა და უსაფრთხოებისთვის. ნათქვამია, რომ ჯანდაცვის პროფესიონალები ხშირად შეგნებულად მალავენ ინფორმაციას ვაქცინების თვისებებისა და ვაქცინაციის საშიშროების შესახებ და თვლიან, რომ აცრილს არ უნდა ჰქონდეს სრული ინფორმაცია. თუმცა, ამით მათ სჭირდებათ საკუთარი თავის სრული ნდობა. თეზისი დადასტურებულია, რომ სამედიცინო მუშაკები არანაირად არ არიან სრულ ნდობას იმსახურებენ და მათ განცხადებებს აპრიორი უნდა მივუდგეთ ეჭვის თვალით. ინდივიდუალური უფლებების მიმართვა ანტივაქცინატორები ამტკიცებენ, რომ ყველა შემთხვევაში ადამიანს აქვს უფლება თავად გადაწყვიტოს ნებისმიერი სამედიცინო ჩარევის საკითხი, სახელმწიფოს უფლება, გადადგას ზომები საზოგადოებრივი ინტერესების დასაცავად, უარყოფილია, შესაძლოა ცალკეული მოქალაქეების სურვილის საწინააღმდეგოდ. რუსეთში ანტივაქცინატორები აცხადებენ, რომ ვაქცინაცია არის „უნივერსალური“, „სავალდებულო არჩევანის გარეშე“ და „სავალდებულო“, მიუხედავად იმისა, რომ 1998 წლიდან მოქმედებს ფედერალური კანონი No157 „ინფექციური დაავადებების იმუნიზაციის შესახებ“, რომლის მეხუთე მუხლი ითვალისწინებს. მოქალაქის ვაქცინაციაზე უარის თქმის უფლებისთვის. ამრიგად, ისინი აგრძელებენ არჩევანის თავისუფლებისა და მოსახლეობის უფლებას, უარი თქვან ვაქცინაციაზე იმ სიტუაციაში, როდესაც ასეთი სამართლებრივი დაცვა სახელმწიფოს ფუნქციაა. რელიგიური მოტივები ამ პოზიციის მიმდევრები ვაქცინების მიღების უხალისობას სხვადასხვა გზით ხსნიან