вторник, 30 ноября 2021 г.

კოსმოსური ბიოლოგია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს რათა ჩავწდეთ მის არსს.

                       კოსმოსური ბიოლოგია 

(კოსმობიოლოგია) არის მეცნიერება, რომელიც სწავლობს სიცოცხლის შესაძლებლობებს კოსმოსურ სივრცეში და კოსმოსურ ხომალდზე ფრენის დროს, აგრეთვე ბიოლოგიური სისტემების აგების პრინციპებს კოსმოსური ხომალდების და სადგურების ეკიპაჟის წევრების სიცოცხლის მხარდასაჭერად. განიხილავს სხეულზე სიმძიმის გავლენის არარსებობას, ვაკუუმში ორგანიზმების არსებობის შესაძლებლობას და ა.შ.
ბიოასტრონავტიკა ბევრ მსგავსებას მოიცავს მის დისციპლინასთან ასტრონავტულ ჰიგიენასთან; ისინი ორივე სწავლობენ საშიშროებას, რომელიც ადამიანს შეიძლება წააწყდეს კოსმოსური ფრენის დროს. თუმცა, ასტრონავტიკული ჰიგიენა მრავალი თვალსაზრისით განსხვავდება მაგ. ამ დისციპლინაში, საფრთხის იდენტიფიცირების შემდეგ, შეფასდება ექსპოზიციის რისკები და განისაზღვრება ყველაზე ეფექტური ზომები ექსპოზიციის თავიდან ასაცილებლად ან კონტროლისთვის და ამით ასტრონავტის ჯანმრთელობის დაცვის მიზნით. ასტრონავტიკური ჰიგიენა არის გამოყენებითი სამეცნიერო დისციპლინა, რომელიც მოითხოვს მრავალი დარგის ცოდნას და გამოცდილებას, მათ შორის ბიოასტრონავტიკას, კოსმოსურ მედიცინას, ერგონომიკას და ა.შ. ქიმიური მონიტორინგის ზუსტი ტექნიკის შემუშავება და შედეგების გამოყენება SMAC-ებში.
Laurel van der Wal, head of bioastronautics at Space Technology Laboratories, 1961 - ლორელ ვან დერ ვალ, ბიოასტრონავტიკის ხელმძღვანელი კოსმოსური ტექნოლოგიების ლაბორატორიებში, 1961 წ.


ბიოლოგიის თვალსაზისით განსაკუთრებით საინტერესოა შემცირებული გრავიტაციული ძალის ეფექტი, რომელსაც გრძნობენ კოსმოსური ხომალდის ბინადრები. ხშირად მოხსენიებული, როგორც "მიკროგრავიტაცია", სითხეებში დანალექის, ბუნების ან კონვექციური ნაკადების ნაკლებობა იწვევს უფრო წყნარ ფიჭურ და უჯრედშორის გარემოს, რომელიც ძირითადად გამოწვეულია ქიმიური გრადიენტებით. ორგანიზმების გარკვეული ფუნქციები განპირობებულია გრავიტაციით, როგორიცაა გრავიტროპიზმი მცენარის ფესვებში და უარყოფითი გრავიტროპიზმი მცენარის ღეროებში და ამ სტიმულის გარეშე კოსმოსურ ხომალდზე მყოფი ორგანიზმების ზრდის სქემა ხშირად განსხვავდება მათი ხმელეთის ანალოგიებისგან. გარდა ამისა, მეტაბოლური ენერგია, რომელიც ჩვეულებრივ იხარჯება მიზიდულობის ძალის დასაძლევად, ხელმისაწვდომი რჩება სხვა ფუნქციებისთვის. ეს შეიძლება იყოს დაჩქარებული ზრდის სახეს ორგანიზმებში ისეთივე მრავალფეროვნებით, როგორიცაა ჭიები, როგორიცაა C. elegans და მინიატურული პარაზიტოიდული ვოსპები, როგორიცაა Spangia endius. ის ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას მეორადი მეტაბოლიტების გაძლიერებულ წარმოებაში, როგორიც არის ვინკას ალკალოიდები ვინკრისტინი და ვინბლასტინი ვარდისფერ ბუჩქში (Catharanthus roseus), სადაც სივრცეში მოყვანილ ნიმუშებს ხშირად აქვთ ამ კომპონენტების უფრო მაღალი კონცენტრაცია, რაც დედამიწაზე მხოლოდ მცირე რაოდენობითაა წარმოდგენილი.
იხ. ვიდეო კოსმოსური ბიოლოგია
სანჟინრო თვალსაზრისით, ჰაერის, საკვებისა და წყლის მიწოდებისა და გაცვლის ხელშეწყობა და ნარჩენების პროდუქტების გადამუშავება ასევე რთულია. დახარჯული ფიზიკოქიმიური მეთოდებიდან გადასვლა მდგრად ბიორეგენერაციულ სისტემებზე, რომლებიც ფუნქციონირებენ როგორც მძლავრი მინიატურული ეკოსისტემა, ბიოასტრონავტიკის კიდევ ერთი მიზანია ხანგრძლივი კოსმოსური მოგზაურობის გასაადვილებლად. ასეთ სისტემებს ხშირად უწოდებენ დახურულ ეკოლოგიურ სიცოცხლის მხარდაჭერის სისტემებს (CELSS).
სამედიცინო თვალსაზრისით, ხანგრძლივი კოსმოსური ფრენა ასევე ფიზიოლოგიურ გავლენას ახდენს ასტრონავტებზე. ძვლის დაჩქარებული დეკალციფიკაცია, დედამიწაზე ოსტეოპენიისა და ოსტეოპოროზის მსგავსი, მხოლოდ ერთ-ერთი ასეთი მდგომარეობაა. ამ ეფექტების შესწავლა სასარგებლოა არა მხოლოდ კოსმოსში უსაფრთხო საცხოვრებლისა და მოგზაურობის მეთოდების წინსვლისთვის, არამედ ასევე ხმელეთის დაავადებების უფრო ეფექტური მკურნალობის გზების გამოსავლენად.
NASA-ს ჯონსონის კოსმოსური ცენტრი ჰიუსტონში, ტეხასი ინახავს ბიოასტრონავტიკის ბიბლიოთეკას.

 
                                                             

Комментариев нет:

ათეროსკლეროზი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -                         ათეროსკლეროზი ძარრვებში ცვლილებები (ათეროსკლეროზის განვითარების...