ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   

                     ევანჯელისტა ტორიჩელი

 (იტალ. Evangelista Torricelli; დ. 15 ოქტომბერი, 1608, ფაენცა — გ. 25 ოქტომბერი, 1647, ფლორენცია) — იტალიელი მათემატიკოსი და ფიზიკოსი. მათემატიკური განათლება მიიღო რომში გ. გალილეის მოწაფის ბ. კასტელის ხელმძღვანელობით. 1641 გადავიდა არჩეტრიში, სადაც გალილეის ეხმარებოდა შრომების დამუშავებაში. 1642-იდან, გალილეის სიკვდილის შემდეგ, იყო ტოსკანის დიდი ჰერცოგის კარის მათემატიკოსი, ამავე დროს ფლორენციის უნივერსიტეტის პროფესორი. ყველაზე მეტად ცნობილია ტორიჩელის შრომები, რომლებიც ეხება პნევმატიკისა და მექანიკის საკითხებს. 1644 განავითარა ატმოსფერული წნევის თეორია, დაამტკიცა ე. წ. ტორიჩელის სიცარიელის მიღების შესაძლებლობა და გამოიგონა ვერცხლის-წყლიანი ბარომეტრი. საფუძველი ჩაუყარა ჰიდრავლიკას, გამოიყვანა ჭურჭლიდან იდეალური სითხის გამოდინების სიჩქარის ფორმულა (ტორიჩელის ფორმულა).

შრომები აქვს აგრეთვე მათემატიკაში, ბალისტიკაში და სხვა. კეძოდ 

                    ტორიჩელის ცდა

ფიზიკური ექსპერიმენტი  ექსპერიმენტი, რომელიც მე-17 საუკუნის პირველ ნახევარში ჩაატარა იტალიელმა ფიზიკოსმა და მათემატიკოსმა ევანგელისტა ტორიჩელის მიერ, რათა დაემტკიცებინა ატმოსფერული წნევის არსებობა. გამოცდილება შედგებოდა პრიმიტიული ვერცხლისწყლის ბარომეტრის აშენებაში, ისტორიაში პირველი.

გამოცდილება პოპულარულ კულტურაში შევიდა ვაკუუმის შექმნის გვერდითი ეფექტის გამო. ამ ვაკუუმს ეწოდება "ტორისელიური სიცარიელე"

იხ. ვიდეო

ერთი ბოლოდან დალუქული 1 მეტრიანი მილი აავსეს ვერცხლისწყლით და თითით დახურეს, რომ ვერცხლისწყალი დროზე ადრე არ გადმოსულიყო, გადაატრიალა, ვერცხლისწყლით განიერ თასში ჩაყარა. მილის გახსნის შემდეგ მისგან ვერცხლისწყლის ნაწილი გადმოიღვარა და მის ზედა ნაწილში წარმოიქმნა უჰაერო სივრცე – ე.წ. ამ შემთხვევაში მილში ვერცხლისწყლის სვეტის სიმაღლე დაახლოებით 760 მმ აღმოჩნდა, თუ მას თასში ვერცხლისწყლის დონიდან ჩავთვლით.