ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს
DART (პრიექტი) - Double Asteroid Redirection Test
გამოცდა ორმაგი ასტეროიდის გადამისამართების ტესტი - პირველად ისტორიაში პროექტი შეცვლილი ტრაექტორიით ასტეროიდების და მისი გადამისამართება. გაშვება უპილოტო აპარატის ორმაგი დედამიწსათან ახლოს ასტეროდებზე დიდიმიზე და შეჯახება მასთან. შეიმუშავდა ჯონ ხაპკისის გამოყენიბითი ფიზიკის ლაბორატორიაში და ,,ნასას'' რამდენიმე ცენტრში ახალი პლანეტარული დაცვის სისტემის შესაფასებლად დედამიწისთან შეჯახების პლანეარული დარტყმის.
იხ. ვიდეო დარტის გაყვანა ორბიტაზე ფალკონი 9 მეშეობით
ეკასა და ნასას ერთობლივი თანამშრომლობით შემუშავებული მისია პირველი შეიმუშავა ჯონს ჰოპკინსის გამოყენებითი ფიზიკის ლაბორატორიამ და ნასას რამდენიმე ცენტრმა: გოდარდის კოსმოსური ფრენის ცენტრი, ჯონსონის კოსმოსური ცენტრი, გლენის კვლევის ცენტრი და ლენგლის კვლევითი ცენტრი. შექმნილია ტექნოლოგიების შესამოწმებლად, რომლებსაც შეუძლიათ საშიში ასტეროიდების დედამიწასთან შეჯახების თავიდან აცილება. თანამგზავრის მასა დაახლოებით 555 კგ. გაშვება დაიგეგმა 2021 წლის 22 ივლისს. იგი გადაიდო 24 ნოემბრისთვის, შეიძლება გადადებულიყო 2022 წლის თებერვლამდე, რადგან გაშვება უნდა განხორციელდეს მკაცრად განსაზღვრულ თარიღებში, რაც დაკავშირებულია გაშვების ფანჯრების კონცეფციასთან - კოსმოსური ხომალდის გაშვების დროის პერიოდთან. კოსმოსური ხომალდი DART შექმნილია "კინეტიკური ზემოქმედების" ტექნიკის შესამოწმებლად - აკტეროიდის ორბიტიდან გადაადგილება, ამიტომ AIM პროექტის ESA ხელმძღვანელმა იან კარნელმა მას "კინეტიკური ზემოქმედება" უწოდა. მეცნიერები ქმნიან შესაძლო სცენარების სხვადასხვა ორგანზომილებიან და სამგანზომილებიან მოდელებს
NASA-სა და ESA-ს შორის საერთაშორისო თანამშრომლობას ეწოდება ასტეროიდის ზემოქმედების და გადახრის შეფასება AIDA. AIDA პროექტი ასევე მოიცავს ოთხი ძირითადი მისიის სტრატეგიის ტესტირებას
ასტეროიდის შეჯახების საფრთხის შემცირება
ბირთვული აფეთქების იმპულსური წინააღმდეგობა;
უახლოესი მასიური კოსმოსური ხომალდის ორბიტის თანდათანობითი ცვლილება („გრავიტაციული ტრაქტორის“ კონცეფცია);
"კინეტიკური ზემოქმედების" კონცეფცია.
ორმაგი მთვარის დედამიწასთან ახლოს ასტეროიდის სისტემა, რომელიც შედგება ორი ასტეროიდისგან - დიდიმ A, დიამეტრით 780 მეტრი და დიდიმ B დიამეტრით 160 მეტრი - შესწავლილია 2003 წლიდან. პირველი სხეულის შემადგენლობა მსგავსია მრავალი ადრე ნაცნობი ასტეროიდის შემადგენლობისა - კლდოვანი S ტიპის ობიექტი, დიდიმოს B-ს შემადგენლობა ჯერ არ არის ცნობილი.
ორობითი ასტეროიდი დიდიმა სტრუქტურით ჰგავს ბინარულ ასტეროიდს 1999 KW4, რომელიც მდებარეობს მზის სისტემაში და დედამიწას 2019 წლის 25 მაისს გაფრინდა 5,2 მილიონი კილომეტრის მინიმალური მანძილზე. მისი ზომა დიამეტრით დაახლოებით 1,3 კმ-ია, სიჩქარემ 70 ათას კმ/სთ-ს გადააჭარბა. შედარებისთვის, პლანეტიდან მთვარემდე მანძილი 384 ათასი კმ-ია.
ინფოგრამა - ეფექტი ზემოქედების დარტ-ის დიბომოს ბ-ის ორბიტაზე
DART-ის თანამგზავრისა და ასტეროიდის დიდიმას შეჯახება საშუალებას მოგცემთ შეაფასოთ რამდენად ეფექტურია პლანეტარული თავდაცვის სტრატეგიის თეორია. მაგალითად, დედამიწისა და დაახლოებით 300 მეტრის დიამეტრის მქონე ასტეროიდის შეჯახება ბევრჯერ გადააჭარბებს კაცობრიობის ყველა ბირთვულ იარაღს ძალას. ჩელიაბინსკის მეტეორიტი 12-17 მ დიამეტრის 23 კმ სიმაღლეზე აფეთქდა. დარტყმითი ტალღის დარტყმის ზონა დედამიწის ზედაპირზე დაახლოებით 130 კილომეტრის სიგრძისა და 50 კილომეტრის სიგანის იყო.
დაგემილია , რომ 6 კმ/წმ სიჩქარით ზონდი მეორე კოსმოსურ სხეულს მოხვდეს. მოდელირება აჩვენებს, რომ დარტყმა შეცვლის დიდმის სისტემის მეორე ასტეროიდის ფრენის ტრაექტორიას, მისი ორბიტალური სიჩქარე შემცირდება დაახლოებით 0,4 მმ/წმ-ით. ასტეროიდის მიერ მიღებულ მცირე დარტყმას შეუძლია გადაუხვიოს დედამიწისთვის საშიში სხეულის ფრენის გზას და საბოლოოდ შეიძლება დაემატოს, რაც გამოიწვევს ასტეროიდის დიდ გადაადგილებას ორბიტაზე. მას ასევე შეუძლია გამოიწვიოს ხელოვნური მეტეორების ნაკადი.
DART კონცეფზია - 1
თანამგზავრის ფრენას და შეჯახების პროცესს თვალყურს ადევნებს და ჩაიწერს იტალიის კოსმოსური სააგენტოს ხელოვნური თანამგზავრი Light Italian Cubesat. ევროპული ჰერას მისია მომავალ თანამგზავრს გაუშვებს. ის ორმაგი ასტეროიდის ორბიტაზე უნდა შევიდეს 2026 წლისთვის და ჩაიწეროს ასტეროიდის მასა, ზომა და DART-თან შეჯახების შედეგად გამოწვეული განადგურების დეტალები
DART გაშვებული იქნა SpaceX Falcon 9-ის რაკეტაზე კალიფორნიის ვანდენბერგის საჰაერო ძალების ბაზიდან. გამშვების დროდან თანაგზავრის გამოყოფის და ფრენის ერთ წელზე მეტი ხნის შემდეგ, ის ორბიტაზე გავა, როდესაც დიდიმის სისტემა დედამიწიდან 11 მილიონი კილომეტრის მანძილზე იქნება. ხმელეთზე დაფუძნებული ტელესკოპებით და პლანეტარული რადარით დაკვირვებები, სავარაუდოდ, შეძლებენ გაზომონ ორბიტის ცვლილება დედა სხეულის გარშემო, რომელიც გადაცემულია საბორტო სისტემების გამოყენებით დიდიმ B-სთან შეჯახების შემდეგ
DART კონცეფზია - 2
დარტი შექმნის კრატერს და გაანთავსუფლებს ასტროიდული ნივთიერებებს რომელთაგან ზოგიერთი გაქცევა დიდიმას კოსმოსური სისტემიდან. ვინაიდან ორმაგი ასტეროიდის მიახლოების წერტილი დედამიწის ორბიტასთან არის მხოლოდ 6 მილიონი კმ, რაც დაახლოებით 16-ჯერ აღემატება დედამიწა-მთვარე მანძილს, გამოდევნილი მასალის ნაწილი დედამიწას გაურკვეველი დროის შემდეგ დაეცემა, რაც გამოიწვევს პირველ ხელოვნურად შექმნილ მეტეორულ წვიმას. . მეცნიერთა აზრით, პროექტი ასტეროიდებზე კოსმოსში ადამიანის აქტივობის საცდელი მაგალითი და ასტეროიდების ხომალდთან შეჯახების რისკის შეფასება იქნება. მკვლევარებს შეეძლებათ შეისწავლონ მეტეოროიდების მიწოდების რაოდენობა და დრო დედამიწის მახლობლად სივრცეში. სიტუაციის მოდელირება ვარაუდობს, რომ კოსმოსური მასალის უმეტესი ნაწილი, რომელიც DART-თან შეჯახების შედეგად გამოიდევნება და ჩვენს პლანეტას მიაღწევს, შესაძლოა დედამიწაზე იყოს მხოლოდ ათასობით წლის შემდეგ. მაქსიმალური სიჩქარით ამოგდებული ასტეროიდის ფრაგმენტები შეიძლება თითქმის მაშინვე აღმოჩნდეს დედამიწასთან გადაკვეთის ტრაექტორიაზე. მეცნიერები თვლიან, რომ ეს იქნება ძალიან დაბალი ნაკადები.
ახალი გველევებმა და გაანგარიშებებმა აჩვენა, რომ დედამიწის მიმართულებით მოძრავი მერიის გაადგაგილებისას სროსა და სივრცეში მაგ. მეტეორიული მასალის გამოშვება შეიძლება იყოს უფრო უხვი და უფრო სწრაფი, ვიდრე ადრე მოსალოდნელი იყო, ეს დასტურდება სიმულაციების მნიშვნელოვანი რაოდენობით. ასტეროიდებზე უფრო ძლიერმა დარტყმამ შეიძლება შექმნას მეტეოროიდების ნაკადები, რომლებიც აღემატება მზის სისტემისთვის ბუნებრივ ნაკადს, რაც საფრთხეს უქმნის კოსმოსური ხომალდების ფრენების უსაფრთხოებას, როგორც უპილოტო, ასევე ბორტზე ასტრონავტებს
იხ. ვიდეო უნიკალური გაშვება ფელიქსის ფალკონ 9 დარტის
Комментариев нет:
Отправить комментарий