суббота, 20 ноября 2021 г.

სამუელ პუფენდორფი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                     სამუელ პუფენდორფი

 (დ. 8 იანვარი1632 — გ. 26 ოქტომბერი [ძვ. სტ. 13 ოქტომბერი]1694) — გერმანელი იურისტი, პოლიტიკური ფილოსოფოსი, ეკონომისტი, სახელმწიფო მოღვაწე და ისტორიკოსი. განმანათლებლობის ეპოქისა და აზრის იდეური წინამორბედი.

სამუელ პუფენდორფი საქსონიის საგრაფოში, ლუთერანი მღვდლის ოჯახში დაიბადა. საგრაფო სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლა ლაიფციგის უნივერსიტეტში განაგრძო, სადაც თეოლოგიას ეუფლებოდა. სამუელისთვის უინტერესო აღმოჩნდა აღნიშნული სფეროს ვიწრო და დოგმატური სწავლება, ამიტომ საჯარო სამართალი არჩია.

მოგვიანებით პუფენდორფი იენის უნივერსიტეტში გადავიდა სასწავლებლად, სადაც ცნობილი მათემატიკოსი ერჰარდ ვაიგელი გაიცნო. ამ უკანასკნელმა დიდი გავლენა იქონია სამუელის დამოუკიდებელი ხასიათის ჩამოყალიბებაზე. ვაიგელის გავლენის ქვეშ, სტუდენტი ტომას ჰობზისა და რენე დეკარტის ნაშრომების ჩაუღრმავდა.

პუფენდორფმა 1658 წელს იენის უნივერსიტეტში მაგისტრის ხარისხი დაიცვა და საცხოვრებლად კოპენჰაგენში გადავიდა, სადაც თავისი ძმის ესაიას დახმარებით, რომელიც იმ დროს შვედეთის დიპლომატიურ სამსახურში იყო, შვედეთის მეფის კარლ X-ის ერთ-ერთი წარმომადგენლის, პეტრუს იულიუს კოიეტის ოჯახში ტუტორად დაიწყო მუშაობა.

                                                           

De  jure naturae et gentium1744).

1657 წლის ზაფხულში მეფე კარლ გუსტავ X-მ დანიას ომი გამოუხცადა. ბუნებრივია, ამან კოპენჰაგენში მყოფი შვედეთის დიპლომატების ბედზეც ჰპოვა ასახვა. ბევრი მათგანი დააპატიმრებს, მათ შორის პუფენდორფიც, რომელმაც 8 თვე გაატარა საპყრობილეში. ციხეში ჯდომის პერიოდში სამუელი უნივერსალური კანონების სისტემაზე ფიქრობდა, ავითარებდა თავის თეორიებს. გათავისუფლების შემდეგ მან ლეიდენის უნივერსიტეტში განაგრძო მოღვაწეობა, სადაც 1661 წელს მოიპოვა უფლება, გამოექვეყნებინა ნაშრომი Elementa jurisprudentiae universalis.

შემდგომში, ადგილობრივი ჩინოსანის კარლ ლუის მეცადინეობით, მას ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტში ხალხების და ბუნების კანონების კათედრაც გაუხსნეს. ამის შემდეგ იგი აქტიურ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ჩაერთო, 1668 წლისათვის იძულებული შეიქმნა, შვედეთში დაბრუნებულიყო.

1670 წელს ლუნდის უნივერსიტეტში მიიწვიეს. 1677 წლიდან სტოკჰოლმში, სამეფო კარის ისტორიკოსის პოზიციაზე (rikshistoriograf) გვევლინება, მოგვიანებით კი ბრანდერბურგელი დიდებულის ფრიდრიხ ვილჰელმ I-ის ადმინისტრაციაში გადადის. 1688 წელს, პუფენდორფის იქ ჩასვლისათვის ფრიდრიხ ვილჰელმი გარდაიცვალა.

1694 წელს, შვედეთში ყოფნისას პუფენდორფს გულის შეტევა ჰქონდა, იმავე წელს კი, ბერლინში ყოფნისას, აღესრულა. დაკრძალეს წმ. ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში

იხ. ვიდეო

  • Elementorum iurisprudentiae universalis (1660)
  • Elementorum iurisprudentiae universalis libri duo (1660)
  • De obligatione Patriam (1663)
  • De rebus gestis Philippi Augustae (1663)
  • De statu imperii germanici liber unus (1667)
  • De statu imperii Germanici (Amsterdam 1669)
  • De jure naturae et gentium (1672)
  • De officio hominis et civis juxta legem naturalem libri duo (1673)
  • Einleitung zur Historie der vornehmsten Reiche und Staaten
  • Commentarium de rebus suecicis libri XXVI., ab expeditione Gustavi Adolphi regis in Germaniam ad abdicationem usque Christinae
  • De rebus a Carolo Gustavo gestis
  • De rebus gestis Friderici Wilhelmi Magni (1733)


Комментариев нет:

ათეროსკლეროზი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -                         ათეროსკლეროზი ძარრვებში ცვლილებები (ათეროსკლეროზის განვითარების...