ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                     სალამინის ბრძოლა          

                               

                         სალამანის ბრძოლის რომანტიკული გამოსახულება, ვილჰელმ ფონ კაულბახი
 საზღვაო ბრძოლა ბერძნებსა და სპარსელებს შორის, გაიმართა ძვ. წ. 480 წელს თერმოპილეს ბრძოლის შემდეგ.ათენში შეჭრილ ქსერქსე I-ს სარდალ თემისტოკლეს აზრით ბერძნები ვერ გაუმკლავდებოდნენ. უმჯობესი იყო ბრძოლის გამართვა არა ხმელეთზე, არამედ ზღვაზე.

ათენის მოსახლეობამ ყურად იღო სარდლის რჩევა და ქალაქი დატოვა. ქალები, ბავშვები და მოხუცები უხიფათო ადგილას გაიხიზნენ. ბრძოლისუნარიანმა მამაკაცებმა ხომალდებით მიაშურეს კუნძულ სალამინს. იქ, თემისტოკლეს ჩანაფიქრით, სპარელებთან გადამწყვეტი ბრძოლა უნდა მომხდარიყო. დამპყრობლებმა დაცარიელებული ათენი ძვ. წ. 480 წელს გაძარცვეს, დაანგრიეს და გადაწვეს. თემისტოკლეს სურდა მტერი სალამინის ვიწრო სრუტეში შეეტყუებინა. გამჭრიახმა მხედარმთავარმა ასეთ ჭკვიანურ ხერხს მიმართა: ქსერქსესთან გაგზავნა თავისი უერთგულესი პირი. მან სპარსელთა მეფეს აცნობა, რომ ვითომ ბერძნები სალამინიდან გაქცევას აპირებდნენ. თემისტოკლეს წარგზავნილმა ქსერქსეს ურჩია შეტევა დაუყოვნებლივ დაეწყო. თუ ბერძნები კუნძულს დატოვებდნენ, მაშინ ქსერქსეს სხვადასხვა მხარეს გაფანტული მოწინააღმდეგის დევნა მოუწევდა და ომი დიდხანს გაგრძელდებოდა. ქსერქსეს არც კი უფიქრია, რომ ატყუებდნენ. მან მეორე დღესვე თავისი ფლოტი სალამინის სრუტეში შეიყვანა. სპარსელების დიდმა და მაღალმა ხომალდებმა ვიწრო სრუტე თითქმის გაავსეს. ელინთა პატარა და დაბალი ხომალდები ტრიერები კი სწრაფად და თავისუფლად დაცურავდნენ. ისინი მახვილი ცხვირით ეჯახებოდნენ სპარსელთა ხომალდებს და ლეწავდნენ.

დამარცხებილი ქსერქსე თავისი რაზმის მეომრებთან ერთად სამშობლოში დაბრუნდა

იხ. ვიდეო

სალამინის ბრძოლა იყო გადამწყვეტი ფაქტორი ბერძნულ-სპარსეთის ომებში. ქსერქსესისა და სპარსეთის არმიის ნაწილის საბერძნეთის ტერიტორიიდან გაქცევით თავიდან აიცილეს ელადის დაპყრობის უშუალო საფრთხე. დარტყმა მიაყენეს აქემენიდების იმპერიის ჯარების პრესტიჟსა და ზნეობას (მატერიალურ დანაკარგებზე რომ აღარაფერი ვთქვათ). თუმცა ამ გამარჯვების შემდეგაც რჩებოდა ბერძნების დაპყრობის საფრთხე. ქსერქსესის ერთ-ერთმა მთავარმა მეთაურმა მარდონიუსმა დაარწმუნა მეფე დაეტოვებინა სახმელეთო ჯარის ნაწილი. მან აღნიშნა, რომ არც ერთი ბერძენი, რომელიც თავს გამარჯვებულად თვლის, სპარსელების შიშით ვერ გაბედავს გემებიდან ნაპირზე წასვლას. ასევე, სარდალმა თქვა, რომ სპარსელები ძლიერები არიან არა საზღვაო ძალებით, არამედ ხმელეთით. მარდონიუსს მხარს უჭერდა დედოფალი არტემისია.

რუქა ქსერსქსეს არმიის ლაშქროებები საბრძნეთში

პლატაესა და მიკალას ბრძოლებში შემდგომი გამარჯვებების შემდეგ, ბერძნებმა შეძლეს სრულმასშტაბიანი შეტევითი სამხედრო ოპერაციებზე გადასვლა. სპარსეთის ფლოტის დამარცხებამ მათ საშუალება მისცა დაეწყოთ ეგეოსის ზღვის ელინური კუნძულების განთავისუფლება და პოლიტიკა მცირე აზიის დასავლეთ სანაპიროზე. თემისტოკლეს მიერ შექმნილმა მძლავრმა ფლოტმა ათენს საშუალება მისცა ჩამოეყალიბებინა დელიანური ლიგა, დომინანტური პოზიცია, რომელშიც განისაზღვრა მათი მზარდი გავლენა და სიმდიდრე პელოპონესის ომის დაწყებამდე 431 წ. NS.

იმავე წელს (და ჰეროდოტეს თანახმად, იმავე დღეს), როგორც სალამინის ბრძოლა, მოხდა გიმერის ბრძოლა დასავლეთ ბერძნულ კოლონიებს სირაკუზასა და აგრიგენტს შორის ერთის მხრივ და კართაგენელებს შორის. მან ხელი შეუშალა კართაგენის მიერ სიცილიის დაპყრობას მასზე მდებარე ელინური ქალაქ-სახელმწიფოებით.