вторник, 28 июня 2022 г.

საფრთხის სიმბოლოები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -

საფრთხის სიმბოლოები

თავის ქალა და ჯვარედინი ძვლები, შხამის საერთო სიმბოლო

ადვილად ცნობადი სიმბოლოები, რომლებიც შექმნილია სახიფათო მასალების ან მდებარეობის შესახებ გაფრთხილებისთვის. საშიშროების სიმბოლოების გამოყენება ზოგადად რეგულირდება კანონით და სტანდარტების ორგანიზაციებით.

მეტნაკლებად გავრცელებული სიმბოლოები - აღნიშვნები საფრთხის

დასახელება	სიმბოლო	იუნიკოდი
შხამი	☠	U+2620
რადიაცია	☢	U+2622
იონური გამოსხივება	☢	U+2622
რადიოგამოსხივება	?	?
ბიოლოგიური საფრთხე	☣	U+2623
საშიშროება	⚠	U+26A0
მაღალი ძაბვა	⚡	U+26A1
მაგნიტური ველი	🧲	U+1F9F2
ქიმიური იარაღი (ამერიკული სამხედრო ძალების)	?	?
ლაზერული გამოსხივება	?	?
ოპტიკური გასხივება	?	?
ცუნამი	🌊	U+1F30A

რადიაციის აღმნიშვნელი სიმბოლოები

რადიაციის ახალი სიმბოლოს აღმნიშვნრლი

საერთაშორისო რადიაციული სიმბოლო პირველად 1946 წელს გამოჩნდა ბერკლის კალიფორნიის უნივერსიტეტის რადიაციულ ლაბორატორიაში. იმ დროს ნიშანი ლურჯ ფონზე იასამნისფერი იყო. თანამედროვე ვერსია არის შავი ნიშანი ყვითელ ფონზე. სურათის პროპორციებია ცენტრალური წრე R რადიუსით, სამი ფურცელი შიდა რადიუსით 1,5 R და გარე 5 R, ფურცლები ერთმანეთისგან 60° დაშორებულია .

რუსეთში მოქმედებს GOST 17925-72 რადიაციული საფრთხის ნიშანი.

უნიკოდის სიმბოლოების ცხრილში არის გამოსხივების საფრთხის ნიშანი - ☢ (U+2622).

2007 წლის 19 თებერვალს IAEA-მ და ISO-მ გამოაცხადეს მაიონებელი გამოსხივების ახალი სიმბოლო გარდა ტრადიციულისა. ახალი სიმბოლო გამიზნულია მაიონებელი გამოსხივების წყაროს საშიში სიახლოვის შესახებ. ამბობენ, რომ ახალი ნიშანი უფრო გასაგები იქნება მათთვის, ვინც არ იცნობს გამოსხივების ჩვეულებრივ ნიშანს. ახალ დამატებით ნიშანზე ნათლად ჩანს რადიაცია, სიკვდილის საფრთხე და დაბინძურებული ტერიტორიის დატოვების აუცილებლობა.

ისტორია

პირველად ბიოლოგიური საშიშროების ნიშანი (biohazard, ინგლისური biohazard - შემოკლებული ბიოლოგიური საფრთხე) გამოჩნდა 1966 წელს. ის შეიმუშავა ქიმიურმა კომპანიამ Dow Chemical-მა, რათა განთავსდეს მათ პროდუქტებზე.

იმ დროს იყო უამრავი სხვადასხვა გამაფრთხილებელი სიმბოლო, მაგრამ არ არსებობდა სტანდარტიზაცია. ამიტომ Dow-მა გადაწყვიტა შეექმნა თავისი ბიოჰაფრთხოების სიმბოლო. მის განვითარებაში ჩართული იყო კომპანიის ერთზე მეტი დეპარტამენტი. მოთხოვნები მარტივი იყო - თქვენ გჭირდებათ უნიკალური, მარტივი, მაგრამ დასამახსოვრებელი ნიშანი. ამ მიზნით ჩატარდა საჯარო კვლევა, რის შედეგადაც შეირჩა ყველაზე დასამახსოვრებელი სიმბოლო. ეს იყო ნათელი ნარინჯისფერი ფერის ეს სამმხრივი სიმბოლო, რადგან ეს ფერი, როგორც სხვადასხვა კვლევებმა აჩვენა, საუკეთესოდ ჩანს ნებისმიერ პირობებში.

იაპონური აღმნიშვნელი ბიოლოგოიური საფრთის

ჩარლზ ბოლდუინმა [4], გარემოსდაცვითმა ინჟინერმა, რომელიც ჩართული იყო ნიშნის შემუშავებაში, თქვა:

ჩვენ გვინდოდა რაღაც დასამახსოვრებელი, მაგრამ უაზრო, რომ შეგვეძლო ხალხს ვასწავლოთ რას ნიშნავს.

ამის შემდეგ სიმბოლო წარედგინა სამეცნიერო საზოგადოებას და დაამტკიცა ყველა საჭირო ორგანო. დღეს ეს "ბიოჰაფრთის" ნიშანი შეიძლება მოიძებნოს ლაბორატორიებში მთელს მსოფლიოში.

ჩარლზ ბოლდუინი ციტატაში არ განმარტავს, რას გულისხმობს ნიშნის სახით „დამახსოვრებელი, მაგრამ უაზრო“. რიგი წარმოდგენილი კრიტერიუმებიდან ნიშნის არჩევისას ჩამოყალიბდა შემდეგი კრიტერიუმები:

იხ. ვიდეო - Hazard Symbols and meaning in just 3 Minutes

ჩამჭრელი;

უნიკალური და ცალსახა, არ უნდა აგვერიოს სხვა მიზნებისთვის გამოყენებულ სიმბოლოებთან (და ცნობილია 1966 წლიდან);

სწრაფად ამოცნობა და ადვილად დასამახსოვრებელი;

ადვილად გამოსაყენებელი ტრაფარეტით;

იყო სიმეტრიული, რათა ყველა კუთხიდან თანაბრად აღქმულიყო;

მისაღები იყო სხვადასხვა ეთნიკური წარმომავლობის ჯგუფებისთვის.

მეორე კრიტერიუმის მიხედვით, ტესტმა „უაზრობაზე“ (ინგლ. შინაარსის ტესტი) ცდის პირთათვის წარდგენილი ნიშნის გამოკითხვისას აჩვენა, რომ მან მიიღო ერთ-ერთი უმაღლესი ქულა უნიკალურობისა და დასამახსოვრებლად და არ ატარებდა ფარულ მნიშვნელობას.

ბიოლოგიური საფრთხის სიმბოლოს აქვს ოთხი წრე, რომლებიც წარმოადგენს ინფექციის ჯაჭვს:

აგენტი: ინფექციური აგენტის ტიპი, რომელიც იწვევს ინფექციას ან სახიფათო მდგომარეობას.

მატარებელი: ორგანიზმი, რომელიც ინფიცირებულია პათოგენით.

წყარო: გადამზიდავი, საიდანაც წარმოიშვა ინფექციური აგენტი.

გადაცემა: პათოგენური გადაცემის საშუალება, ძირითადად პირდაპირი ან არაპირდაპირი.

ნიშანში სხვა სიმბოლიზმიც ჩანს: ერთი უჯრედის სქემატური დაყოფა სამ ახალზე, როდესაც ახალი უჯრედების დაუმთავრებელი კონტურები ნაჩვენებია ღია რკალებით.

იხ. ვიდეო - Знаки опасности, маркировка опасных грузов

გარეგნობა

ბიოლოგიური საფრთხის ეტიკეტის ყველა ნაწილი შეიძლება დახატოს კომპასის და/ან სტრიქონის გამოყენებით. სიმბოლოს მთავარი მოხაზულობა არის მარტივი ტრიფოლა, რომელიც შედგება სამი თანაბრად გადამკვეთი წრეებისგან, როგორც სამმაგი ვენის დიაგრამაში, სადაც გადამკვეთი ნაწილები წაშლილია. გადაკვეთის ნაწილის გარე დიამეტრი უდრის ამ სამი წრის რადიუსის ნახევარს. შემდეგ თავდაპირველი წრეების რადიუსის 2/3 ზომით სამი შიდა წრე ჩაიწერება თავდაპირველ წრეებში ისე, რომ ისინი ოდნავ ეხებიან სამი გადამკვეთი წრის გარე მხარეს. ცენტრში პატარა წრეს აქვს დიამეტრი სამი შიდა წრის რადიუსის ნახევრის ტოლი, მისი რკალი წაშლილია 90, 210, 330 გრადუსზე. შიდა წრეების რკალი და პატარა წრე ერთმანეთთან დაკავშირებულია ხაზებით. და ბოლოს, ბეჭედი ნიშნის ქვეშ. ბეჭდის გარე წრე შედგენილია სამი გადამკვეთი წრის ცენტრების გასწვრივ და დახურულია რკალებით შიდა წრეების ცენტრებიდან, შიდა წრეების უფრო მოკლე რადიუსით.

ევროპული ნიშანი საფრთხის აღმნიშვნელი სიმბოლო - ცეცხლსაშიშია (33) - ბენზინი (1203)

NFPA 704 — ამერიკული სტანდარტი საშიში ტვირთის საფრთხის შესახებ

ქიმიური საფრთხის სიმბოლო არის პიქტოგრამა, რომელიც გამოიყენება საშიში ქიმიკატების კონტეინერებზე კონკრეტული რისკების და აუცილებელი სიფრთხილის ზომების მითითებისთვის. სხვადასხვა სანოტო სისტემები ნაჩვენებია ქვემოთ.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში ხანძარსაწინააღმდეგო ეროვნულ ასოციაციას აქვს ალმასის ფორმის ნიშანი ოთხი ფერადი განყოფილებით და მათში ნომრები, რომლებიც მიუთითებს საფრთხის ხარისხზე (0-დან 4-მდე; 0 - რისკის გარეშე, 4 - მაქსიმალური რისკი). წითელი განყოფილება მიუთითებს აალებადობაზე, ლურჯი განყოფილება მიუთითებს ჯანმრთელობის რისკებზე, ყვითელი განყოფილება მიუთითებს ფეთქებადობაზე, ხოლო თეთრი განყოფილება მიუთითებს სპეციალურ ინფორმაციას. ეს აღნიშვნა ძირითადად გამოიყენება შეერთებულ შტატებში.

ევროპა სხვა სტანდარტს იყენებს. სახიფათო ტვირთის გადამზიდი მოძრავი შემადგენლობა მონიშნულია ნარინჯისფერი ნიშნით, რომელზედაც ქვედა ნომერი მიუთითებს ტრანსპორტირებულ ნივთიერებაზე, ზედა რიცხვი მიუთითებს საშიშროებაზე, რომელიც შეიძლება წარმოქმნას.

ევროპული საფრთხის ნიშნები