ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         თაბასარანელები

კავკასიის ალბანეთი (მწვანეში) ახ.წ. ე. სამუელ ბატლერის კლასიკური და უძველესი გეოგრაფიის ატლასიდან, მე-19 საუკუნე.
      (თვითსახელი: ტაბასარანარ) არის ლეზგინების ჯგუფის ერთ-ერთი დაღესტნელი ხალხი], სამხრეთ დაღესტნის ძირძველი ხალხი.

დასახლების ძირითადი ტერიტორიაა დიდი კავკასიონის ქედის სამხრეთ-აღმოსავლეთი კალთა. ტაბასარანელების უმეტესობა ცხოვრობს დაღესტნის ტაბასარანის (მდინარე რუბასის აუზი), ხივას (მდ. ჩირაღჩაის აუზი) და დერბენტის რაიონებში, ურბანული მოსახლეობა ძირითადად კონცენტრირებულია დერბენტში, დაღესტნის ნათების ქალაქებში, კასპიისკსა და მახაჩკალაში. ტაბასარანების მცირე რაოდენობა გვხვდება ჩრდილოეთ კავკასიის ყველა რეგიონში. კომპაქტურ საცხოვრებელ ადგილებში ტაბასარანები თანაარსებობენ დარგინოენოვან კაიტაგებთან, ჩრდილო-დასავლეთით და სამხრეთით ლეზგინურენოვან აგულებთან და ლეზგებთან, სამხრეთ-აღმოსავლეთში ირანულენოვან თათებთან, აღმოსავლეთში კი თურქულენოვან აზერბაიჯანელებთან.

ტაბასარანები, ისევე როგორც ლეზგური ენობრივი ჯგუფის სხვა ხალხები, როგორც ენობრივი, ისე ეთნოკულტურული თვალსაზრისით, დაღესტნის სხვა ხალხებთან ახლოს არიან. ამ ხალხის წინაპრები ისტორიულად შედიოდნენ მრავალტომობრივი სახელმწიფო ასოციაციის - კავკასიის ალბანეთის შემადგენლობაში და ცნობილი იყვნენ საერთო სახელით "ალბანელები".

იხ. ვიდეო - ცირა ბარამიძის ლექცია - თაბასარანი და თაბასარანელები

ეტიმოლოგია

წარსულში ეთნონიმი ტაბასარანი არ იყო ცალკეული დაღესტნელი ეროვნების თვითსახელწოდება, თავდაპირველად ნიშნავდა კაიტაგო-ტაბასარანის რაიონის და კიურინსკის რაიონის ნაწილს (სხვა ლეზგინელების, აგრეთვე დერბენტი აზერბაიჯანელებისა და თათების) ყველა მცხოვრებს. მისი გამოყენება დაიწყეს თანამედროვე თაბასარანელებმა, როგორც ცალკეული ხალხის თვითსახელწოდება, სანამ იგივე მთიელები საკუთარ თავს სოფლებს არ უწოდებდნენ და მათი ენა „იჰ ჩლალ“ ჩვენი მეტყველებაა, გარეთ კი „ლეზგი დილის“ უწოდეს. P.K. Uslar წერს:

„ტაბასარანი არის სახელი, რომლითაც ეს ტომი ცნობილია დაღესტანში და რომელიც ყველასთვის გასაგებია. ასე ეძახიან ჩვეულებრივ თაბასარანელებს უცხოენოვან მეზობლებთან ურთიერთობაში.

უსლარი ასევე ამტკიცებს, რომ სახელი არ არის კავკასიური წარმოშობისა. ის წერს:

„ძალიან აშკარად ისმის, რომ ეს სახელი არ არის მთიანი კავკასიური. ყველაფერი უფრო მეტად ირანულ წარმოშობას მიეწერება.

სახელის ირანულ წარმოშობასთან დაკავშირებით უსლარი წერს შემდეგს:

თუმცა, ზოგიერთი ადგილობრივი მეცნიერი თვლის, რომ ტაბასარანი არის შეცვლილი ტაბარისტანი, როგორც უწოდებდნენ ოდესღაც რეგიონს, რადგან ანუშირვანმა მასში მრავალი ტაბასარანი (იგულისხმება ტაბარისტანიდან ჩამოსული ხალხი) დაასახლა. შესაძლოა, ეს ასეც იყოს, რადგან ახლაც არის რეგიონში ბევრი სოფელი, რომელთა მცხოვრებლები საუბრობენ ტატზე, ანუ ერთ-ერთ ირანულ დიალექტზე.

 გაგრძელებაში უსლარი ამტკიცებს, რომ თავად ტაბასარანები, ამა თუ იმ აულის მკვიდრნი, თავიანთ აულს ეძახიან. მაგალითად, სამხრეთ თაბასარანელებისთვის: ქალუკარი, ნიტრიკარი, ეტეგარი და სხვ. ხოლო რუსები თავდაპირველად სამხრეთ დაღესტნის ყველა ხალხს ლეზგინებს უწოდებდნენ.

ჯერ კიდევ 1930-იან წლებში, ა.ნ. გენკოს თქმით, „ტაბასარულ ენას ადგილობრივი მაცხოვრებლები თითქმის არასოდეს უწოდებდნენ ტაბასარას ყოველდღიურ ცხოვრებაში“ და „ტერმინი“ ტაბასარანი“ (გამოთქმის ვარიანტები - tappasaran, tapparasan) [იზღუდებოდა] სფეროთი. ადმინისტრაციული და ლიტერატურული გამოყენება“. ცნობილია აგრეთვე სახელი კაბგან(არ), რომლის შესახებაც გენკო წერდა:

”ზოგჯერ ლეზგინებთან ურთიერთობაში მას კაბგან (გამღამ) ჩაალს უწოდებენ, ანუ ”კაბგანურ” ენას (კაბგანი წარმოშობით ძალიან უძველესი ეთნიკური ტერმინია, რომელიც ამჟამად ძირითადად ლეზგიურ გარემოში ცნობილია, როგორც სპეციალურად ლეზგიური სახელი ტაბასარანი. ...)"

ლიტერატურაში მოხსენიებულია თაბასარანელთა ყოფილი ტომობრივი დაყოფა „გუმ-ღუმად“ და „კაპგანად“.

ტაბასარანის სახელი მეზობელ ენებში:

ავარში - ტაბასარანალი,

აგულში - უხანარი, თაბასარაშუი,

აზერბაიჯანულად - tabasaranlar,

კაიტაგში (დარგინი) - შილანი,

კუმიკში - ტაბასარანი,

ლაკში - ტაბასარანტალი,

რუთულში - ტაბასარანდაშურა,

წახურში - თავასარანა,

ჩეჩნურად - ტაფსარა,

ინგუშში - ტაბასარო.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                ლიბანი

დროშა

(არაბ. لبنان) ოფიციალური სახელწოდება ლიბანის რესპუბლიკა (არაბ. الجمهورية اللبنانية) — ქვეყანა დასავლეთ აზიაში, ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. ჩრდილოეთით და აღმოსავლეთით მას ესაზღვრება სირია, ხოლო სამხრეთით ისრაელი. მისმა მდებარეობამ ხმელთაშუა ზღვისპირეთსა და არაბულ სამყაროს შორის განაპირობა მისი მდიდარი ისტორია, კულტურული იდენტობა, რელიგიური და ეთნიკური მრავალფეროვნება.

ოსმალეთის იმპერიის დაშლისა და პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ლიბანი გახდა საფრანგეთის სამანდატო ტერიტორია. 1943 წელს ლიბანმა დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და საფრანგეთის ჯარებმა ქვეყნის ტერიტორია 1946 წელს დატოვეს.

1975-1990 წლების სამოქალაქო ომამდე ლიბანი სწრაფად განვითარებადი ქვეყანა იყო, წარმოადგენდა არაბული სამყაროს ფინანსურ და საბანკო დედაქალაქს, რისთვისაც მას „ახლო აღმოსავლეთის შვეიცარიასაც“ კი უწოდებდნენ. ლიბანი პოპულარულია ასევე ტურისტებს შორისაც. ომის დასრულების შემდეგ დაიწყო ეკონომიკის რეკონსტრუქცია.

 

სახელწოდება

ქვეყნის ოფიციალური სახელწოდებაა ლიბანის რესპუბლიკა არაბულად لبنان (Al Jumhuriyah al Lubnaniyah). სახელი სავარაუდოდ მომდინარეობს არამეული laban-ისგან, რაც „თეთრ მთებს“ ნიშნავს.

გეოგრაფია

ლიბანის რუკა

ლიბანი მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე, სირიასა და ისრაელს შორის. ფართობი - 10 400 კვ. კმ.

სახელმწიფო

• სახელმწიფო სისტემა - საპრეზიდენტო რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი მიშელ აუნი.
• მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი საად ჰარირი.
• საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი (128 წევრი).
• ადმინისტრაციული დაყოფა - 6 ოლქი (mohafazah).

იხ. ვიდეო - Merani NEWS │ლიბანის კრიზისი

ისტორია

პრინცი ბეშირ II "დიდი", ლიბანის ამირა 1788 - 1840 წლებში

1943 წლამდე ლიბანი საფრანგეთის მმართველობის ქვეშ იყო. მოსახლეობის რთულმა ეთნო-რელიგიურმა შემადგენლობამ განაპირობა თავისებური პოლიტიკური სისტემის არსებობა. ქვეყნის დამოუკიდებლობის გამოცხადებისას მიიღეს ეროვნული ქარტია, რომლის თანახმად ქვეყნის პრეზიდენტი უნდა ყოფილიყო ქრისტიანი მარონიტი, პრემიერ-მინისტრი - მუსლიმი სუნიტი, ხოლო პარლამენტის თავმჯდომარე - მუსლიმი შიიტი. პაქტის მიხედვით, პარლამენტში მანდატების გადანაწილება ქრისტიანებისა და მუსლიმების 6/5-ზე პროპორციის შესაბამისად მოხდა. ეს შეთანხმება ეფუძნებოდა 1932 წლის პირველი აღწერის შედეგებს, რომლის მიხედვითაც ქრისტიანები შეადგენდნენ მთელი მოსახლეობის 60 %-ს. მას შემდეგ აღწერა აღარ ჩატარებულა, რელიგიური შემადგენლობა კი სავარაუდოა, რომ მუსულმანთა უპირატესობით შეიცვალა.

1975 წელს, ეროვნული ქარტიის გადასინჯვის მცდელობამ გამოიწვია დაპირისპირება რელიგიურ თემებს შორის და ხანგრძლივი სამოქალაქო ომი, რომელიც 1990 წლამდე გაგრძელდა. ამას ემატება პალესტინელ ლტოლვილთა ბანაკების პრობლემაც, რის გამოც ქვეყანას მუდმივი დაძაბულობა აქვს ისრაელთან. 1976 წელს ილიას სარკისმა სირიას კრიზისის გადასაჭრელად და მშვიდობის აღსადგემნად მის ტერიტორიაზე ჯარების შეყვანა სთხოვა. იმავე წლის ოქტომბერში არაბული ქვეყნების ლიგა ქვეყანაში ძირითადად სირიის ჯარით დაკომპლექტებული არაბთა შემაკავებელი ძალების განთავსებას დათანხმდა.

1982 წელს ლიბანის მხრიდან მოხდა პალესტინის გათავისუფლების ორგანიზაციის ძალების თავდასხმა ისრაელზე რის გამოც ისრაელის ჯარები შევიდნენ ლიბანის ტერიტორიაზე. ისრაელის ძალების მიერ ბეირუთზე ალყის შემორტყმის შემდეგ იქ განთავსდნენ საერთაშორისო ძალები (ამერიკის, საფრანგეთის, იტალიის და ბრიტანეთის მონაწილობით). ლიბანი საერთაშორისო ძალებმა 1984 წელს დატოვეს. 1990 წლის გაზაფხულზე ტაიფის ხელშეკრულების საფუძველზე |სირიამ გაიყვანა თავისი სამხედრო კონტიგენტი ლიბანიდან.

1985-2000 წლებში ისრაელის ჯარებს დაკავებული ჰქონდათ ე. წ. ბუფერულ ზონა ორ ქვეყანას შორის.

იხ. ვიდეო - Ливан - как угробить богатую страну за три года и сделать людей нищими

პოლიტიკური წყობა

ტრადიციულად, ლიბანის პოლიტიკა რელიგიური წარმომადგენლობის პრინციპს ემყარება. ლიბანის კონსტიტუციით სხვადასხვა ორგანოებს ენიჭებათ მანდატი, რომ სხვადასხვა რელიგიურ მიმდინარეობებს შორის იქნას გაყოფილი.

კონსტიტუციამ შემდეგი ცვლილება 1990 წელს განიცადა „ტაიფის შეთანხმების“ შედეგად. ჩამოყალიბდა კაბინეტი, რომელიც ქრისტიანებსა და მუსლიმებს შორის თანაბრად იყოფოდა, მაგრამ მარონიტი პრეზიდენტის ძალაუფლებას ამცირებდა. „ტაიფის შეთანხმებამ“ საპარლამენტო მანდატები დაყო თანაბრად ქრისტიანებსა და მუსლიმებს შორის, პროპორციულად დენომინაციებს შორის და პროპორციულად ოლქებს შორის. პარლამენტის 128 მანდატი სხვადასხვა რელიგიასა და მის მიმდნარეობებს შორის გადანაწილდა.

დემოგრაფია

ლიბანის რელიგიური შემადგენლობა (2010).

ლიბანური საზოგადოება კულტურულად, რელიგიურად და ეთნიკურად მრავალფეროვანია, ასევე დიდია რეგიონული განსხვავებები და სოციალური უთანასწორობა. აღმსარებლობის მიხედვით ლიბანის მოსახლეობა ქრისტიანებისა და მუსლიმებისგან შედგება, რომელთაგან თითოეული სხვადასხვა მიმდინარეობებითაა წარმოდგენილი. სულ 18 ოფიციალურად აღიარებული რელიგიური ჯგუფი არსებობს.

• მოსახლეობა - 3 826 000 (2005), მათ შორის ლიბანელები - 79,5 %, პალესტინელები - 9,0 %, სომხები - 4 %.
• სახელმწიფო ენა - არაბული, გავრცელებული ენებია ფრანგული, ინგლისური, სომხური.
• დედაქალაქი - ბეირუთი (1 170 ათასი).
• ქალაქები - ტრიპოლი (213), საიდა (149), სური (117).

                                       რელიგია ლიბანში

ლიბანის მოსახლეობის დაახლოებით 60% მუსლიმია (სუნიტები, შიიტები, ალავიტები და დრუზები). ლიბანში სხვადასხვა აღმსარებლობის ქრისტიანთა რიცხვი მოსახლეობის 40%-ს (ექსპერტების აზრით, 40,5%) აღწევს. ლიბანის ტერიტორიაზე არის, კერძოდ, მართლმადიდებლური (ბერძნული მართლმადიდებლური), სომხური სამოციქულო ეკლესია, სირიულ-იაკობიტური მართლმადიდებლური ეკლესია, ექვსი აღმოსავლური კათოლიკური ეკლესია - მარონიტური (დასავლეთ სირიული), ქალდეური კათოლიკური, მელქური (ბერძნული კათოლიკური) , სომეხი კათოლიკე, სირიელი კათოლიკე და კოპტი კათოლიკე.

                                        ეკონომიკა

• რესურსები - კირქვა, რკინის მადანი, მარილი, სასოფლო-სამეურნეო მიწები.
• ექსპორტი - ტანსაცმელი, საიუველირო ნაწარმი, ხილი.
• ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე - 3990 $.
• ვალუტა - ლიბანის ფუნტი (LBP).

იხ.ვიდეო - The Lebanon they WON'T show you 🇱🇧 (Batroun 4K)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         გიორგი ერისთავი

(დ. 1813, ოძისი, ახლანდელი დუშეთის მუნიციპალიტეტი — გ. 22 სექტემბერი [ძვ. სტ. 9 სექტემბერი], 1864, გორი; დაკრძალულია იკორთის მონასტერში (ზემო იკორთა, ახლანდელი ერედვის მუნიციპალიტეტი) — ქართველი დრამატურგი, პოეტი, ქართული თეატრის აღმაშენებელი.

სწავლობდა თბილისის კეთილშობილთა სასწავლებელში (1824-1825), შემდეგ მცირე ხნით მოსკოვში, კერძო პანსიონში. 1830 წლიდან მონაწილეობდა მეფის რუსეთის საწინააღმდეგო შეთქმულებაში, რისთვისაც 1832 წლის დეკემბერში დააპატიმრეს. 1834 გადაასახლეს ქ. ვილნოში, სადაც ქვეით დივიზიაში გაამწესეს. ერისთავმა შეისწავლა პოლონური ენა და ლიტერატურა, დაუახლოვდა მოწინავე პოლონურ ოჯახებს.1838 წელს მას ნება დართეს დროებით ჩამოსულიყო საქართველოში, სადაც საბოლოოდ 1842 წელს დაბრუნდა. ერთხანს თბილისში სახელმწიფო სამსახურში იყო, 1854 წლიდან კი სოფ. ხიდისთავში დასახლდა.

ერისთავის პირველი გამოქვეყნებული ნაწარმეობია პოემა „ოსური მოთხრობა“ (ნაწ. 1, „სალიტერატურონი ნაწილნი ტფილისის უწყებათანი“, 1832), რომელიც სრული სახელით და ახალი სათაურით „ზარე და ყანიმათ“ 1853 წელს ჟურნალ „ცისკარში“ დაიბეჭდა. ერისთავის პოეზიაში მნიშვნელოვანია ეროვნულ-პატრიოტული („თ. სვიმონ მაჩაბელს“, 1833; „უცხო ქვეყნის ჭაბუკს“, 1835; „მტკვრისადმი“, „ყაბახისადმი“, 1836; „კავკაზი და უცნობი“, 1854; „თ. ნიკოლოზ მელიტონის ძის ბარათოვის გარდაცვალებაზედ“) და სატრფიალო („თეოდოსია მირეცკას“, 1840; „მოგონება“, 1844; „გულს“, 1845; „კნიაჟნა დარია ბეგთაბეგოვისას“, 1849) მოტივები. სატირულიუმორისტულ ლექსებში ერისთავი კიცხასვს ე. წ. მაღალი საზოგადოების ზნეობრივ გადაგვარებას („დედა და ქალი“, 1838; „ფიქრი ყმაწვილი ქალისა“, 1839; „ერთი კაცი წვა სნეული“, 1854).

ერისთავის შემოქმედების უმნიშვნელოვანესი ნაწილია დრამატული თხზულებები. მან ერთ-ერთმა პირველმა დაუდო სათავე ქართულ კრიტიკულ რეალიზმს, მტკიცე საფუძველი ჩაუყარა კომედიოგრაფიას, დააარსა ქართული პროფესიული თეატრი, რომელსაც 1850-1854 წლებში ხელმძღვანელობდა (გიორგი ერისთავის თეატრი). იყო უდიდესი კულტურული წამოწყების ინიციატორი: პირველი ქართული სალიტერატურო ჟურნალი „ცისკარის“ დამაარსებელი და რედაქტორი (1852-1853).

ერისთავის პირველი კომედია, დრამატული პოემა „შეშლილი“ (1839) ეხება პოეტის დანიშნულებას, გადმოსცემს მის ხვედრს თანამედროვე საზოგადოებაში, მაღალი წრის ზნეობრივ დაკნინებასა და განათლებული ახალგაზრდობის უნაყოფო მისწრაფებებს. ერისთავმა-დრამატურგმა, თანადროულობის პირუთვნელმა მემატიანემ, გვიჩვენა საქართველოში სავაჭრო კაპიტალის განვითარებით გამოწვეული ფეოდალურნატურალური მეურნეობის რღვევის ბუნებრივი შედეგი - დაცემის გზაზე დამდგარი თავადაზნაურობის სრული უნიათობა, გონებრივი სიღატაკე და ზნეობრივი გადაგვარება. ერისთავის კომედიებში დახატული ძველი თაობის წარმომადგენლები ამაოდ ებღაუჭებიან წარსულ დიდებას (ამირინდო და ონოფრე - „დავა“, 1840; ანდუყაფარ, პავლე დიდებულიძეები - „გაყრა“, 1849), რუსეთში სწავლამიღებული ახალი თაობა კი სრულიად მოუმზადებელია პტაქრიკული საქმიანობისათვის. ეს აზალგაზრდები უსუსური მეოცნებენი არიან და ადვილად თმობენ თავიანთ მრწამსს (ბეგლარი და მიხეილი - „დავა“, ივანე დიდებულიძე - „გაყრა“). ერისთავმა წარმოაჩინა ბატონყმური წყობილების მანკიერებანი, ქართულ სინამდვილეში პირველად ასახა სავაჭრო კაპიტალის წარმომადგენლები, მათი სიძუნწე, მომხვეჭელობა და მექრთამეობა (მიკირტუმ ტრდატოვი - „გაყრა“, კარაპეტ დაბაღოვი - „ძუნწი“, 1850), მეფის რუსეთის ბიუროკრატიული აპარატის მოხელეთა ანგარება და ბიწიერება (სარქის კუმუხტოვი - „დავა“, რამაზი - „გაყრა“). ერისთავის პიესების ცხოვრებისეულმა სიმართლემ, სოციალურ-პოლიტიკურ სიმახვილემ და აქტუალობამ სრულიად ახალი ეტაპი შექმნა ქართულ ლიტერატურაში. ერისთავის სკოლას ეკუთვნიან ცნობილი დრამატურგები: ზ. ანტონოვი, გ. დვანაძე, გ. ჯაფარიძე და სხვები.

ერისთავის თარგმნილი და გადმოკეთებული პიესებიც აქვს („უჩინმაჩინის ქუდი“, „თილისმის ხანი“, „ყვარყვარე ათაბაგი“, ა. გრიბოედოვის „ვაი ჭკუისაგან“). მან დრამად გადააკეთა „ვეფხისტყაოსანი“, ხოლო კ. ლაფჩინსკისთან ერთად პოემა პოლონურ ენაზე პროზაულად თარგმნა. მანვე ქართულ ენაზე გადმოთარგმნა ა. მიცკევიჩის, ა. პუშკინის, მ. ლერმონტოვის, ვ. ჰიუგოს, პ. ბერანჟესა და სხვების ლექსები.

1862 წელს ერისთავმა იმოგზაურა ევროპაში. მოგზაურობის შთაბეჭდილებანი გადმოსცა დაუმთავრებელ დღიურებში „ჩემი მოგზაურობა ევროპაში 1862 წელსა 13 ივნისსიდგან“. ერისთავის თხზულებები 1852-1853 წლებში იბეჭდებოდა „ცისკარში“; ცალკე წიგნაკებად გამოიცა „გაყრა“ (1850), „ძუნწი“, „უჩინმაჩინის ქუდი“, „თილისმის ხანი“ (1852); „დავა“ 1871 წელს ჟურნალ „კრებულში“ დაისტამბა. ერისთავის თხზულების კრებულები გამოქვეყნდა 1867, 1884, 1936 და ა. შ.

ლიტერატურა

გამეზარდაშვილი დ., ქართული ლიტერატურისა და კრიტიკის ისტორიიდან, ტ. 1, თბ., 1974;

მეუნარგია ი., ქართველი მწერლები;, ტ. 2, თბ., 1944;

ქართული ლიტერატურის ისტორია, ტ. 3, თბ., 1969;

ჯიბლაძე გ., კრიტიკული ეტიუდები, თბ., 1949 [გარეკანზე 1950]

ალანია ნ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 192-193.

იხ. ვიდეო - 

"ქართული" #24 - გიორგი ერისთავი - 

გიორგი კალანდიას ვიდეობლოგი ცნობილი ქართველი საზოგადო მოღვაწე, ქართული თეატრის დამაარსებელ გიორგი ერისთავის შესახებ, რომელსაც 2013 წელს 200 წლის იუბილე შეუსრულდა

მუსიკალური პაუზა - 14

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   მზად ხართ რომ შევაბიჯოთ იდუმალ შეუცნობელ სამყაროში

რატომ არის მეცხრე ტალღა ყველაზე დიდი?

❤ჩვენს გულში რას წარმოვიდგენთ როცა გონებაში ვიქნებით  მეეცხრე ტალღაზე❤

თითოეული ტალღა არის სხვადასხვა სიგრძის ტალღების კოლექცია, რომლებიც ვრცელდება ზედაპირზე სხვადასხვა სიჩქარით. როდესაც ტალღების მწვერვალები ერთმანეთს ემთხვევა, რხევის მთლიანი ამპლიტუდა იზრდება. თუ სხვადასხვა სიგრძის ტალღები ანტიფაზაშია, მაშინ ისინი ანადგურებენ ერთმანეთს. ასე რომ, ტალღების ზომა ნამდვილად იცვლება, მაგრამ რამდენი მათგანი გადის ორ დიდ ტალღას შორის, დამოკიდებულია ზღვის პირობებზე. მეცხრე ტალღაზე საუბარი უბრალოდ ტრადიციაა, სხვადასხვა კულტურაში სხვადასხვა რიცხვია.

Observations and beliefs

During a storm, or even a small disturbance, the same waves do not occur. Not only their height and strength, but also speed can be different. Waves can collide and merge into a single one, before the appearance of which there will be a period of calm and small strokes of water. But it will not be exactly the ninth shaft. In a row, a large wave among smaller ones can be absolutely any.

An interesting fact: the Romans considered tenth as the most dangerous wave. But the Greeks said that fear should be the third in a row from the previous major wave.

It is the ninth wave that is considered to be the most terrible - it is a European tradition. To understand it, it is worth recalling some basics of numerology. After all, one must not forget about the superstition of sailors.

So, the number 9 symbolizes the maximum, the peak of the development of the event. After all, there goes a dozen, which consists of one and zero, and therefore, suggests a new countdown. Exactly 9 is the most “powerful” number in the framework of numerological traditions, and this aspect can be associated with the concept of the ninth shaft, which we are considering.

დაკვირვებები და რწმენა

ქარიშხლის, ან თუნდაც მცირე არეულობის დროს, იგივე ტალღები არ ჩნდება. არა მხოლოდ მათი სიმაღლე და სიძლიერე, არამედ სიჩქარეც შეიძლება იყოს განსხვავებული. ტალღები შეიძლება შეჯახდეს და გაერთიანდეს ერთში, რომლის გამოჩენამდეც იქნება მშვიდი და წყლის მცირე დარტყმის პერიოდი. მაგრამ ეს არ იქნება ზუსტად მეცხრე შახტი. ზედიზედ, დიდი ტალღა პატარაებს შორის შეიძლება იყოს აბსოლუტურად ნებისმიერი.

             ❤❤   სამყარო არის ტალღების  ვიბრაცია -  სიყვარული გულის ტალღები  The world is the vibration of waves - love is the waves of the heart- ❤❤         

საინტერესო ფაქტი: რომაელებმა მეათე ყველაზე საშიშ ტალღად მიიჩნიეს. მაგრამ ბერძნებმა თქვეს, რომ შიში ზედიზედ მესამე უნდა იყოს წინა ძირითადი ტალღისგან.

ეს არის მეცხრე ტალღა, რომელიც ყველაზე საშინელებად ითვლება - ეს ევროპული ტრადიციაა. ამის გასაგებად, ღირს ნუმეროლოგიის რამდენიმე საფუძვლის გახსენება. ყოველივე ამის შემდეგ, არ უნდა დაივიწყოს მეზღვაურების ცრურწმენა.

ასე რომ, რიცხვი 9 სიმბოლოა მაქსიმალური, მოვლენის განვითარების მწვერვალზე. ყოველივე ამის შემდეგ, მიდის ათეული, რომელიც შედგება ერთისა და ნულისაგან და, შესაბამისად, გვთავაზობს ახალ ათვლას. ზუსტად 9 არის ყველაზე "ძლიერი" რიცხვი ნუმეროლოგიური ტრადიციების ფარგლებში და ეს ასპექტი შეიძლება დაკავშირებული იყოს მეცხრე ტალღა კონცეფციასთან, რომელსაც ჩვენ განვიხილავთ.

მეცხრე ტალღალიტერატურასა და ხელოვნებაში

მეცხრე ტალღის ყველაზე აქტიური თემა რუსულ ლიტერატურაში მე-18-19 საუკუნეებში დაიწყო. ეს სიმბოლო ნახსენებია ნაშრომში "ევგენი ონეგინი" A.S. პუშკინი, ასევე შეგიძლიათ იპოვოთ იგი დერჟავინის, პოლეჟაევის, აქსაკოვისა და სხვა მხატვრების ნამუშევრებში. ამის შემდეგ ეს სიმბოლო გარკვეული დროით დავიწყებას მიეცა, მაგრამ მალევე გამოცოცხლდა და კვლავ აქტიურად დაიწყო გამოყენება. ყოველივე ამის შემდეგ, რევოლუცია დაიწყო და სწორედ ამ გზით იყო ყველაზე მარტივი გადმოცემა იმისა, რაც ხდებოდა - როგორც გარშემო, ისე ხალხის გულებში.

მეცხრე ტალღა, როგორც სიმბოლო სასაუბრო მეტყველებაში

ლიტერატურიდან მეცხრე ტალღა სურათი გადავიდა ყოველდღიურ მეტყველებაში. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი მკვლევარი თვლის, რომ ადამიანებმა ეს ფრაზა ახსენეს და ბევრად უფრო ადრე, ვიდრე 18-19 საუკუნეებში, როგორც საკითხავ, ისე გაუნათლებელ გარემოში. თუმცა, ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს ფრაზა განასახიერებდა ადამიანზე ჩამოკიდებულ საშინელ კლდეს, რაიმე გარდაუვალ საფრთხეს ან ძალას, რომლის წინააღმდეგობაც რთულია.

თქვენ შეგიძლიათ ქარიშხალს უწოდოთ ადამიანის ცხოვრება, რომელიც არასწორი გზით წავიდა, უკვე დაიწყო ცუდი მოვლენების სერია, რომელიც შეიძლება დასრულდეს საბედისწერო დარტყმით - მეცხრე გალავანი, რის შემდეგაც შეუძლებელი იქნება ნორმალურად დაბრუნება.

რა ტალღებია ნამდვილად საშიში მეზღვაურებისთვის?

არც ერთი ალეგორიული სურათი არ ჩანს ასე. და ამიტომ, გასათვალისწინებელია, რომელ ტალღებს შეუძლია რეალურად გამოიწვიოს მეზღვაურებისთვის სასიკვდილო საფრთხე და რომელი მათგანი შეიძლება იყოს ეს საბედისწერო მეცხრე გალავანი, თუნდაც არა მეცხრე, არამედ ნებისმიერი სხვა ზედიზედ.

                                                                     

                                                                 

❤ შეეხე დედამიწას - touch the earth ❤

ეს შეიძლება იყოს ეგრეთ წოდებული ტალღების გამანადგურებელი. მათი სიმაღლე 25-30 მეტრს აღწევს, მაგრამ ეს არ არის ცუნამი. ქედები მარტოხელაა და მათი გარეგნობის მიზეზები ჯერ კიდევ ცუდად არის გასაგები.

ასე რომ, ფენომენი შეიძლება წარმოიქმნას ოკეანეებში არსებული დინების ფოკუსირებული ენერგიით, ისევე როგორც სხვა რთული ანომალიებით. დიდი ხნის განმავლობაში ასეთი ფენომენები ფანტასტიურად ითვლებოდა, მაგრამ დღეს ასეთი ფენომენები ჩაწერილია თანამგზავრების მიერ და, შესაბამისად, არსებობს.

გარდა ამისა, ცუნამი შეიძლება იყოს დამანგრეველი გალავანი. ეს ტალღები წარმოიქმნება წყალქვეშა მიწისძვრების, დიდი მეწყრების და სხვა მსგავსი ბუნებრივი მოვლენების შედეგად. მესამე ვარიანტი უკვე აღწერილია, როდესაც საქმე ეხება რამდენიმე ტალღის შეჯახებას ჩვეულებრივი ქარიშხლის დროს.

ამრიგად, მეცხრე ტალღის დესტრუქციული ძალა უმეტესწილად ალეგორიული გამოხატულებაა. სინამდვილეში, ქარიშხლის დროს ყველაზე დიდი ტალღა შეიძლება იყოს ნებისმიერი ტალღა ზედიზედ; ამ მხრივ მკაცრი პერიოდულობა არ არსებობს.

იხ. ვიდეო - მუსიკალური პაუზა - 14 - Stive Morgan * Relax Special Edition (2022)

                           მეცხრე ტალღა

(რუს. Девятый вал) — მარინისტი მხატვრის ივანე აივაზოვსკის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნახატი. შესრულებულია 1850 წელს.

ნახატზე ასახულია ზღვა ღამის ძლიერი შტორმის შემდეგ და დაღუპული გემის მგზავრები. მზის სხივები უზარმაზარ ტალღებს ანათებენ. მათ შორის ყველაზე დიდი – მეცხრე ტალღაა, რომელიც გემის ანძის ნამტვრევებზე ჩამოკიდებულ ადამიანებს დასაღუპად ემუქრება.

ინახება სანქტ-პეტერბურგის რუსულ მუზეუმში.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                      ედუარდ ჰარტმანი

ედუარდ ჰარტმანი

ი (გერმ. Karl Robert Eduard von Hartmann) (დ. 23 თებერვალი, 1842, ბერლინი ― გ. 5 ივნისი, 1906, გროსლიხტერფელდე) — გერმანელი ფილოსოფოს-იდეალისტი, ირაციონალისტი. მთავარ შრომაში "არაცნობიერის ფილოსოფია" (1869) ამტკიცებს, რომ პირველადია არაცნობიერი სულიერი საწყისი, რომელიც მთელი სინამდვილის ერთიანობას განსაზღვრავს, ხოლო სამყაროში მიმდინარე აღმავლითი პროცესები განსაზღვრულია არაცნობიერი საწყისით, ნებით. ამ თვალსაზრისის საფუძველზე უარყოფილია მატერიალიზმი და დიალექტიკა. ა. შოპენჰაუერის პესიმიზმის გავლენით ჰარტმანი ეთიკაში უარყოფდა ბედნიერების როგორც მიწიერ, ისე რელიგიურ გაგებას, აგრეთვე ბედნიერების, სიკეთის განხორციელებისაგან მიმართულ სოციალურ პროცესს. ევოლუციის საბოლოო შედეგი, მისი აზრით, სამყაროს აუცილებელი მოსპობაა, რადგან, როდესაც არაცნობიერი ამაღლდება ცნობიერების დროზე და თავისი შექმნილის შემეცნებას დაიწყება, მას შეაფასებს როგორც უმიზნო, უგონოსა და მოსპობის ღირსს.

იხ. ვიდეო - Гартман, Эдуард фон

არაცნობიერის ფილოსოფიის ამოსავალი წერტილი არის არტურ შოპენჰაუერის შეხედულება ნებაზე, როგორც ყველა არსების ჭეშმარიტ არსსა და მთელი სამყაროს მეტაფიზიკურ საფუძველზე. შოპენჰაუერი, რომელიც თავისი მთავარი ნაწარმოების სათაურში ანდერძს უკავშირებდა იდეას (Welt als Wille und Vorstellung), ფაქტობრივად მხოლოდ ნებას (ყოფნის რეალურ-პრაქტიკულ ელემენტს) დამოუკიდებელ და ორიგინალურ არსად მიიჩნევდა, ხოლო იდეა ( ინტელექტუალური ელემენტი) აღიარებულია ნების მხოლოდ დაქვემდებარებულ და მეორეხარისხოვან პროდუქტად, მისი გაგება, ერთი მხრივ, იდეალისტურად (კანტის გაგებით), როგორც სუბიექტური ფენომენი სივრცის, დროისა და მიზეზობრიობის აპრიორული ფორმების გამო და მეორე მხრივ, მატერიალისტურად, როგორც ორგანიზმის ფიზიოლოგიური ფუნქციების გამო, ან როგორც „ტვინის ფენომენი“ (Gehirnphänomen).

ასეთი „ნების პრიმატის“ წინააღმდეგ ჰარტმანი მტკიცედ მიუთითებს წარმომადგენლობის თანაბრად პირველყოფილ მნიშვნელობაზე. ”ყოველ სურვილში, - ამბობს ის, - არის სურვილი - ფაქტობრივად, გარკვეული აწმყო მდგომარეობის სხვაში გადასვლა. რეალური მდგომარეობა ყოველ ჯერზე მოცემულია, იქნება ეს მხოლოდ მშვიდობა; მაგრამ მარტო ამჟამინდელ მდგომარეობაში, ნებისყოფა ვერასოდეს შეიძლებოდა შეკავებულიყო, თუ არ არსებობდა რაღაცის იდეალური შესაძლებლობა მაინც. ასეთი სურვილიც კი, რომელიც ცდილობს გააგრძელოს დღევანდელი მდგომარეობა, შესაძლებელია მხოლოდ ამ მდგომარეობის შეწყვეტის წარმოდგენით, შესაბამისად, ორმაგი უარყოფით. მაშასადამე, ეჭვგარეშეა, რომ ნებაყოფლობით უპირველეს ყოვლისა აუცილებელია ორი პირობა, რომელთაგან ერთი არის დღევანდელი მდგომარეობა, როგორც ამოსავალი წერტილი; მეორე, როგორც სურვილის მიზანი, არ შეიძლება იყოს აწმყო მდგომარეობა, მაგრამ არის რაღაც მომავალი, რომლის არსებობაც სასურველია. მაგრამ რადგან ეს მომავალი მდგომარეობა, როგორც ასეთი, ნამდვილად არ შეიძლება იყოს ნებაყოფლობით აწმყო აქტში, მაგრამ ამასობაში ის როგორღაც უნდა იყოს მასში, რადგან ამის გარეშე თვით ნებისყოფა შეუძლებელია, ის აუცილებლად უნდა შეიცავდეს მასში იდეალურად, ე.ი. წარმომადგენლობა. მაგრამ ზუსტად ისევე, აწმყო მდგომარეობა შეიძლება გახდეს ნებაყოფლობითი საწყისი წერტილი მხოლოდ იმდენად, რამდენადაც იგი შედის წარმოდგენაში (მომავლისგან გამორჩეული). მაშასადამე, არ არსებობს ნება წარმომადგენლობის გარეშე, როგორც არისტოტელე უკვე ამბობს: სინამდვილეში, არსებობს მხოლოდ წარმომადგენლობითი ნება.

მაგრამ არსებობს ის როგორც უნივერსალური პრინციპი თუ მეტაფიზიკური არსი? პირდაპირ, ნება და წარმოდგენა მოცემულია მხოლოდ როგორც ცალკეული არსებების ინდივიდუალური ცნობიერების ფენომენები, რომლებიც მრავალმხრივ არის განპირობებული მათი ორგანიზებითა და გარე გარემოს გავლენით. მიუხედავად ამისა, მეცნიერული გამოცდილების სფეროში შეგვიძლია ვიპოვოთ მონაცემები სულიერი პრინციპის დამოუკიდებელ, პირველადი არსებობაზე. თუ ჩვენს სამყაროში არის ისეთი ფენომენები, რომლებიც სრულიად აუხსნელია მხოლოდ მატერიალური თუ მექანიკური მიზეზების გამო, შესაძლებელია მხოლოდ როგორც სულიერი პრინციპის, ანუ გამომსახველი ნების მოქმედება, და თუ, მეორე მხრივ, დარწმუნებულია, რომ არა. ინდივიდუალური ცნობიერი ნება და წარმოდგენა (ანუ ცალკეული ინდივიდების ნება და წარმოდგენა), მაშინ აუცილებელია ამ ფენომენების აღიარება, როგორც ზოგიერთი უნივერსალური წარმომადგენლობითი ნების მოქმედებები, რომლებიც მდებარეობს ინდივიდუალური ცნობიერების საზღვრებს გარეთ, რომელსაც ჰარტმანი უწოდებს არაცნობიერს (das Unbewusste). ) (მაგრამ გრძნობს, რომ ასეთი წმინდა ნეგატიური ან დეფექტური აღნიშვნა არადამაკმაყოფილებელია (რომელიც ისევე შეიძლება გამოიყენებოდეს ქვაზე ან ხის ნაჭერზე, როგორც სამყაროს აბსოლუტურ დასაწყისზე), ჰარტმანი მისი შემდგომ გამოცემებში. წიგნი საშუალებას იძლევა მისი ჩანაცვლება ტერმინით ზეცნობიერი (das Ueberbewusste)). მართლაც, გადასვლის (თავისი წიგნის პირველ ნაწილში) გამოცდილების სხვადასხვა სფეროს, როგორც შიდა, ისე გარეგანი, ჰარტმანი პოულობს მათში ფენომენების ძირითად ჯგუფს, რომლებიც შეიძლება აიხსნას მხოლოდ მეტაფიზიკური სულიერი პრინციპის მოქმედებით; უდავო ფაქტობრივი მონაცემების საფუძველზე ბუნების ისტორიის ინდუქციური მეთოდით ცდილობს დაამტკიცოს ნებისა და წარმოდგენის ამ არაცნობიერი თუ ზეცნობიერი პირველადი სუბიექტის სინამდვილე.

ჰარტმანი გამოხატავს თავისი ემპირიული კვლევის შედეგებს შემდეგ წინადადებებში:

„არაცნობიერი“ აყალიბებს და ინარჩუნებს ორგანიზმს, ასწორებს მის შინაგან და გარეგნულ დაზიანებას, მიზანმიმართულად წარმართავს მის მოძრაობებს და განაპირობებს მის გამოყენებას ცნობიერი ნებისათვის;

„არაცნობიერი“ ყოველ არსებას ინსტინქტში აძლევს იმას, რაც მას სჭირდება მისი შესანარჩუნებლად და რისთვისაც მისი ცნობიერი აზროვნება არ არის საკმარისი, მაგალითად, ადამიანისთვის - ინსტინქტები სენსორული აღქმის გასაგებად, ენისა და საზოგადოების ჩამოყალიბებისთვის და მრავალი სხვა. . სხვები;

„არაცნობიერი“ ინარჩუნებს მშობიარობას სექსუალური ლტოლვისა და დედობრივი სიყვარულის მეშვეობით, აკეთილშობილებს მათ სექსუალურ სიყვარულში არჩევანის გზით და წარმართავს კაცობრიობას ისტორიაში სტაბილურად მისი შესაძლო სრულყოფის მიზნისკენ;

„არაცნობიერი“ ხშირად ხელმძღვანელობს ადამიანურ ქმედებებს გრძნობებითა და წინათგრძნობებით, სადაც მათ სრული ცნობიერი აზროვნება ვერ დაეხმარებოდა;

„არაცნობიერი“ თავისი წინადადებებით, როგორც მცირე, ისე დიდში, ხელს უწყობს აზროვნების ცნობიერ პროცესს.

იხ. ვიდეო -Karl Robert Eduard von Hartmann - Everything Philosophers 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   

                                ჰეტაირა

„ჰეტერ ფრინა არეოპაგის წინ“, ნახატი ჟ.-ლ. ჯერომი, 1861, კუნსტჰალი, ჰამბურგი.

(ბერძნულიდან ἑταίρα - მეგობარი, თანამგზავრი) - ძველ საბერძნეთში თავისუფალი, დამოუკიდებელი ცხოვრების წესის მქონე ქალი, უმაღლესი დონის საზოგადო ქალი.

თავდაპირველად ძირითადად მონებისგან, მოგვიანებით ასევე თავისუფალი ქალებისგან. ცნობილი მომპოვებლები, როგორც წესი, კარგად განათლებულები იყვნენ . თავდაპირველად ეს ტერმინი აღნიშნავდა ძველ ბერძნულ სოციალურ ფენომენს, მოგვიანებით კი გადატანითი მნიშვნელობით გავრცელდა სხვა კულტურებში. ძველ საბერძნეთში ტერმინი გამოიყენებოდა განათლებულ გაუთხოვარ ქალზე, რომელიც თავისუფალ და დამოუკიდებელ ცხოვრების წესს ატარებდა. 

                                                                            

ჰეტერა ცეკვავს სიმპოზიუმზე

ზოგიერთმა მათგანმა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. გეტერები თავიანთ სახლებში აწყობდნენ შეხვედრებს ძველი ბერძენი გამოჩენილი პოლიტიკური მოღვაწეებისთვის, პოეტებისთვის, მოქანდაკეებისთვის და ა.შ. როგორც წესი, მიმღებებს მხარს უჭერდა მდიდარი მფარველი. მათ თავიანთი კეთილგანწყობისთვის დიდი ფული გადაიხადეს. შემორჩენილია ქვის ფილები, რომლებზედაც კაცებმა ამა თუ იმ ჰეტერისთვის შეთავაზებული ფასი ამოკვეთეს. მაგრამ ეს არ იყო პროსტიტუცია ტრადიციული გაგებით, რადგან ჰეტერები სექსუალურად მხოლოდ იმ მფარველებთან ცხოვრობდნენ, რომლებსაც უყვარდათ. მათ პარალელურად მეძავებიც იყვნენ. ძველი ბერძენი ორატორი და პოლიტიკოსი დემოსთენე ამბობდა, რომ თავმოყვარე ბერძენს ჰყავს სამი ქალი: ცოლი შთამომავლობისთვის, მონა გრძნობითი სიამოვნებისთვის და ჰეტერა სულიერი კომფორტისთვის. ჰეტერას შეეძლო დაქორწინება. ასე რომ, ცნობილი ჰეტერა ასპასია, რომელიც ცნობილია თავისი ინტელექტით, განათლებითა და სილამაზით, ცნობილი სარდალის პერიკლეს ცოლი გახდა. ჰეტერას, როგორც წესი, ქალბატონი ზრდიდა თავისი მონისგან: ასწავლიდა და ათავისუფლებდა ან ღირსეულ მფარველს აძლევდა.

იხ. ვიდეო - Hetaira

ჩვენს წელთაღრიცხვამდე VII-IV საუკუნეებში საბერძნეთში არსებობდნენ ქალები, რომლებიც მრავალი თვალსაზრისით იაპონიის გეიშების ფუნქციით ჰგვანან, მაგრამ ამავე დროს მათ შეძლეს მამაკაცის სექსუალური დაძაბულობის მოხსნაც. გეტერები იყვნენ გამორჩეული განათლებისა და შესაძლებლობების ქალები, იმ დროის უდიდესი გონებისა და ხელოვანების ღირსეული მეგობრები. ჰეტეროსექსუალების სოციალური სტატუსი საკმაოდ მაღალი იყო . ასე რომ, ფ. ენგელსმა აღნიშნა: „სპარტელი ქალები და ათენელთა საუკეთესო ნაწილი იყვნენ ერთადერთი ქალები საბერძნეთში, რომლებზეც ძველები პატივისცემით საუბრობენ და რომელთა განცხადებებსაც ისინი ცნობად აღიარებენ“.

იხ. ვიდეო - Гетера Фрина - идеал красоты на тысячи лет

ჰეტერები ართობდა, ანუგეშებდა და ასწავლიდა მამაკაცებს. გეტერები სულაც არ ვაჭრობდნენ სხეულს, არამედ გულუხვად ამდიდრებდნენ მათ ცოდნით. მიუხედავად იმისა, რომ ლუკიანე სამოსატელი, ანტიკურობის ცნობილი მწერალი, ვულგარულად დასცინოდა უძველეს წეს-ჩვეულებებს და ამხილა ჰეტერები, როგორც ვულგარული მეძავი, ჰეტერას შეეძლო უარი ეთქვა მამაკაცთან ინტიმურ ურთიერთობაზე, თუ ის არ მოსწონდა.

ათენში იყო სპეციალური დაფა - კერამიკი (ზოგიერთი ცნობით, კედელი წინადადებებით), სადაც მამაკაცები წერდნენ წინადადებებს თარიღისთვის. თუ ჰეტერა დათანხმდა, მაშინ მან ხელი მოაწერა წინადადების თარიღის საათს.

იხ. ვიდეო - Танец гетеры

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                  სამება

ძველი აღთქმის სამების ხატი, ანდრია რუბლიოვი, მარცხნიდან: მამა ღმერთი, ძე ღმერთი და სულიწმინდა

 ქრისტიანული ღვთისმეტყველების უმთავრესი დოგმატი, რომლის მიხედვით, ღმერთი ერთი თავისი არსებით, მაგრამ „სამგვამოვანია“ (სამპიროვანი, სამბუნებოვანია); მამა ღმერთი, ძე ღმერთი (ლოგოსი — „სიტყვა“ ) და სულიწმინდა; სამების წევრნი თანასწორნი და თანაარსებულნი არიან. ტერმინი „სამება“ ახალ აღთქმაში არ გვხვდება. იგი ჩნდება II საუკუნის მიწურულში (თეოფილე, ტერტულიანე), მოძღვრება სამების შესახებ განვითარდა III საუკუნეში (ორიგენე). კონცეფციამ ღვთაების „სამგვამოვნების“ შესახებ ქრისტიანულ ეკლესიაში მწვავე დისკუსია გამოიწვია (ე. წ. ტრინიტარული პაექრობანი). სამების დოგმატი შემუშავდა ნიკეის პირველ საეკლესიო (325) და კონსტანტინოპოლის პირველ საეკლესიო (381) კრებებზე.

იხ. ვიდეო - ყოვლადწმიდა სამება

ძველი აღთქმა

სრული დარწმუნებით, სამების ღმერთის მოძღვრება მხოლოდ ახალ აღთქმაშია გამოვლენილი, მაგრამ ქრისტიანი ღვთისმეტყველები მის საფუძვლებს ძველი აღთქმის გამოცხადებაში პოულობენ. კერძოდ, ბიბლიის პირველ სტროფში (დაბ. 1:1) გამოყენებულია სიტყვა אלוהים‎‎ - „Elohim“, რომელიც აღნიშნავს ღმერთს, სიტყვასიტყვით ღმერთებს (მრავლობით რიცხვში). არსებობს მოსაზრება, რომ ღმერთის კიდევ ერთი ძველი აღთქმის სახელი "ადონაი" - ებრაული ტეტრაგრამატონის ჩანაცვლება სინოდალურ თარგმანში ითარგმნება როგორც "უფალი".

შემდეგი ფრაზები მიუთითებს ღმერთში ადამიანთა სამებაზე ისევე ფარულად:

და თქვა ღმერთმა: შევქმნათ ადამიანი ჩვენს ხატად [და] ჩვენს მსგავსებად

- გენ. 1:26

და თქვა უფალმა ღმერთმა: აჰა, ადამი ერთ-ერთ ჩვენგანს დაემსგავსა

- გენ. 3:22

და თქვა უფალმა: აჰა, ერთი ხალხია და ყველას ერთი ენა აქვს; და ეს არის ის, რისი გაკეთებაც მათ დაიწყეს და არ ჩამორჩებიან იმას, რაც დაგეგმეს; ჩავიდეთ და იქ ავურიოთ მათი ენა, რომ ერთს არ ესმოდეს მეორის მეტყველება. და გაფანტა ისინი უფალმა იქიდან მთელ დედამიწაზე

- გენ. 11:6-8

ღმრთეების სამების ნათელი გამოვლინებაა აბრაამისთვის „სამი კაცის“ გამოჩენა მამრეს მუხის ტყეში: „და გამოეცხადა მას უფალი მამრეს მუხის ტყეში, როცა იჯდა კარვის შესასვლელთან. , დღის სიცხეში. მან თვალები ასწია და შეხედა, და აჰა, სამი კაცი იდგა მის წინ“ (დაბადება 18:1). ამავე დროს, აბრაამი სამივეს მიმართავს, როგორც ერთს: „უფალო! თუ შენს თვალში მადლი ვიპოვე, შენს მსახურს ნუ გადაუვლი“.

ესაია წინასწარმეტყველის წიგნის მეექვსე თავში მოცემულია ღვთის პირთა სამების შემდეგი მითითება:

და გავიგონე უფლის ხმა, რომელიც ამბობდა: ვის გავუგზავნო? და ვინ წავა ჩვენთვის? და მე ვუთხარი, აქ ვარ, გამომიგზავნე. მან თქვა: წადი და უთხარი ამ ხალხს

- არის. 6:8-9

ამავე დროს უფლის ირგვლივ მდგარმა სერაფიმმა სამჯერ შესძახა:

წმიდაო, წმიდაო, წმიდა არს უფალი ლაშქართა! მთელი დედამიწა სავსეა მისი დიდებით!

- არის. 6:3

ღვთის სამება ძველ აღთქმაში ასევე ჩანს სხვა გამონათქვამებში, მაგალითად, სამღვდელო კურთხევის ფორმულაში:

უფალმა მოგხედოს თავისი ნათელი სახით და შეგიწყალოს! უფალმა შეგიბრუნოს პირი და მოგცეთ მშვიდობა!

- ნომერი. 6:25 —26

ღმერთო ღმერთო უფალო, ღმერთო ღმერთო უფალო, მან იცის და ისრაელმა იცის!

- ნავ. 22:22

ქრისტიანები ხედავენ ღვთაებრივი ქრისტესა და სულიწმიდის მინიშნებებს ანგელოზ იაჰვეს მოძღვრებაში (იეჰოვას ანგელოზი; დაბ. 16:7 და დაბ.; დაბ. 22:15, დაბ. 22:12; დაბ. 31:11 და სხვ. ; მაგ. 3: 2 და სხვ.), შეთანხმების ანგელოზი (მალ. 3:1), ტაძარში მცხოვრები ღვთის სახელი (1 მეფეები 8:29; 1 მეფეები 9:3; 2 მეფეები 21:4). , ღვთის დიდება, რომელიც ავსებს ტაძარს (1 მეფეები 8:11; ესაია 6:1) და განსაკუთრებით ღვთის სულის შესახებ, ღვთისგან მომდინარე, და ბოლოს თავად მესიის შესახებ (ესაია 48:16; ესაია 61:1). ზაქ. 7:12).

იხ. ვიდეო - ყოვლადწმინდა სამების შესახებ ძველ აღთქმაში 1

ახალი აღთქმის გამოცხადებაში, უპირველეს ყოვლისა, მნიშვნელოვანია თვით ქრისტეს ჩვენება მისი ღვთაებრივი შვილობის შესახებ. ქრისტიანული შეხედულებით, ეს უკანასკნელი არ შეიძლება განიმარტოს მხოლოდ შვილობაზე რელიგიური ან თეოკრატიული გაგებით: შვილობის მეტაფიზიკური საფუძველი საკმაოდ აშკარაა. ამ უკანასკნელის ერთ-ერთი ყველაზე ნათელი მინიშნება შეიძლება იყოს ნათლობის საიდუმლოს დამკვიდრების სიტყვები (მათ. 28:19), რომელშიც მკვდრეთით აღმდგარი ქრისტე თავს აყენებს მამასთან და სულიწმიდასთან ერთად, როგორც მათთან ტოლი პიროვნება. (იოანე 14:28; ფილ. 2:6). ამ სიტყვების მნიშვნელობის მიხედვით, ყველა ადამიანი უნდა დადგეს იმავე რელიგიურ დამოკიდებულებაში ძეზე, რომელშიც ისინი მამისგან არიან. ამ დასკვნის გამოსწორება შეუძლებელია არც იმ ვარაუდით, რომ ძე და სულიწმიდა მხოლოდ ღვთაებრივი გამოცხადების დაქვემდებარებულ აგენტებად უნდა მივიჩნიოთ და არც იმ ვარაუდით, რომ ისინი მხოლოდ ერთი ღმერთის გამოცხადების გარდამავალი ფორმებია. პირველ შემთხვევაში, უნდა ველოდოთ წინადადებებს εν და διά (in and through); მეორე ვარაუდის საწინააღმდეგოდ არის ის ფაქტი, რომ ეს ერთი ღმერთი არ არის დასახელებული და გარდა ამისა, თვით ნათლობა „სახელით“ გულისხმობს მონათლულის პირად ურთიერთობაში მოთავსებას იმ ადამიანთან, ვისი სახელითაც იგი აღსრულდება. მაშასადამე, ძეს, ისევე როგორც მამას და სულს, უნდა ჰქონდეს მუდმივი მნიშვნელობა. ნათლობის ფორმულასთან ერთად ისეთი პასაჟები, როგორიცაა ჯ. 8:56 და იოან. 17:5, რომელიც უდავოდ ადასტურებს ქრისტეს წინაამქვეყნიური არსებობის იდეას ღმერთის არსში და არა მის არსებობაზე მხოლოდ ღვთის მარადიულ რჩევაში.

ქრისტეს თვითმოწმობის საფუძველზე მოციქულები ავლენენ მოძღვრებას მისი არსის და ღმერთთან ურთიერთობის შესახებ. ამ შემთხვევაში, ბუნებრივია, მათ უნდა მიემართათ ძველი აღთქმის გამოცხადებაზე (1 კორ. 10:4; 1 პეტ. 1:11; 1 იოან. 1:1; კოლ. 1:15; ებრ. 1:3). კიდევ უფრო ხშირად მოციქულთა სწავლებაში, ქრისტეს ურთიერთობა ქმნილებასთან გარეგნულად ჩნდება. „ყოველი ქმნილების წინაშე შობილი“ (კოლ. 1:15), ქრისტე არა მხოლოდ შუამავალია, რომლის მეშვეობითაც შეიქმნა ყველაფერი, მიწიერიც და ზეციერიც (იოანე 1:3; 1 კორ. 8:6; კოლ. 1:16), არამედ სამყაროს მარადიული სასიცოცხლო პრინციპი (იოანე 1:4) და მისი უფალი, რომელიც იცავს ყველაფერს თავისი ძალის სიტყვით (ებრ. 1:3). ამ ბოლო პრედიკატების მსგავსად, ქრისტეს მიმართ გამოყენებული სხვა სახელებიც: ძე ღვთისა, მხოლოდშობილი, საკუთარი, პირველშობილი და გამოხატავს ამქვეყნიური არსებობის იდეას, სრული დარწმუნებით მიუთითებს, თუ რამდენად შეიძლება ეწოდოს გამომსყიდველს. ღვთის ძე, ადამიანური ფაქტორის მიუხედავად. ისინი ჯერ კიდევ არ გამორიცხავენ, რომ ღმერთი მოქმედებდა და ეცხოვრა ქრისტეში.

წმინდა სამების პასაჟები, ისევე როგორც რომი, იწვევს ქრისტეს ღვთაებრივი ბუნების უფრო მკაფიო გაგებას. 11:36 ; 1 კორ. რვა; 12:4. ქრისტეს აქ შედარება სულიწმიდასთან აშკარად მიუთითებს მის იმანენტურ ურთიერთობაზე ღმერთთან. თუ სულიწმიდა აქ წარმოდგენილია, როგორც არ არის დაკავშირებული რაიმე ადამიანურ-ისტორიულ ფაქტორთან, მაშინ ქრისტე, მაშასადამე, ვინაიდან იგი შედარებულია მამასთან და სულთან, ასევე უნდა მივიჩნიოთ, როგორც მისი პიროვნების საფუძველი შინაგან ცხოვრებაში. ღმრთეება. მაცხოვრის ღვთაებრივი არსის იდეა მთელი დარწმუნებით არის გამოხატული მისი სიტყვის, ლოგოსის სახელით. ამ ტერმინის მაღალი მნიშვნელობა სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ ის გულისხმობს გამომსყიდველის პიროვნებას მხოლოდ წმინდა ღვთაებრივ მხარეზე, ადამიანური ფაქტორისგან დამოუკიდებლად. ხორციელად გარეგნობის მიუხედავად, სიტყვა თავიდანვე ღმერთთან იყო და თავად ღმერთი იყო (იოანე 1:1, 2, იოანე 1:14). ქრისტეს პიროვნების ღვთაებრივი ბუნება ამ მოძღვრებით ყოველგვარ ეჭვს არ იწვევს. ამიტომ გასაკვირი არ არის, რომ როდესაც საეკლესიო თეოლოგიამ დავალა უფრო ზუსტად განსაზღვროს ქრისტეს დამოკიდებულება ღვთის შინაგან ცხოვრებასთან, მან თავიდან აირჩია ეს ტერმინი, როგორც ყველაზე შესაფერისი მაცხოვარში ღვთაებრივი მხარის აღსანიშნავად, დამოუკიდებლად. ადამიანისა.

ბიბლია არსად იყენებს ტერმინს „სამება“, „სამება“ ან რაიმე მსგავსი. არსებობს მხოლოდ ორი ტექსტი, რომელიც „განსაზღვრავს“ სამებას. „მაშ, წადით, მოწაფეებად მოამზადეთ ყველა ხალხი და მოინათლეთ ისინი მამისა და ძისა და სულიწმიდის სახელით...“ (მათ. 28:19) და „ვინაიდან სამნი მოწმობენ ზეცაში. მამა, სიტყვა და სულიწმიდა; და ეს სამი ერთია“ (1 იოანე 5:7, რომელიც ცნობილია როგორც „იოანეს ლექსი“ და სადავოა მისი ნამდვილობა).

იხ. ვიდეო - რატომ არ არის ბიბლიაში ნახსენები სიტყვა სამება? პასუხი ფიზიკოსი პანთეისტის კითხვაზე

 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           არტურ ლაისტი

 (გერმ. Arthur Leist) (დ. 8 ივლისი, 1852, ბრესლაუ — გ. 22 მარტი, 1927, თბილისი) — გერმანელი მწერალი, პუბლიცისტი, მთარგმნელი.

დაიბადა სილეზიელი გერმანელი პედაგოგისა და პუბლიცისტის ოჯახში, რამაც განსაზღვრა მისი მომავალი. 22 წლისამ დაიწყო ჟურნალისტური მოღვაწეობა. როგორც პოლონური ენის კარგი მცოდნე, ვარშავაში ასრულებდა სამი გერმანული გაზეთის კორესპონდენტის მოვალეობას.

სწავლობდა ბრესლაუს უნივერსიტეტში. 1881 წელს გაიცნო ფრიდრიხ ფონ ბოდენშტედტი და მისი რჩევით დაინტერესდა აღმოსავლეთის ქვეყნებით, კერძოდ, საქართველოთი. ლაისტმა დაიწყო ქართული ენის შესაწავლა, დაუკავშირდა ქართველ მოღვაწეებს: ნ. ნიკოლაძეს, დ. ერისთავს, ი. ჭავჭავაძეს, ა. წერეთელს, იონა მეუნარგიას და სხვა. 1882 წელს პოლონურ პრესაში გამოქვეყნდა ლაისტის წერილი „ქართველებისა და სომხების ლტოლვა განათლებისაკენ“, ხოლო 1883 წელს გერმანულ პრესაში — „მივიწყებული ლიტერატურა“.

იხ. ვიდეო - " აზნაურიშვილები ერთმანეთში ვერ რიგდებიან, არტურ ლაისტი

1884 წელს ლაისტი ი. ჭავჭავაძის მოწვევით ერთი თვე იყო საქართველოში. გერმანიაში დაბრუნებულმა გამოსცა წიგნი „საქართველო, ბუნება, ადათ-წესები და მოსახლეობა“ (1885), რომელიც პოლონურ ენაზა გამოსცა. 1885 წელს ლაისტი კვკავ ესტუმრა საქართველოს და ი.ჭავჭავაძისა და ი. მაჩაბლის დახმარებით შეუდგა ვეფხისტყაოსნის თარგმნას (გამოქვეყნდა დრეზდენსა და ლაიფციგში, 1890). 1887 გამოსცა ქართული პოეზიის ანთოლოგია გერმანულ ენაზე.

1892-იდან ლაისტი საქართველოში დამკვიდრდა, აქტიურად მონაწილეობდა ქვეყნის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. 1904 გამოაქვეყნა ნაშრომი „ქართველი ხალხი“, რომელიც მრავალ ევროპულ ენაზე ითარგმნა. 1906 თბილისში დააარსა გერმანული გაზეთი „Kaukasische Post“, რომელსაც წლინახევრის განმავლობაში რედაქტორობდა. ლაისტს ეკუთვნის მოთხრობები „ქეთევან“, „ვარო“, „ვარიპანიძიაანთ ნინო“, ავტობიოგრაფიული თხზულება „რუდოლფ ბოლტის სამოგზაურო ცხოვრება“ (1897), „მოგზაურობის დღიური“ (1909) და სხვა. 1918 წლიდან ლაისტი თბილისის უნივერსიტეტში მოიწვიეს გერმანული ენის ლექტორად. 1922 ქართულმა საზოგადოებამ მას საქართველოში მოღვაწეობის 40 წლის იუბილე გადაუხადა. 1923 და 1927 წლებში გამოიცა ლაისტის თხზულებათა კრებული „საქართველოს გული“ ორ წიგნად.

დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.

არტურ ლეისტის საფლავი თბილისში, დიდუბის პანთეონში. - The grave of Arthur Leist in Didube Pantheon in Tbilisi.

22 წლისამ დაიწყო ჟურნალისტური მოღვაწეობა; როგორც პოლონური ენის კარგი მცოდნე, ვარშავაში ასრულებდა სამი გერმანული გაზეთის კორესპოდენტის მოვალეობას; 1881 წელს გაიცნო ფ. ბოდენშტედტი და მისი რჩევით დაინტერესდა აღმოსავლეთის ქვეყნებით, კერძოდ, საქართველოთი; დაიწყო ქართული ენის შესწავლა, დაუკავშირდა ქართველ მოღვაწეებს: ნ. ნიკოლაძეს, დ. ერისთავს, ი. ჭავჭავაძეს, ა. წერეთელს, იონა მეუნარგიას;  1882 წელს პოლონურ პრესაში გამოქვეყნდა მისი წერილი "ქართველებისა და სომხების ლტოლვა განათლებისაკენ", ხოლო 1883 წელს გერმანულ პრესაში - "მივიწყებული ლიტერატურა"; 1884 წელს იგი ი. ჭავჭავაძის მოწვევით ერთი თვე იმყოფებოდა საქართველოში; გერმანიაში დაბრუნებულმა გამოსცა წიგნი "საქართველო, ბუნება, ადათ-წესები და მოსახლეობა"(1885, პოლონურ ენაზე); 1885 წელს კვლავ ესტუმრა საქართველოს და ი. ჭავჭავაძისა და ი. მაჩაბლის დახმარებით შეუდგა ვეფხისტყაოსნის თარგმნას(გამოქვეყნდა დრეზდენსა და ლაიფციგში, 1890); 1887 წელს გამოსცა ქართული პოეზიის ანთოლოგია გერმანულ ენაზე; 1892 წლიდან საქართველოში დამკვიდრდა; აქტიურად მონაწილეობდა ქვეყნის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში; 1904 წელს გამოაქვეყნა ნაშრომი "ქართველი ხალხი", რომელიც მრავალ ევროპულ ენაზე ითარგმნა; 1906 წელს თბილისში დააარსა გერმანული გაზეთი "Kaukasische Post", რომელსაც წლინახევრის განმავლობაში რედაქტორობდა; მას ეკუთვნის მოთხრობები "ქეთევან", "ვარო", "ვარიპანიძიაანთ ნინო", ავტობიოგრაფიული თხზულება "რუდოლფ ბოლტის სამოგზაურო ცხოვრება"(1897), "მოგზაურობის დღიური"(1909) და სხვა.; 1918 წელს თბილისის უნივერსიტეტში მიიწვიეს გერმანული ენის ლექტორად; 1923 და 1927 წლებში გამოიცა მისი თხზულებათა კრებული "საქართველოს გული" ორ წიგნად; გერმანელი მწერალი. იხ. ბმულზე წყარო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              მზესუმზირა

 (ლათ. Helianthus) — მცენარის გვარი რთულყვავილოვანთა ოჯახისა. აერთიანებს 78-მდე სახეობას. უმრავლესობა მრავალწლოვანია. ერთწლოვანებიდან კულტურაშია ზეთის მზესუმზირა (ლათ. Helianthus annuus), მრავალწლოვანებიდან — მიწავაშლა (ლათ. Helianthus tubetosus). გვხვდება სარეველად და დეკორატიული ფორმების სახითაც.

მზესუმზირას სამშობლოა ჩრდილოეთი ამერიკა, გავრცელებულია ყველგან. ზეთის მზესუმზირას ღერო სწორმდგომია და 5 მ-მდე იზრდება, დაფარულია უხეში ბეწვებით. აქვს წაწვეტებულბოლოიანი ოვალურ-გულისებრი დიდი ფოთლები. ყვავილედი კალათაა (დიამეტრი 15-20 სმ).

მზესუმზირა ჯვარედინმტვერიაა. ნაყოფი წაგრძელებული სოლისებრი თესლურაა. შედგება ნაყოფსაფარისა და გულისაგან, რომელიც შეიცავს 29-57 % ზეთს. თესლურას ფერი, ფორმა და ზომა ჯიშების მიხედვით სხვადასხვაგვარია. მორფოლოგიური ნიშნების მიხედვით განარჩევენ ზეთის, საკნატუნებელ და შუალედურ მზესუმზირას. მზესუმზირა ტენის, სითბოსა და სინათლის მოყვარულია, გვალვასაც უძლებს და ხანმოკლე სუსხსაც იტანს. კარგად ხარობს ტენიან, ჰაერ- და წყალგამტარ შავმიწაზე.

საქართველოში უმეტესად მოჰყავთ კახეთის რაიონებში (სიღნაღი, დედოფლისწყარო, გურჯაანი). მოსავალს იღებენ კალათების ძირითადი მასის (80-90%) მურა-ყვითლად ან მურად შეფერვისას. ზეთს იყენებენ კულინარიაში, მზესუმზირას ნაცრისაგან მიღებულ პოტასიუმს ხმარობენ ქიმიურ მრეწველობაში, ჩენჩოსაგან დამზადებულ ფურფუროლს - პლასტმასის, ხელოვნური ბოჭკოსა და არამტვრევადი მინის დასამზადებლად. ჩენჩოზე 10%-იანი სინთეზური წებოს დამატებით და დაწნეხით იღებენ მოზაიკურ, ძვირფას საავეჯო ფილებს და სხვა ნივთებს. კოპტონი, ჩენჩო, ბზე და სილოსი ცხოველთა საკვებია.

იხ. ვიდეო - მცენარეული კულტურა- მზესუმზირა

მზესუმზირის ყველაზე ცნობილი და გავრცელებული სახეობებია ზეთოვანი მზესუმზირა, ანუ წლიური, და იერუსალიმის არტიშოკი, ანუ ტუბერკულოზური მზესუმზირა.

წლიური მზესუმზირა მოჰყავთ თითქმის მთელ მსოფლიოში და გამოიყენება საკვებად (ხილი, მზესუმზირის ჰალვა, მზესუმზირის თხა, მზესუმზირის ზეთი, სალომა, მარგარინი), თაფლი, სამკურნალო (ნაყენი, ზეთი), საკვებად (ნამცხვარი, კვება, სილოსი, თივა, კალათები, იატაკი), ტექნიკური (ქაღალდის, კალიუმის, საპნის, საწვავის, საღებავებისა და ლაქების წარმოება), რეზინის, სამელიორაციო, დეკორატიული მცენარეები.

იხ. ვიდეო - Выращивание микрозелени #подсолнечник

მზესუმზირა ეროვნული პოლიტექნიკური სკოლის კამპუსის მახლობლად (ეკვადორი)

100 კგ მზესუმზირის საკვებში არის დაახლოებით 100 საკვები ერთეული და 41 კგ-მდე მოსანელებელი ცილა (აბსოლუტურად მშრალი ნივთიერების თვალსაზრისით). მზესუმზირის ნამცხვარი შეიცავს 30-40% პროტეინს; 7-15% ნედლი ცხიმი; 6-7% მინერალები; 5-18% ბოჭკოვანი; არსებობს ვიტამინები A, B, E. პროდუქტის 1 კგ შეიცავს: 14 მგ-მდე პანტოტენის მჟავას, 0,3 მგ კაროტინს, 48 მგ-მდე ნიკოტინის მჟავას, 6-9 მგ რიბოფლავინს, 13 მგ თიამინს.

ტუბერკულოზური მზესუმზირა ასევე მოჰყავთ სამრეწველო მასშტაბით და გამოიყენება საკვებად (ტუბერები, ყავის სუროგატი, ჩიფსები, ინულინი, მელასები), მტკნარი, საკვები (ტუბერები, სილოსი, თივა, შერეული საკვები), სამელიორაციო, დეკორატიული მცენარე.

მზესუმზირის გვარის სხვა მცენარეები ნაკლებად გავრცელებულია და ძირითადად გამოიყენება დეკორატიული მიზნებისთვის.

იხ. ვიდეო - Helianthus annuus - sunflower