ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          პირველი  ლედი

ბელა ქოჩარიანი, ლორა ბუში, ლუდმილა პუტინა და ზორკა პირვანოვა - სომხეთის, აშშ-ს, რუსეთისა და ბულგარეთის პირველი ქალბატონები 2003 წელს.

(ინგლისური პირველი ლედი) - ტერმინი, ერთგვარი არაოფიციალური "ტიტული", რომელიც ტრადიციულად გამოიყენება სახელმწიფოს არჩეული მეთაურის ცოლთან მიმართებაში.

თავდაპირველად, ფრაზა პირველი ლედი გამოიყენებოდა შეერთებული შტატების პრეზიდენტების მეუღლეებისთვის, მაგრამ მოგვიანებით იგი სხვა ენებზე გადავიდა და ახლა გამოიყენება ნებისმიერი სახელმწიფოს მეთაურის მეუღლის აღსანიშნავად, რომელშიც მთავრობა არ არის მონარქიული. საპარლამენტო რესპუბლიკებსა და კონსტიტუციურ მონარქიებში ტერმინი ჩვეულებრივ გამოიყენება მთავრობის მეთაურის (პრემიერ მინისტრის) მეუღლეზე. ზოგიერთ ქვეყანაში (რუსეთის ჩათვლით) ეს ტერმინი ითარგმნება სახელმწიფო ენაზე, მაგალითად, ლათინურ ამერიკაში საუბრობენ პრიმერა დამაზე, საფრანგეთში - პრემიერ დამაზე.

შეერთებულ შტატებში, ტერმინი პირველად გამოიყენეს 1849 წელს, როდესაც პრეზიდენტმა ზაქარი ტეილორმა დაასახელა მე-4 პრეზიდენტის ჯეიმს მედისონის ცოლი, დოლი მედისონი, მისი ევლოგიის დროს მისი სახელმწიფო დაკრძალვისას. თუმცა, პირველი ქალი, რომელსაც "პირველ ქალბატონს" ეძახდნენ მაშინვე იმ პერიოდში, როდესაც მან ეს როლი შეასრულა, იყო ჰარიეტ ლეინი, აშშ-ის მე-15 პრეზიდენტის, ჯეიმს ბიუქენენის დისშვილი (ბიუქენენი იყო აშშ-ს ერთადერთი მარტოხელა პრეზიდენტი, მრავალი და საკმაოდ რთულ მოვალეობებს „თეთრი სახლის ბედია“, როგორც საზეიმო, ისე საყოფაცხოვრებო, ასრულებდა სახელმწიფოს მეთაურის დისშვილი). მაგრამ ამ კონცეფციამ მიიღო ზოგადი აღიარება მხოლოდ 1877 წელს. შემდეგ მერი ეიმსმა, თავის საგაზეთო ანგარიშში პრეზიდენტ რეზერფორდ ჰეისის ინაუგურაციის შესახებ, გამოიყენა ტერმინი "პირველი ლედი" მისი მეუღლის, ლუსი უებ ჰეისის, აშშ-ში ძალიან პოპულარული ქალის მიმართ.

პირველი ქალბატონები, როგორც წესი, ცდილობენ შეინარჩუნონ დიპლომატიური პირადი ურთიერთობა სხვა სახელმწიფოების მეთაურების ცოლებთან და ოჯახებთან, სახელმწიფოს მეთაურის ოფიციალური ვიზიტების დროს ხშირად ეწყობა ე.წ. „ქალთა პროგრამები“. ზოგიერთი პირველი ქალბატონი აქტიურად ერევა ქვეყნის პოლიტიკურ საქმეებში, ყველაზე ცნობილი მაგალითებია ელეონორ რუზველტი და ევა პერონი. 2008 წლის არჩევნებზე ჰილარი კლინტონმა დემოკრატიული პარტიის პრეზიდენტობის კანდიდატურა გამოაცხადა, მაგრამ პრაიმერიში წააგო სხვა დემოკრატი კანდიდატთან, ბარაკ ობამასთან. 2016 წელს ის ასევე იყო შეერთებული შტატების პრეზიდენტობის ერთ-ერთი მთავარი კანდიდატი. არგენტინის ორმა პირველმა ქალბატონმა, იზაბელ მარტინეს დე პერონმა და კრისტინა ფერნანდეს დე კირშნერმა, შეცვალეს თავიანთი მეუღლეები (ხუან პერონი და ნესტორ კირშნერი) არგენტინის პრეზიდენტის პოსტზე. ამავე დროს, იზაბელ პერონი გახდა პირველი ქალი პრეზიდენტი მსოფლიოში.

ბოლო დროს ტერმინი "პირველი ჯენტლმენი" (First Gentleman) ზოგჯერ გამოიყენება ქალი პრეზიდენტის ქმრისთვის. დასაწყისი ჩაუყარეს მწერლებს, რომლებსაც სჭირდებოდათ ანალოგიური ტერმინი იმ შემთხვევისთვის, როდესაც რომანში ქალი მოქმედებდა - სახელმწიფოს მეთაური. თუმცა, მაგალითად, მოგვიანებით ასე ერქვა ტოფიკ კიემასს, ინდონეზიის პრეზიდენტის მეგავატი სუკარნოპუტრის ქმარს.

იხ. ვიდეო - The First Lady (2022) Official Trailer | SHOWTIME -