ჯინი (მითოლოგია)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ჯინი (მითოლოგია)

ჯინი (აჩრდილი) დამახასიათებელი ჩლიქებით ბრძოლისთვის ემზადება.

ჯინი - ზებუნებრივი არსებები პრეისლამურ არაბულ და მოგვიანებით ისლამურ მითოლოგიასა და თეოლოგიაში. ადამიანების მსგავსად, ისინი უცოდველად იბადებიან, მათი გარემოცვა შემდეგ ცვლის მათ. ჯინი არ არის არც თანდაყოლილად ბოროტი და არც თანდაყოლილად კეთილი, რის გამიც ადვილი იყო ისლამის ექსპანსიის პერიოდში სხვა კულტურების სულების ჯინებად ადაპტაცია - ჯინი არ არის მკაცრად ისლამური ცნება; ისინი შეიძლება წარმოადგენდნენ ისლამში ინტეგრირებულ რამდენიმე წარმართულ რწმენას.

ისლამურ კონტექსტში ტერმინი ჟინი გამოიყენება როგორც ნებისმიერი ზებუნებრივი ქმნილების ზოგადი, ან კონკრეტული ტიპის ზებუნებრივი ქმნილების კონკრეტული სახელი. ამიტომ ჯინები ხშირად მოიხსენიებიან ეშმაკებთან/ დემონებთან ერთად. ფოლკლორში ეშმაკებსაც და ჯინებსაც მოაქვთ უიღბლობა, დაავადებები, უბედურობები. მაგრამ, ეშმაკებისგან განსხვავებით, ხანდახან ჯინი კეთილის მომტანია და ადამიანს ეხმარება.

გარეგნობა

ითვლება, რომ ჯინებს ფორმის შეცვლა შეუძლიათ. ხშირად იღებენ ბუს, გარეული ვირის, გველის, კატის, მორიელის ან შავი ძაღლის ფორმას. ვერ იღებენ მგლის ფორმას - ითვლება, რომ მგელი ჯინის მტაცებელია და მგელთან ახლოს ის უჩინარობას კარგავს. ყველაზე დიდია კავშირი გველსა და ჯინს შორის - ისინი, ვისაც სჯერათ ჯინის არსებობის, არ კლავენ გველებს, რადგან ჯინი გველისთვის შურს იძიებს. ასევე ჯინს შეუძლია ქარის, ქარიშხლის, ჩრდილის ფორმის მიღება.

პრეისლამური არაბეთი

ჯინებში რწმენის ზუსტი წარმოშობა არ არის ბოლომდე ცნობილი. შუა აღმოსავლეთის ზოგი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ ისინი წარმოიშვნენ უდაბნოებსა და უწმინდურ ადგილებში მცხოვრებ ბოროტ სულებად, რომლებიც ხშირად ცხოველების ფორმას იღებდნენ ; სხვები თვლიან, რომ ისინი თავდაპირველად წარმართული ღვთაებები იყვნენ, რომლებმაც თანდათან სტატუსი დაკარგეს, რადგან სხვა ღვთაებებმა უფრო მეტი მნიშვნელობა მიიღეს. პრეისლამურ პერიოდში მრავალი არაბი თაყვანს სცემდა ჯინს, მაგრამ ღმერთებისგან განსხვავებით, ჯინს არ მიიჩნევდნენ უკვდავად. მიუხედავად მათი უფრო დაბალი სტატუსის, როგორც ჩანს, ჯინების თაყვანისცემას უფრო მეტი მნიშვნელობა ჰქონდა პრეისლამური არაბების ყოველდღიურ ცხოვრებაში, ვიდრე თვით ღმერთების. მიიჩნეოდა, რომ ჯინებს მაშინდელი ადამიანების მსგავსი თემური საზოგადოება აქვთ, მოკლულ ჯინზე თემი შურს იძიებს. მათი ძალები აღემატებოდა ადამიანის, მაგრამ მიიჩნეოდა, რომ ადამიანს შეუძლია ჯინის მოკვლა. მათ ფორმის შეცვლა შეეძლოთ, მაგრამ უჩინარ ფორმაში მათი ყველაზე მეტად ეშინოდათ. ჯინები პასუხისმგებლებად ითვლებოდნენ სხვადასხვა დაავადებისთვის, მათ შორის ფსიქიკური.

ისლამი

ყურანში ჯინები დაახლოებით 29-ჯერ არიან ნახსენები. ისლამურ ტრადიციაში მუჰამედი როგორც ადამიანებთან, ასევე ჯინებთან იყო გამოგზავნილი მქადაგებლად . ნახსენებია, რომ არაბები "ღმერთის მაგივრად დახმარებას ჯინებს სთხოვდნენ". მონოთეისტურმა ყურანმა წაშალა მსგავსებები ჯინისა და ღმერთს შორის, ჯინი ღვთაებისგან ჩვეულებრივ სულად იქცა, რომელიც ასევე ექვემდებარებოდა ღმერთის განსჯას და სიკვდილის შემდგომ ცხოვრებას. ერთი მნიშვნელობით ჯინები ადამამდე ათასი წლით ადრე შექმნილი ადამიანის მსგავსი სულები არიან, მეორე ვერსიით "ჯინი" ზოგადი ტერმინია ადამიანებისთვის უჩინარი არსებებისთვის, მაგ. ანგელოზები და დემონებიც ჯინები არიან.

                                             შედარებითი მითოლოგია

Sheyd אַשְמְדּאָי (Ašmodai) ფრინველის მსგავსი სახით, ტიპიური მამლის ფეხებით, როგორც გამოსახულია Compendium Rarissimum Totius Artis Magicae-ში,

შედარებითი მითოლოგიისა და ისტორიული კონტექსტის შესწავლისას, ყურანის შემსწავლელი მეცნიერები განიხილავენ ჯინების შესახებ ისლამურ წარმოდგენებსა და ზებუნებრივი არსებების ან ზებუნებრივი არსებების, განსაკუთრებით ანგელოზების, სულებისა და დემონების შესახებ ადრეულ ებრაულ და ქრისტიანულ წარმოდგენებს შორის ურთიერთობას. ფართოდ არის აღიარებული, რომ ჯინების რწმენა იმ კულტურის საერთო ელემენტი იყო, საიდანაც ყურანი წარმოიშვა.

ერთი კითხვა ეხებოდა იმას, თუ რამდენად შეიძლება ყურანის ჯინის ხარისხი შევადაროთ დაცემულ ანგელოზებს ქრისტიანულ ტრადიციებში, თუმცა ამ შეხედულებასთან დაკავშირებული პრობლემებია ის, რომ ჯინები არ არიან იდენტიფიცირებულნი, როგორც „ანგელოზები“ და რომ ანგელოზების აღწერილობა არ გულისხმობს მათ ცაში ფრენას ზეციური საიდუმლოებების მოსასმენად (ჯინებისგან განსხვავებით, რომლებიც ამას აკეთებენ სურა 72-ში). პატრიცია კრონი აღნიშნავს, რომ ჯინების მსგავსად, სოლომონის აღთქმის დემონები ადიან ცის ცაზე და ისმენენ ზეციური საიდუმლოებების შესახებ; ისევე როგორც ზოროასტრული კოსმოლოგიის დემონები, რომლებიც გარდა ამისა, აწყდებიან ზეციური თავდაცვის სისტემებს (ისევე როგორც ისლამური ჯინები). მსგავსი განცხადებები ასევე გვხვდება თალმუდში (ბერახოტი 18ბ) და თეოდორ ბარ კონაის მე-8 საუკუნის სქოლიონში. პიერ ლორი აცხადებს, რომ ჯინები „არანაირად არ შეედრება ანგელოზებს“ და უნდა იქნას გაგებული, როგორც ყურანისეული დაცემული ანგელოზების მოტივისგან განსხვავებული.

ყურანისეული ჯინების ანალოგები იდენტიფიცირებულია იუბილეების წიგნში, სადაც ღვთის მიერ შექმნილი სულები, რომლებიც დაკავშირებულია ცეცხლთან, ჰყავთ იდენტიფიცირებული ლიდერი (მასტემა), შეიძლება დაეხმარონ ან ზიანი მიაყენონ ადამიანებს და განიცადონ ჯინის მსგავსი ბედი. ამბობენ, რომ ტანახის შედიმები ჯინებს ჰგვანან.(გვ. 120) ჯინების მსგავსად, ებრაული მითოლოგიის/რწმენის არსებების კლასში (ჯნუნი, შედიმი და ა.შ.) არსებობს რიტუალური ეგზორციზმისა და მოლაპარაკებების ტრადიცია, რომელიც განსხვავდება სულების შეპყრობის ტრადიციული ებრაული განკურნებისგან, რომელიც დაკავშირებულია მოჩვენებებთან (დიბუკი).

ჯინები ასევე შედარებულნი არიან ზებუნებრივ არსებებთან, რომლებსაც გნებს უწოდებენ პალმირას წარწერებში, ასევე გვიანი ანტიკურობის უფრო ფართო დემონოლოგიებში.

იხ. ვიდეო -  The Origins of Jinn: From Evil Spirits to Genie - (Exploring Middle Eastern Folklore)