სულიწმინდა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            სულიწმინდა

სულიწმინდის ვიტრაჟი წმინდა პეტრეს ბაზილიკიდან.

სულიწმიდა — ქრისტიანობის თანახმად არის ერთი ღმერთის — წმინდა სამების მესამე პირი (ბუნება). იგი მარადიული, შეუქმნელი, ყოვლისშემძლე და ყოვლისმცოდნეა, წმინდა სამების ერთობაში მამასთან და ძესთან ერთად მუდმივად თაყვანცემული და განდიდებული სულიწმინდა მარადმყოფობს მამასა და ძესთან. როგორც არასოდეს არ ყოფილა დრო, როცა არ არსებობდა ძე, ასევე, არასდროს არ ყოფილა ჟამი, როცა არ იყო სულიწმინდა. სულიწმინდა „გამოდის მამისაგან“ მარადიულ, ღმრთეებრივი და უწყვეტი „გამომავლობით“ (იოანე, 15:26).

სულიწმინდა შთააგონებს წმინდანებს, რომლებიც ღაღადებენ ღვთის სიტყვას და აღასრულებენ ღვთის ნებას: ის ცხებს წინასწარმეტყველებს, მღვდლებსა და ძველი აღთქმის მეფეებს; სულიწმინდა „გარდამოვიდა და დაადგა“ იესო ქრისტეს და ქმნა იგი ღვთის მესიად (ცხებულად) და ასეთად გამოუცხადა იგი ქვეყნიერებას. ამიტომ ახალ აღთქმისეულ პირველ ღვთის განცხადებაში – იოანეს მიერ ქრისტეს ნათლობაში სულიწმინდა გაცხადდა ქრისტეზე გარდამომავალად და მასზე „დადგრომილად“, „ვითარცა ტრედი გარდამომავალი ზეცით“ (იოანე, 1:32).

სულიწმინდის საჩუქრები

მთავარი სტატია: სულიერი ნიჭი

სულიწმინდის ნიჭები სულიწმინდის ზებუნებრივი გამოვლინებებია მორწმუნეებში. ქრისტიანები თვლიან, რომ სულიერი ნიჭი მორწმუნეებს ეძლევათ (ან მოციქულების დროს ეძლეოდათ) ბიბლიაში ჩაწერილი გარკვეული ღვთაებრივი განკარგულებების შესასრულებლად, როგორიცაა:

ურწმუნოების მოქცევა (1 კორ. 14:24, 25)

ქრისტეს ეკლესიის აღმშენებლობა (ეფეს. 4:11)

ადგილობრივი კრების და მისი წევრების აღშენება (1 კორ. 14:12, 1 კორ. 14:3)

მორწმუნის პირადი აღშენება (1 კორ. 14:4)

სულიწმინდის ნიჭების თემას დეტალურად განიხილავს მოციქული პავლე კორინთელთა მიმართ პირველი ეპისტოლეს 12-14 თავებში. შესავალი სიტყვები ფუნდამენტურად ითვლება:

მაგრამ თითოეულს ეძლევა სულის გამოცხადება საკეთილდღეოდ. ერთს სულით ეძლევა სიბრძნის სიტყვა, მეორეს კი - ცოდნის სიტყვა იმავე სულით; სხვა რწმენას იმავე სულით; სხვას - იმავე სულით განკურნების ნიჭი; ზოგს — სასწაულების მოხდენა, ზოგს — წინასწარმეტყველება, ზოგს — სულთა გარჩევა, ზოგს — სხვადასხვა სახის ენები, ზოგს — ენების განმარტება. მაგრამ ყოველივე ამას ერთი და იგივე სული ახდენს და თითოეულს ინდივიდუალურად უნაწილებს, როგორც ნებავს.

— 1 კორ. 12:7-11

პატრისტიკა აღნიშნავს, რომ ამ ნიჭის გაგების გასაღები სიტყვა „გამოვლენაა“[11]. სულიწმიდა, რომელიც მორწმუნეში მკვიდრობს, უხილავია. მაგრამ, ნიჭების მოქმედებით, ღვთის სული ადამიანის გრძნობების ორგანოებს ავლენს თავს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თითოეული ეს ნიჭი სულიწმიდის ზებუნებრივი გამოვლინებაა, რომელიც მორწმუნეში მკვიდრობს და მოქმედებს მის მეშვეობით. და რადგან ეს ნიჭი არ ამჟღავნებს მორწმუნეს, არამედ სულიწმინდის პიროვნებას, ისინი ყველა ზებუნებრივია თავისი ხასიათით. წმინდა თეოფანე განდეგილი თვლის, რომ „სიტყვები „სულის გამოვლინება“ ნიშნავს სულის აშკარა მოქმედებას, მის გამოცხადებას, ყველასთვის შესამჩნევს“[12].

პენტეკოსტალიზმსა და ქარიზმატულ მოძრაობაში, სადაც სულიერ ნიჭებს განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა, სულიწმიდის გამოვლინებები ჩვეულებრივ სამ სხვადასხვა ჯგუფად კლასიფიცირდება:

მეტყველების ნიჭი - ნიჭი, რომელიც მოქმედებს ადამიანის მეტყველების ორგანოების მეშვეობით (წინასწარმეტყველება, სხვადასხვა ენები, ენების ინტერპრეტაცია)

გამოცხადების ნიჭი - ნიჭი, რომელიც ზებუნებრივ გამოცხადებებს იძლევა (სიბრძნის სიტყვა, ცოდნის სიტყვა, სულების გარჩევის უნარი).

ძალაუფლების ნიჭი - ნიჭი, რომელიც აჩვენებს ღვთის ძალას ფიზიკურ რეალობაში (რწმენა, განკურნების ნიჭი, სასწაულები)[13]

სულის ნიჭები წინასწარმეტყველ ესაიას წიგნის მიხედვით (ესაია 11:2, 3):

1 - სიბრძნე

2 - გონება

3 - რჩევის სული

4 - ძალა (გამბედაობა)

5 - ცოდნა (ხელმძღვანელობა)

6 - ღვთისმოსაობა

7 - უფლის შიში

სულიწმინდის ნაყოფი

მთავარი სტატია: სულიწმინდის ნაყოფი

სულიწმინდის ნაყოფი არის სათნოებები, რომლებიც, თავად ადამიანის ძალისხმევის გარდა, ღვთის დახმარებასაც მოითხოვს. ბულგარელი თეოფილაქტეს განმარტებით, „თესლი, ანუ ნება, ჩვენგან არის მოცემული, მაგრამ მისი ნაყოფიერად ჩამოყალიბება ღმერთზეა დამოკიდებული“[14]. მოციქული პავლე მათ ასახელებს გალატელთა მიმართ ეპისტოლეს მე-5 თავში:

სულის ნაყოფია სიყვარული, სიხარული, მშვიდობა, მოთმინება, სახიერება, სიკეთე, ერთგულება, თვინიერება, თავშეკავება.

- გალ. 5:22-23

სულიწმიდა, როგორც მასწავლებელი

საიდუმლო ვახშამზე იესომ თქვა, რომ ზეციერი მამა მოციქულებს სულიწმიდას გაუგზავნიდა, რომლებიც მათ ყველაფერს ასწავლიდნენ[15]:

ხოლო ნუგეშისმცემელი, სულიწმიდა, რომელსაც მამა გამოგზავნის ჩემი სახელით, ყველაფერს გასწავლით და ყველაფერს გაგახსენებთ, რაც გითხარით.

- შიგნით. 14:26

სულიწმინდის ხილული გამოვლინებები

ახალი აღთქმა აღწერს სულიწმინდის შემდეგ ხილულ გამოვლინებებს:

მტრედის სახით (ლუკა 3:22, მათე 3:16, მარკოზი 1:10, იოანე 1:32). უფლის ნათლობის ამსახველი ეს ეპიზოდი ქრისტიანულ ხატწერაში ერთადერთი შესაძლო სიუჟეტია, რომელშიც სულიწმიდის ზეციდან ჩამომავალი მტრედის სახით გამოსახვა დასაშვებია. ანუ, მტრედის ყველა სხვა სურათი, რომელიც არ არის დაკავშირებული უფლის ნათლობის შეთქმულებასთან, არ ასახავს სულიწმინდას, არამედ მხოლოდ მტრედს.

ცეცხლის ენების სახით (საქმეები 2:3).

სხვა ენების სახით, როდესაც ადამიანებმა, რომლებზეც სულიწმიდა გადმოვიდა, დაიწყეს სხვადასხვა ენაზე საუბარი, რაც ამ ხალხმა აქამდე არ იცოდა (საქმეები 2:3-10).

სულიწმინდის თეოლოგია

სახარებებში მას განმწმენდ ძალად (მათე 3:11) და იესო ქრისტეს მემკვიდრედ მოიხსენიებენ (იოანე 16:13).

მართლმადიდებლობაში, კათოლიციზმსა და პროტესტანტულ კონფესიების უმეტესობაში სულიწმინდა მოიხსენიება, როგორც ღვთაების დამოუკიდებელი პიროვნება, მამა ღმერთთან და ძე ღმერთთან ერთარსი, რაც მეორე მსოფლიო კრებაზე დაფიქსირდა.

შუა საუკუნეების მისტიციზმში სულიწმიდის დოქტრინა განვითარდა, როგორც ახალი პოსტქრისტიანული ეპოქის - სულიწმიდის ეპოქის (იოახიმ ფიორელი) სიმბოლო.

ზოგიერთი სექტა იყენებს სულიწმინდის დოგმატური ორაზროვნების იდეას და ავითარებს სწავლებას სულიწმინდის ახალი ინკარნაციების შესახებ (მარია დევი ქრისტე, ალის ლაკვენა, ნირმალა შივასტავა), იესო ქრისტეს მსგავსი.

სულიწმიდის წინააღმდეგ გმობა

სახარების თანახმად, სულიწმინდის წინააღმდეგ გმობის ცოდვა არ მიეტევება:

22. მაშინ მიიყვანეს მასთან ეშმაკეული ბრმა და მუნჯი. და განკურნა იგი, ისე რომ ბრმასა და მუნჯს ალაპარაკდა და ხედავდა.

23 და მთელი ხალხი გაოცებული იყო და ამბობდა: განა ეს არ არის ქრისტე, დავითის ძე?

24 ფარისევლებმა კი ეს რომ გაიგეს, თქვეს: ეს კაცი ეშმაკებს ვერ აძევებს, გარდა ეშმაკთა მთავრისა, ბელზებელისა.

...

31 ამიტომ გეუბნებით თქვენ: ყოველი ცოდვა და გმობა მიეტევებათ ადამიანებს, მაგრამ სულიწმინდის გმობა არ მიეტევებათ ადამიანებს.

32 ვინც კაცის ძის წინააღმდეგ სიტყვას იტყვის, მიეტევება მას; მაგრამ თუ ვინმე იტყვის სულიწმიდის წინააღმდეგ, ეს არ მიეტევება მასარც ამ საუკუნეში და არც შემდეგში.

- ბატონი 12:22-32

იესომ ეს თქვა მას შემდეგ, რაც ფარისევლებმა დაადანაშაულეს იგი დემონების დემონების მთავრის ძალით განდევნაში.

წმინდა ისიდორე პელუსიელისა და ბასილი დიდის განმარტების თანახმად, სულიწმინდის გმობა არის ღვთის სულის მოქმედების დემონთა მთავრისთვის მიკუთვნება. იოანე ოქროპირი თვლიდა, რომ სულიწმინდის გმობა ადამიანის მიერ აშკარა ჭეშმარიტების უარყოფაა.

სულიწმინდის დღე

კათოლიციზმში სულიწმიდის დღესასწაული აღინიშნება აღდგომიდან 50-ე დღეს, სულთმოფენობის პარალელურად (ყოველთვის კვირას). მართლმადიდებლობაში ის აღდგომიდან 51-ე დღეს აღინიშნება, ანუ სულთმოფენობის შემდეგ (ყოველთვის ორშაბათს). ეს დღესასწაული სხვა ქრისტიანულ ეკლესიებშიც აღინიშნება.

იხ.ვიდეო - სულიწმინდა ღმერთის მოქმედება I ამონარიდი ქადაგებიდან I 15.02.2022