ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

თალიბანების ხელისუფლებაში მოსვლა                      ავღანეთის დაკავება 2021

აქტიური შეტევითი ოპერაცია ავღანეთის სამთავრობო ძალების წინააღმდეგ, რომელიც დაიწყო თალიბანის ტერორისტული ორგანიზაციის ბოევიკებმა 2021 წლის 1 მაისს, ქვეყნიდან ამერიკული ჯარების საბოლოო გაყვანის გამოცხადებასთან დაკავშირებით . სავარაუდოდ, 14 აგვისტოს მეამბოხეებმა დაიკავეს მთელი ქვეყნის 90%. 2021 წლის 15 აგვისტოს დედაქალაქის მიმდებარე ტერიტორიაზე შეტაკებები დაიწყო. ავღანეთის პრეზიდენტმა აშრაფ ღანიმ გამოხატა მზადყოფნა ქაბულის მშვიდობიანი გადაცემისათვის და გაიქცა ქვეყნიდან

გამომდინარე იქიდან, რომ სამოქალაქო ომის დროს თალიბებს დაუპირისპირდნენ ჩრდილოეთის ალიანსი, ავღანელმა მუჯაჰედებმა მოახდინეს დიდი ძალების კონცენტრირება ქვეყნის ჩრდილოეთ პროვინციებში. თალიბანის მთავარი იდეა მას შემდეგ არ შეცვლილა: ისინი ცდილობენ სახელმწიფოს რაც შეიძლება მკაცრად ააშენონ ისლამის პრინციპებზე.

იხ. ვიდეო რა ხდება ქაბულში თალიბების მოსვლის შემდეგ

მასის დასაწყისში თალიბანებმა აიღეს 15 რაიონი მაინ-ვარდაკის პროვინციაში დაიღუპა 405 ავღანური ჯარისკაცი და 260 სამოქალაქო პირი. ივნისსიში  69 რაიონი ყუნდუზის პროვინცია. 2 ივნისს ნატომ დატოვა ბაგრამის ავიაბაზა 4 ივლისს კი თალიბანებმა პაკისტანის საზღვარის ყველა ნაწილი დაიკავეს. 12 ივლისს საღამოსათვის თალიბანებმა დაიკავეს 55 სხვა რაიონი  (ამით ავღანეთის ტერიტორიის 85% დაემორჩილა მათ ძალას) . ქვეყნის ოფიციალური პირები, თავის მხრივ, აცხადებდნენ, რომ დაიბრუნეს კონტროლი ყველა ქალაქზე, რომელსაც ადრე თალიბები დაესხნენ თავს. 24 ივლისს ავღანეთია მთავრობა კომენდანტის საათი დააწესა 31 პროვინციაში თალიბანების აღსაკვეთად.

25 ივლისს აშშ-ს გენწრალმა კენეტ მაკენზი, აშშ -ს ცენტრალური სარდლობის უფროსი, ქაბულში ვიზიტისას თქვა, რომ თუ თალიბანი განაგრძობს შეტევას, აშშ აუცილებლად განაახლებს მათ წინააღმდეგ საჰაერო თავდასხმებს. 28 ივლისს პაკისტანის პრემიერ მინისტრმა იმრან ხანმა გამოხატა ეჭვი ავღანეთის საკითხის სამხედრო საშუალებებით გადაწყვეტის შესაძლებლობის შესახებ და მიუთითა საკუთარ პუშტუნურ ტომებზე, რომლებიც ამ კონფლიქტით გადაიდო. თავის მხრივ, პაკისტანის თალიბანმა გამოაცხადა მათი სურვილი, რომ მთლიანად გაეწმინდა არმიის ტომობრივი ტერიტორიები ისლამაბადის დაქვემდებარებაში.

იხ. ვიდეო რატომ ასე სწრაფად დაიკავეს თალიბანებმა ავღანეთი

არ დაკმატოფილდა ქალაქების კონტროლით, თალიბანმა დაიწყო ძირითადი ქალაქების ალყა. მათი ლიდერები დაემუქრნენ, რომ უახლოეს მომავალში ბოლო მოეღება ავღანეთის პრეზიდენტს აშრაფ ღანის და განაცხადეს, რომ მისი დრო ამოიწურა. საპასუხოდ, იყო ბრალდებები გადაჭარბებულ სისასტიკეზე: თალიბანი ეძებდა და დევნიდა მთავრობის ყოფილ და ახლანდელ ჩინოვნიკებს და კლავდა ადამიანებს, რომლებიც არ მონაწილეობდნენ საომარ მოქმედებებში. მაგალითად, ქაბულის ხალხმრავალ ქუჩებში, პარასკევის ლოცვის შემდეგ, სამთავრობო საინფორმაციო ცენტრის დირექტორი, ჟურნალისტი დაუა ხან მინაპალი დახვრიტეს მის მანქანაში

ბ-52 თვითმფრინავი ავღანეთის ცაზე

3 აგვისტოს საღამოს, თალიბანის რაზმი შაჰიდი მობილურით შემოვიდა ქაბულის "მწვანე ზონაში" და შეუტია ავღანეთის თავდაცვის მინისტრის ბისმილაჰანის რეზიდენციას. ყველა თავდამსხმელი აღმოიფხვრა და მინისტრის ორი მცველი დაშავდა. ძირითადად ჩვეულებრივი გამვლელები დაზარალდნენ ტერაქტის შედეგად. 6 აგვისტოს დააეცა პირველი მნიშვნელოვანი ქალაქები: შიბარგანი (მარშალ აბდულ-რაშიდ დოსტუმის სასულიერო პირი) და ზარანჯი (ქალაქი ირანის საზღვართან) რა რამდენიმე საათში კუნძუზი, სარი-პული და ტალუკანი დაემატა დამპყრობთა სიას.

15 აგვისტოს ცნობილი გახდა, რომ თალიბანმა აიღო კონტროლი ავღანეთის ყველა სასაზღვრო გადასასვლელზე . იმავე დღეს თალიბანის ბოევიკებმა დაიწყეს შეტევა ქაბულის წინააღმდეგ. ალ არაბეთის ცნობით, ქაბულის სამხრეთ და ჩრდილოეთ ნაწილში შეტაკებები მიმდინარეობს ავღანეთის არმიასა და თალიბანს შორის. ავღანეთის პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ განაცხადა, რომ დედაქალაქში სიტუაცია კონტროლის ქვეშ იყო, თუმცა ქალაქში სროლის ხმა ისმოდა. სატელევიზიო არხების Al Arabiya და Al-Jazeera- ს თანახმად, ავღანეთის შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გამოაცხადა მზადყოფნა, რომ დედაქალაქი ბრძოლის გარეშე დაუთმოს და თალიბანს გადასცეს ძალაუფლება იმავე დღეს . ტელეარხ ალ არაბიას ცნობით, ავღანეთის პრეზიდენტი აშრაფ ღანი თალიბანთან მოლაპარაკებებს აწარმოებს პრეზიდენტის სასახლეში და შესაძლოა 15 აგვისტოს გადადგეს. სახელმწიფოს დედაქალაქში დაიხურა ყველა სამთავრობო ოფისი, საგანმანათლებლო დაწესებულება და მაღაზია. ჯგუფის ლიდერები აპირებენ ქალაქის აღებას ბრძოლის გარეშე და აუკრძალეს მათ ჯარისკაცებს ქალაქის ტერიტორიაზე შეჭრა, სანამ მოლაპარაკებები მიმდინარეობს თალიბანის დედაქალაქის მშვიდობიანი გადაცემისათვის. შუადღის ერთ საათზე თალიბანმა გამოაცხადა, რომ ორგანიზაციას გააჩნდა სრული კონტროლი სახელმწიფოს მთელ ტერიტორიაზე და რომ ქაბულში არანაირი ბრძოლა არ იყო. მოგვიანებით ცნობილი გახდა, რომ თალიბანმა დედაქალაქი მთლიანად შემოსაზღვრა და ემზადებოდა ქალაქის აეროპორტში შესასვლელად. მოსახლეობა დედაქალაქს მასიურად გარბის თავისი მანქანებით.

იხ. ვიდეო ლაივი

მეამბოხეებსა და სამთავრობო ძალებს შორის ბრძოლა მიმდინარეობს ქაბულის გარეუბანში, ამერიკელი ჯარები იცავენ ცენტრალურ ნაწილს და პრეზიდენტის სასახლეს. თალიბანის დელეგაცია თავად ჩავიდა სასახლეში, რათა მოლაპარაკება ეწარმოებინა ძალაუფლების მშვიდობიან გადაცემაზე. რია ნოვოსტი იტყობინება აშრაფ განის მიერ დასახელებული ძალაუფლების გადაცემის პირობებზე. ის დაჟინებით მოითხოვს ქვეყანაში არჩევნების ჩატარებას, სამშვიდობო ხელშეკრულების გაფორმებას და თალიბანის მიერ განის შემცვლელის დასახელებას. ავღანეთის ლიდერის ადგილს დაიკავებს თალიბანის პოლიტიკური ოფისის ხელმძღვანელი ყატარში, მულა ბარადარი. ავღანეთის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ყოფილი უფროსი და გერმანიაში ყოფილი ელჩი, ალი აჰმად ჯალალი , გახდება ავღანეთის გარდამავალი მთავრობის მეთაური. ავღანეთის პრეზიდენტმა აშრაფ ღანიმ დატოვა ქვეყანა. ამას სხვადასხვა სამთავრობო წყარო ადასტურებს. აბდულა აბდულამაც, რომელიც სამშვიდობო მოლაპარაკებებს აწარმოებს მთავრობის სახელით, ასევე დაადასტურა ეს. მის მიერ გამოქვეყნებულ ვიდეოში ის განის მოიხსენიებს, როგორც ყოფილ პრეზიდენტს. გარდა ამისა, როიტერსი იუწყება, რომ პრეზიდენტი მეზობელ ტაჯიკეთში გაიქცა. Associated Press- ის ცნობით, თალიბანი აპირებენ გამოაცხადონ ავღანეთის ისლამური საამიროს შექმნა (ფაქტობრივად, აღორძინება 20 წლის შემდეგ). მოქალაქეების და საკონსულო პერსონალის ევაკუაცია თალიბანმა პირობა დადო, რომ უცხოელებს, რომლებიც მისი დაპყრობის დროს იმყოფებოდნენ დედაქალაქში, დაეტოვებინათ ქალაქი დაბრკოლებების გარეშე. პაკისტანის ელჩმა გამოაცხადა მზადყოფნა გაამარტივოს ავღანელი ჟურნალისტებისთვის და მათი ოჯახებისთვის ქვეყანაში ვიზების მიღების პროცესი. რამდენიმე მაღალჩინოსანმა, მათ შორის ავღანეთის პრეზიდენტის მრჩეველმა დატოვა ქვეყანა. საჯარო მოხელეთა დანიშნულება უცნობია. 16 აგვისტოს ჩათვლით, გერმანიის მთავრობა აპირებს ქაბულიდან მისი ყველა მოქალაქის, ასევე გერმანელებთან ერთად მომუშავე ავღანელების ევაკუაციას . შეერთებული შტატები აპირებს 17 აგვისტომდე ქაბულიდან ამერიკელი საკონსულოს თანამშრომლების სრულად ევაკუაციას

იხ.ვიდეო