ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                      პრაღის გაზაფხული

                                         

                                                                                             პრაღა 1969

  ეწოდება ჩეხოსლოვაკიაში განვითარებულ მოვლენებს. "პრაღის გაზაფხული" წარმოადგენდა ამ ქვეყანაში პირველ ცდას, მიეცათ სოციალიზმისათვის ადამიანური სახე. იმ დემოკრატიულ გარდაქმნებს, რომლებსაც ახორციელებდნენ ადგილობრივი რეფორმატორები ალექსანდრე დუბჩეკის მეთაურობით, საბჭოთა კავშირის სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტში განიხილავდნენ, როგორც მუქარას მთელი სოციალისტური ბანაკისადმი. იმის შიშით, რომ ჩეხოსლოვაკიაში სოციალისტური წყობილების დამხობას და მის გამოსვლას ვარშავის ხელშეკრულებიდან უბიძგებდა სხვა სახელმწიფოებს ანალოგიური ნაბიჯის გადადგმისაკენ, საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის პოლიტბიურომ მიიღო გადაწყვეტილება ინტერნაციონალური დახმარების საფარქვეშ 1968 წლის 21 აგვისტოს შეეყვანა თავისი ჯარები ჩეხოსლოვაკიის ტერიტორიაზე. 1956 წლის უნგრეთის ცნობილი მოვლენების შემდეგ ეს იყო საბჭოთა კავშირის პირველი ცდა ძალის გამოყენებით ჩაეხშო დემოკრატიული გარდაქმნები სოციალისტური ბანაკის შიგნით. ეს მოვლენები თვითონ საბჭოთა კავშირის პოლიტიკურ განვითარებაზე აისახა და საბოლოო ჯამში საბჭოთა კავშირის დაშლა გამოიწვია.

,,პრაღის გაზაფხულის“ გაკვეთილები დღესაც წარმოადგენს ამ მოვლენებში ჩართული სხვადასხვა ქვეყნების განსაკუთრებული ყურადღების ობიექტს.

იხ.ვიდეო

დუბჩეკის  რეფორმები  რომელიც აცხადებდა "სოციალიზმს ადამიანის სახეს", იყო მცდელობა მიეღო მოქალაქეებისთვის დამატებითი დემოკრატიული უფლებები: სიტყვის თავისუფლება, გადაადგილების თავისუფლება და მედიის სახელმწიფო კონტროლი შესუსტდა.

პოლიტიკურ და კულტურულ ცხოვრებაში ცვლილებების შეტანა, აღმასრულებელ ხელისუფლებაში რეფორმები სსრკ -მ არ დაამტკიცა, რის შემდეგაც ვარშავის პაქტის ორგანიზაციის ჯარები ჩეხოსლოვაკიის ტერიტორიაზე შემოიყვანეს საპროტესტო აქციებისა და დემონსტრაციების ჩასახშობად, რამაც ტალღა გამოიწვია ქვეყნებიდან ემიგრაციაში. ჯარების შემოყვანისა და პროტესტის ჩახშობის შემდეგ ჩეხოსლოვაკია შემოვიდა "ნორმალიზაციის" პერიოდში: მომდევნო ლიდერები ცდილობდნენ აღედგინათ პოლიტიკური და ეკონომიკური ფასეულობები, რომლებიც გაბატონდა სანამ დუბჩეკი ჩეხოსლოვაკიის კომუნისტურ პარტიას აკონტროლებდა. გუსტავ ჰუსაკმა, რომელმაც შეცვალა დუბჩეკი და მოგვიანებით გახდა პრეზიდენტი, გააუქმა დუბჩეკის თითქმის ყველა რეფორმა. პრაღის გაზაფხულმა გავლენა მოახდინა მუსიკისა და ლიტერატურის განვითარებაზე. მან თავისი კვალი დატოვა ვაცლავ ჰაველის, კარელ ჰუს (ჩეხ.) რუს., კარელ კრილის, იან შვანკმაიერის ნაწარმოებებში, ასევე მილან კუნდერას რომანში "ყოფის აუტანელი სიმსუბუქე". ქვეყნის მასშტაბით სამი რესპუბლიკის ფედერაციად დაყოფის შესახებ დისკუსიის შემდეგ (ბოჰემია, მორავია -სილეზია და სლოვაკეთი) დუბჩეკი ხელმძღვანელობდა ქვეყნის ორ ნაწილად გაყოფის გადაწყვეტილებას - ჩეხეთისა და სლოვაკეთის რესპუბლიკებს. ეს არის ერთადერთი ცვლილება, რომელიც გადაურჩა პრაღის გაზაფხულის ბოლოს.

ძალადობის მსხეპრლთა მემორიალი ლიბერეცკში