ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                კომში

                     

ბია (ლათ. Cydonia) — მრავალწლოვანი მცენარის გვარი ვარდყვავილოვანთა ოჯახისა. არსებობს 1 სახეობა — ჩვეულებრივი კომში (ლათ. Cydonia oblonda). ის 400 ათასი წლისწინათაც არსებობდა.

კომში,

მწიფე უმი ხილი

შემადგენლობა 100 გრ პროდუქტზე

ენერგეტიკული ღირებულება 57 კკალ 238 კჯ

წყალი 83,80გრ

ცილები 0,40გრ

ცხიმები 0,10გრ

ნახშირწყლები 15,30გრ

- დიეტური ბოჭკოვანი 1,90 გ

ვიტამინები

ნიაცინი (B3), მგ 0.2

ასკორბინის მჟავა (ვიტ. C), მგ 15

კვალი ელემენტები

კალციუმი, მგ 11

მაგნიუმი, მგ 8

ფოსფორი, მგ 17

კალიუმი, მგ 197

ნატრიუმი, მგ 4

კომში ტანდაბალი ხე ან ბუჩქია, რომლის სიმაღლე 1,5-5 მ აღწევს. ნაყოფი ყვითელია, მსხლისებრი ან ვაშლისებრი ფორმა აქვს, შებუსული ან შეუბუსავია. რბილობი მოთეთროა, მორკბო-მომჟავო ან მჟავე, არომატული. შეიცავს (%-ობით): 7,22-15,06 შაქარს, 0,24-1,26 ორგანულ მჟავებს, 0,18-0,98 პექტინს და სხვა. ამზადებენ მურაბას, კომპოტს, ხილფაფასა და სხვა.

კომში ველურად იზრდება კავკასიაში, შუა აზიასა და ირანში. კულტივირებულია თითქმის ყველგან. ამრავლებენ თესლით ან ვეგეტატიურად. საქართველო კომშის ერთ-ერთი სამშობლოა, აქ ადგილობრივი წარმოშობის 75 ჯიში არსებობს. საუკეთესო ჯიშებია ლაგოდეხის მსხვილნაყოფა, ქართული მჟავე, შილდური საგვიანო, საკომპოტე და სხვა.

ქიმ. შემადგენლობა ნაყოფის - 100გრ კომში შეიცავს 238კლკ. ვიტანიმები - B1, B2, B3, B6,E, PP, C ვიტამინები. მიკროელემენტები - კალცოუმი, მაგნიუმი, ფოსფორი, ასევე შეიცავს შაქარი (საქაროზას, გლუკოზას, ფრუქტოზას) 7,22 - 15,06%, ეთერული ზეთები - ორგანული ჟავები - ვაშლის,ლიმონის, ღვინის. 

კომშს ფოთოლში არის დიდი რაოდენობით ანტიოქსიდანტები, როგორიც არის - ფენოლის და ფიტონური ნაერთები. რ-იც იცავს ორგანიზმს ვირუსებისგან და კიბოსგან.

Ქიმიური შემადგენლობა

თესლი შეიცავს ლორწოს (20%-მდე), ამიგდალინ გლიკოზიდს (0,53%), სახამებელს, მთრიმლავ ნივთიერებებს, ემულსინის ფერმენტს, ცხიმოვან ზეთს (8,15%), რომელიც შეიცავს მირისტული და იზოლეინის მჟავების გლიცერიდებს.

მწიფე ხილი შეიცავს შაქარს (10,85%-მდე, მათ შორის ფრუქტოზას - 6,27%-მდე%), ტანინებს (0,66%), პროტოპექტინებს (4,7%), ეთერზეთს და ორგანულ მჟავებს (1,22%: ვაშლი, ლიმონი, ღვინო). ნაყოფის კანში აღმოჩენილი იქნა ენანთოეთილის და პელარგონ-ეთილის ეთერები, რაც ნაყოფს სპეციფიკურ სუნს ანიჭებდა. ხილის წვენი შეიცავს ვაშლის მჟავას (დაახლოებით 3,5%), შაქარს და რეზინას.

ნაყოფს კრეფენ სიმწიფის დროს, რბილობი იგზავნება შემდგომი დასამუშავებლად და თესლს აშრობენ 40-50 °C ტემპერატურაზე. ფოთლებს კრეფენ ივნის-ივლისში, შემდეგ აშრობენ ტილოზე ან საშრობში, 40-50°C ტემპერატურაზე. თესლი და ფოთლები ინახება მჭიდროდ დახურულ კონტეინერში ერთი წლის განმავლობაში.

ფარმაკოლოგიური თვისებები

სამედიცინო პრაქტიკაში გამოიყენება კომშის ხილი, თესლი და ფოთლები. კომშის გამოყენებით დამზადებულ მედიკამენტებს აქვთ მატონიზირებელი, შარდმდენი, შემკვრელი, წყლულის საწინააღმდეგო და ანტიბაქტერიული მოქმედება. ახალი ხილი გამოიყენება როგორც ქოლეტური და შარდმდენი საშუალება. კომშის თესლები დეკორქციის სახით გამოიყენება სამედიცინო პრაქტიკაში, როგორც კონვერტული აგენტი სხვა სამკურნალო ნივთიერებების ადგილობრივი გამაღიზიანებელი ეფექტის შესამცირებლად და მათი შეწოვის შესანელებლად.

თესლს აქვს ამოსახველებელი, ამოსახველებელი და დამარბილებელი თვისებები (ეს პრეპარატები გამორიცხულია სსრკ სახელმწიფო ფარმაკოპეის VIII გამოცემიდან).

იხ. ვიდეო კომში - ხილი, რომელიც კურკაც და ფოთოლიც სასარგებლოა