ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         კარლ ბერი

 (რუს. Бэр, Карл Эрнст фон; გერმ. Karl Ernst von Baer დ. 28 თებერვალი [ძვ. სტ. 17 თებერვალი] 1792, პიიბის მამული, ახლანდელი პაიდეს რაიონი, ესტონეთი — გ. 28 ნოემბერი [ძვ. სტ. 16 ნოემბერი], 1876, ტარტუ) — პრუსიელ-ესტონელი ბუნებისმეტყველი. ემბრიოლოგიის ფუძემდებელი. რუსეთის გეოგრაფიული საზოგადოების ერთ-ერთი დამაარსებელი. მოღვაწეობდა ბიოლოგიის, გეოლოგიის, მეტეოროლოგიისა და გეოგრაფიის დარგში. დაამთავრა ტარტუს უნივერსიტეტი 1814 წელს. 1817 წლიდან მუშაობდა კენიგსბერგის უნივერსიტეტში. 1826 წლიდან პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი, 1828 წლიდან ორდინარული აკადემიკოსი, 1862 წლიდან საპატიო წევრი.

აღმოაჩინა კვერცხუჯრედი, ძუძუმწოვრებსა და ადამიანში (1827), შეისწავლა წიწილის ემბრიოგენეზი (1829, 1837), თევზების, ამფიბიების, ქვეწარმავლებისა და ძუძუმწოვრების ემბრიონული განვითარება. აღმოაჩინა ბლასტულის სტადია. გამოიკვლია ჩანასახის ფურცლებისა და ნაყოფის გარსის განვითარება. დაადგინა, რომ ცხოველთა ადრეული ჩანასახები ჰგვანან ერთმანეთს (ჩანასახოვანი მსგავსება) და რომ შემდეგ თანდათანობით ჩნდება ტიპის, კლასის, რიგის, ოჯახის, გვარისა და სახეობის ნიშნები (ბერის კანონები). დაწვრილებით შეისწავლა ხერხემლიან ცხოველთა თითქმის ყველა ორგანოს განვითარება. მუშაობდა ანთროპოლოგიაში. შექმნა ქალას გაზომვის სისტემა. ბერი მონაწილეობდა ახალ მიწაზე (1837) და კასპიის ზღვაზე (1853-1856) ჩატარებულ ექსპედიციებში. 1857 წელს წამოაყენა დებულება მდინარეთა მიერ ნაპირების გამორეცხვის კანონზომიერების შესახებ. მისი სახელი ჰქვია კონცხს ახალ მიწაზე, კუნძულს ტაიმირის ყურეში და ბორცვებს კასპიისპირა დაბლობზე.

იხ. ვიდეო - Законы фон Бэра I Принцип фон Бэра I Карл Эрнст фон Бэр I Биология развития I Эмбриология - Карлу Эрнсту фон Бэру приписывают открытие хорды и яйца млекопитающих.

Он подробно изучил куриный эмбрион и сравнил этот эмбрион с эмбрионами других позвоночных, чтобы сформулировать четыре обобщения, названных принципами или законами фон Бэра.

Эти законы гласят, что

1) Общие черты большой группы проявляются раньше в развитии, чем особенности малой группы. Например. поскольку млекопитающие относятся к типу хордовых, хордовые особенности, такие как глоточные щели, хорда, постанальный хвост, появляются раньше, чем признаки, характерные только для млекопитающих, такие как наличие волос, молочных желез и т. д.

2) Более общие символы приводят к менее общим персонажам, а специальные символы появляются позже в процессе разработки. Например. Кожа всех позвоночных в основном одинакова на начальном этапе развития, но по мере развития появляются такие особенности, как волосы (у млекопитающих), эпидермальная чешуя (у рыб), перья (у птиц). 

3) Эмбрион данного вида вместо того, чтобы следовать взрослым чертам низших животных, отходит от них. Например. Висцеральная щель млекопитающих образует евстахиеву трубу, а не напоминает жаберные щели взрослых рыб.

4) Эмбрион высшего животного похож на зародыш низшего животного, а не само низшее животное. Например. человеческий эмбрион напоминает эмбрионы низших животных (рыб, земноводных, рептилий и птиц) на начальных стадиях эмбрионального развития, но никогда не похож на взрослых рыб.

კარლ ერნსტ ფონ ბაერმა აჩვენა, რომ ყველა ორგანიზმის განვითარება იწყება კვერცხუჯრედით. ამავდროულად, შეიმჩნევა შემდეგი ნიმუშები, რომლებიც საერთოა ყველა ხერხემლიანებისთვის: განვითარების ადრეულ ეტაპებზე, საოცარი მსგავსებაა ნაპოვნი ცხოველების ემბრიონების სტრუქტურაში, რომლებიც მიეკუთვნებიან სხვადასხვა კლასს (ამ შემთხვევაში, ემბრიონის უმაღლესი ფორმა ჰგავს არა ზრდასრული ცხოველის ფორმას, არამედ მის ემბრიონს); ცხოველთა თითოეული დიდი ჯგუფის ემბრიონებში საერთო პერსონაჟები უფრო ადრე ყალიბდება, ვიდრე განსაკუთრებული; ემბრიონის განვითარების პროცესში აღინიშნება ნიშნების დივერგენცია უფრო ზოგადიდან განსაკუთრებულისკენ.

ბაერის კანონები

კარლ ბაერმა ემბრიოლოგიის შესახებ თავის ნაშრომებში ჩამოაყალიბა შაბლონები, რომლებსაც მოგვიანებით "ბაერის კანონები" უწოდეს:

ცხოველთა ნებისმიერი დიდი ჯგუფის ყველაზე გავრცელებული ნიშნები ემბრიონში უფრო ადრე ჩნდება, ვიდრე ნაკლებად გავრცელებული ნიშნები.

ყველაზე გავრცელებული ნიშნების ჩამოყალიბების შემდეგ ჩნდება ნაკლებად გავრცელებული და ასე გრძელდება ამ ჯგუფისთვის დამახასიათებელი განსაკუთრებული ნიშნების გამოჩენამდე.

ნებისმიერი სახის ცხოველის ემბრიონი, როგორც ის ვითარდება, სულ უფრო ნაკლებად ემსგავსება სხვა სახეობების ემბრიონს და არ გადის მათი განვითარების შემდგომ ეტაპებს.

უაღრესად ორგანიზებული სახეობის ემბრიონი შეიძლება უფრო პრიმიტიული სახეობის ემბრიონს დაემსგავსოს, მაგრამ არასოდეს ემსგავსება ამ სახეობის ზრდასრულ ფორმას