ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                 აზია (რომის პროვინცია)

რომის იმპერიის პროვინცია. რომის შემადგენლობაში აზია შევიდა რესპუბლიკის გვიანდელ პერიოდში. იგი მოიცავდა თანამედროვე მცირე აზიას

იგი ჩამოყალიბდა ყოფილი პერგამონის სამეფოს ტერიტორიაზე ძვ.წ 133 წელს. ე. (პერგამონი რომს შეუერთდა მეფე ატალუს III-ის ნებით), I საუკუნეში. ძვ.წ ე. - I საუკუნე. ნ. ე. გაფართოვდა მისი ტერიტორია. პროვინციული მოწყობილობა 126 წელს იქნა მიღებული ძვ.წ. ე. 27 წლიდან ძვ ე. სენატორული პროვინცია, რომელსაც მართავდა პროკონსული. დიოკლეტიანეს დროიდან (ახ. წ. 297 წლიდან) დაყოფილია 7 ცალკეულ პროვინციად.

ანტიოქე III დიდი ცდილობდა მცირე აზიის დამორჩილებას, მაგრამ 190 წ. ე. დაამარცხა რომაელებმა მაგნეზიის ბრძოლაში. აპამეების ზავის დადების შემდეგ 188 წ. ე. მთელი სადავო ტერიტორია მოექცა რომის მოკავშირე პერგამონის მეფის კონტროლის ქვეშ.

133 წელს ძვ.წ ე. პერგამონის მეფე ატალუს III-ს, რომელსაც მემკვიდრეები არ ჰყავდა, გარდაიცვალა, თავისი სამეფო რომს უანდერძა. გარკვეული ყოყმანის შემდეგ შეიქმნა პროკონსულური აზიის პროვინცია (ლათ. Asia Proconsularis), რომელიც აერთიანებდა მისიის, ლიდიის, კარიისა და ფრიგიის ტერიტორიებს. აზიის დიდი ქალაქები ეფესო და პერგამონი იყო რესპუბლიკის უდიდეს პოლიტიკას შორის.

326 წლის შემდეგ, როდესაც იმპერატორმა კონსტანტინე I-მა დედაქალაქი ბიზანტიაში გადაიტანა, აზიის პროვინცია იმპერიის გარეუბნებიდან მის ცენტრში გადავიდა. ამრიგად, აზია იყო ელინისტური კულტურის ცენტრი აღმოსავლეთში მომდევნო საუკუნეების განმავლობაში ბიზანტიის იმპერიის დაცემამდე მე-15 საუკუნეში.

იხ. ვიდეო - Древнеримские провинции (рассказывает историк Александр Смышляев)