ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ალან გრინსპენი

შობლიური სახელი Alan Greenspan

დაბ. თარიღი 6 მარტი, 1926 (96 წლის)

დაბ. ადგილი ნიუ-იორკი

მოქალაქეობა აშშ

მეუღლე ანდრეა მიტჩელი

საქმიანობა ეკონომისტი, banker , პოლიტიკოსი, მეწარმე და ჯაზმენი

მოღვაწეობის სფერო ეკონომიკა

საერთაშორისო ორგანიზაცი(ებ)ის წევრობა ამერიკის ფილოსოფიური საზოგადოება და Group of Thirty

ჯილდოები ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის რაინდი კომანდორი, თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი, საპატიო ლეგიონის ორდენის კომანდორი, ფრენისის ბოიერის პრემია, ამერიკის სტატისტიკის ასოციაციის წევრი , Paul A. Volcker Lifetime Achievement Award for Economic Policy, honorary doctor of the Hofstra University და Honorary doctor of the Katholieke Universiteit Leuven

ალმა-მატერი ნიუ-იორკის უნივერსიტეტი, კოლუმბიის უნივერსიტეტი, ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის შტერნის ბიზნეს სკოლა, ჯულიარდის სკოლა და George Washington Educational Campus

პოლიტიკური პარტია

 ამერიკელი ეკონომისტი, მეცნიერებათა დოქტორი, ბრიტანეთის სამეფო ორდენის მფლობელი და 1987 წლის 11 აგვისტოდან 2006 წლის 31 იანვრამდე ამერიკის ფედერალური რეზერვის (ამერიკის ცენტრალური ბანკი, შემოკლ. ფედი) მმართველთა საბჭოს თავმჯდომარე. ფედერალური რეზერვის თავმჯდომარის თანამდებობიდან გადადგომის შემდეგ ბრიტანეთის ხაზინის მეთაურის საპატიო (გასამრჯელოს გარეშე) პოსტზე დათანხმდა.

თავდაპირველად ფედის თავმჯდომარის პოსტზე რონალდ რეიგანმა დანიშნა 1987 წელს და მას შემდეგ რამდენიმე ოთხწლიანი ინტერვალებით ხელახლა იქნა დანიშნული 2006 წლის 31 იანვარს პენსიაზე გასვლამდე. ამჟამად პოსტი ბენ ბერნანკემ დაიჭირა. გრინსპენის პირველი წარმატება პოსტზე მისი დანიშვნიდან მცირე ხანში მომხდარი სააქციო ბირჟის კრახის (შავი ორშაბათი) შედეგების შემსუბუქება და 1990-იან წლებში ინტერნეტის სწრაფი გავრცელებით შექმნილი "დოტ-კომ" ეკონომიკური ბუმის (რომლის კულმინაცია 2000 წლის მარტში სააქციო ბაზრის კრახი გახდა) მართვა იყო.

2001 წლიდან მას მწვავედ აკრიტიკებდნენ ფედის ტრადიციული მონეტარული პოლიტიკიდან გადახრისა და პრეზიდენტ ჯორჯ ბუშის გადამეტებული მხარდაჭერისთვის. მიუხედავად ამისა, გრინსპენი მაინც ითვლება წამყვან ავტორიტეტად ამერიკის შიდა ეკონომიკასა და მონეტარულ პოლიტიკაში.

გრინსპენი დაიბადა ებრაულ ოჯახში ნიუ-იორკში. სწავლობდა კლარნეტს ჯულიარდის სკოლაში 1943–1944 წლებში და ცნობილია, როგორც ნიჭიერი საქსოფონისტი. შემდეგ ის ნიუ-იორკის უნივერსიტეტში სწავლობს, ბაკალავრის ხარისხს იღებს ეკონომიკაში (summa cum laude) 1948 წელს, ხოლო მაგისტრისას კი 1950 წელს. მოგვიანებით, 1977 წელს, იგივე უნივერსიტეტი მას ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხს ანიჭებს. 2005 წლის 14 დეკემბერს მას ნიუ-იორკის უნივერსიტეტმა კომერციულ მეცნიერებათა საპატიო დოქტორის ხარისხი მიანიჭა, რომელიც მისი მეოთხე ხარისხი გახდა ამ უნივერსიტეტისგან.

გრინსპენი 1997 წლიდან დაქორწინებულია ენ-ბი-სი-ს სატელევიზიო ჟურნალისტ ანდრეა მიჩელზე.

1950-1960-იან წლებში გრინსპენი მეგობრობდა მწერალ-ფილოსოფოს ეინ რანდთან და მისი ობიექტივისტური მოძრაობის პროპონენტი იყო. ამ მოძრაობის ეფუძნებოდა თავისუფალ კაპიტალიზმს, როგორც სოციალურ და ეკონომიკურ ფილოსოფიას. ის წერდა სტატიებს ობიექტივისტური გამოცემებისთვის, ასევე რამდენიმე ესსე აქვს დაწერილი რანდის 1966 წლის წიგნისთვის: "კაპიტალიზმი: უცნობი იდეალი". თუმცა მოგვიანებით ის თავად ობიექტივისტთა კრიტიკის ქვეშ ექცევა.

1948–1953 წლებში გრინსპენი ეკონომიკურ ანალისტად მუშაობს Conference Board-სთვის - ბიზნეს-ინდუსტრიული ორიენტაციის კვლევითი გუნდი ნიუ-იორკში. 1955–2005 წლებში გრინსპენი ნიუ-იორკის ეკონომიკურ-საკონსულტაციო ფირმის "ტაუნსენდ-გრინსპენ და კომპანიის" თავმჯდომარე და შემდეგ პრეზიდენტი ხდება. ამავე დროს 1974–1977 წლებში გრინსპენი ეკონომიკურ მრჩეველთა საბჭოს თავმჯდომარეა პრეზიდენტ ჯერალდ ფორდთან. ასევე მას კორპორაციულ დირექტორად უმსახურია შემდეგ კერძო დაწესებულებებში: Aluminum Company of America (Alcoa); Automatic Data Processing, Inc.; Capital Cities/ABC, Inc.; General Foods, Inc.; J.P. Morgan & Co., Inc.; Morgan Guaranty Trust Company of New York; Mobil Corporation; და The Pittston Company.

იხ. ვიდეო - Карта и территория. Алан Гринспен / Обзор книги

პოლიტიკური შეხედულებები და თანამდებობის სავარაუდო პოლიტიზაცია

გრინსპენი საკუთარ თავს აღწერს, როგორც "სიცოცხლის ლიბერტარიანელ რესპუბლიკელს".

2005 წლის მარტში, გრინსპენის მხარდაჭერის პასუხად პრეზიდენტ ბუშის გეგმის ნაწილობრივი პრივატიზების შესახებ, სენატის მაშინდელი დემოკრატიული უმცირესობის ლიდერი ჰარი რიდი თავს დაესხა გრინსპენს, როგორც „ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პოლიტიკური ჰაკი, რომელიც ვაშინგტონში გვაქვს“ და გააკრიტიკა იგი მხარდაჭერისთვის. ბუშის 2001 წლის გადასახადების შემცირების გეგმა. მაშინდელი დემოკრატიული პალატის უმცირესობის ლიდერმა ნენსი პელოსიმ დაამატა, რომ გრინსპენის საჯარო განცხადებების შედეგად არსებობდა სერიოზული კითხვები Fed-ის დამოუკიდებლობასთან დაკავშირებით. გრინსპენმა ასევე მიიღო კრიტიკა დემოკრატიული კონგრესმენის ბარნი ფრანკის და სხვებისგან ბუშის სოციალური უზრუნველყოფის გეგმების მხარდაჭერისთვის, რომლებიც ხელს უწყობდნენ კერძო ანგარიშებს. გრინსპენმა თქვა, რომ ბუშის მოდელს აქვს "სრული დაფინანსების განვითარების თესლი თავისი ბუნებით. როგორც უკვე ვთქვი, მე ყოველთვის მხარს ვუჭერდი სრულ დაფინანსებაზე გადასვლას კერძო ანგარიშის კონტექსტში".

სხვები, როგორიცაა რესპუბლიკელი სენატორი მიჩ მაკკონელი, არ ეთანხმებოდნენ, რომ გრინსპენი ბუშის მიმართ ზედმეტად პატივცემული იყო და აცხადებდა, რომ გრინსპენი "დიდი ხნის განმავლობაში იყო დამოუკიდებელი მოთამაშე Fed-ში ორივე მხარის პირობებში და უზარმაზარი დადებითი წვლილი შეიტანა".

ეკონომისტი პოლ კრუგმანი წერდა, რომ გრინსპენი იყო "სამკარტიანი მაესტრო" "გულწრფელობის ნაკლებობით", რომელიც "არაერთგზის შილინგით რაც უნდოდა ბუშის ადმინისტრაციას, უღალატა ნდობას Fed-ის თავმჯდომარის მიმართ".

რესპუბლიკელი სენატორი ჯიმ ბუნინგი, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა გრინსპენის მეხუთე ხელახალი დადასტურებას, ბრალი დასდო, რომ გრინსპენმა კომენტარი უნდა გააკეთოს მხოლოდ მონეტარული პოლიტიკაზე და არა ფისკალურ პოლიტიკაზე. გრინსპენმა გამოიყენა თავისი, როგორც ფედერალური ბანკის თავმჯდომარე, ფისკალური პოლიტიკის შესახებ კომენტარისთვის ჯერ კიდევ 1993 წელს, თუმცა, როდესაც მან მხარი დაუჭირა პრეზიდენტ კლინტონის დეფიციტის შემცირების გეგმას, რომელიც მოიცავდა გადასახადების გაზრდას და ბიუჯეტის შემცირებას.

2011 წლის ოქტომბერში ლექციაში, რომელიც ეხებოდა მოძრაობა Occupy-ს,  ნოამ ჩომსკიმ დაახასიათა გრინსპენის 1997 წლის თებერვლის ჩვენების ნაწილი აშშ-ს სენატში, როგორც ეგრეთ წოდებული 1%-ის თავმოყვარეობის დამოკიდებულების მაგალითი. ამ ჩვენებაში გრინსპენმა განაცხადა, რომ მზარდი მუშაკთა დაუცველობა არის მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც აფერხებს ინფლაციას და ინფლაციურ მოლოდინს, რაც ხელს უწყობს გრძელვადიან ინვესტიციებს.

იხ. ვიდეო - Former Fed chairman Alan Greenspan on the risk of recession -  Alan Greenspan, former chairman of the Federal Reserve, joins "Squawk on the Street" to discuss the spread of negative interest rates around the world, the risk of recession in the U.S. and more.