ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
დნობის ტემპერატურა
წყალში ჩასმული ყინულის კუბურები დაიწყებენ დნობას, როდესაც მიაღწევენ დნობის წერტილს 0 °C-ს
ტემპერატურა, რომლის დროსაც მყარი კრისტალური სხეული თხევად მდგომარეობაში გადადის და პირუკუ. დნობის ტემპერატურისას ნივთიერება შეიძლება იყოს როგორც მყარ ისე თხევად მდგომარეობაში. დამატებითი სითმოს მიყვანისას ნივთიერება გადავა თხევად მდგომარეობაში, ხოლო ტემპერატურა არ შეიცვლება, სანამ ნივთიერება განხილულ სისტემაში მთლიანად არ დადნება. ჭარბი სითბოს მოცილებისას (გაცივებისას) ნივთიერება გადავა მყარ მდგომარეობაში (გამყარდება) და, მანამ სანამ ის ბოლომდე არ გამყარდება ტემპერატურა არ შეიცვლება.
დნობის/გამყარების ტემპერატურა და დუღილის/კონდენსაციის ტემპერატურა ითვლება ნივთიერების მნიშვნელოვან ფიზიკურ მახასიათებლად. გამყარების ტემპერატურა ემთხვევა დნობის ტემპერატურას მხოლოდ სუფთა ნივთიერებისთვის.
იხ. ვიდეო - დნობისა და გამყარების ტემპერატურა. დნობის ტემპერატურა
ამ თვისებაზეა დაფუძნებული სპეციალური მაღალი ტემპერატურის თერმომეტრის კალიბრატორები. რადგანაც სუფთა ნივთიერების გამყარების ტემპერატურა, მაგალითად კალასი სტაბილურია, საკმარისია გავადნოთ და დაველოდოთ, სანამ ნადნობი არ დაიწყებს კრისტალიზაციას. ამ დროს, კარგი თბოიზოლაციის პირობებში, ზოდის გამყარების ტემპერატურა არ იცვლება და ზუსტად ემთხვევა ეტალონის ტემპერატურას, რომელიც მინიშნებულია ცნობარებში.
ნივთიერებების ნარევებს საერთოდ არ გააჩნიათ დნობის/გამყარების ტემპერატურა, და გადადიან რაღაც ტემპერატურულ დიაზაპონში (თხევადი ფაზის გაჩენის ტემპერატურას ეწოდება სოლიდუსის წერტილი, მთლიანი გადნობის ტემპერატურას კი - ლიკვიდუსის წერტილი). რადგანაც ასეთი ნივთიერების დნობის ტემპერატურის ზუსტი დადგენა შეუძლებელია, გამოიყენებენ სპეციალურ მეთოდებს (სახსტანდ. ГОСТ 20287 და ASTM D 97). მაგრამ ზოგიერთი ნარევი (ევტექტიკური შემადგენლობა) ფლობს გარკვეულ დნობის ტემპერატურას, როგორც სუფთა ნივთიერება.
ამორფული (არაკრისტალური) ნივთიერებები, როგორც წესი, არ ფლობენ კონკრეტულ დნობის ტემპერატურას, ტემპერატურის ზრდასთან ერთად ეცემა მისი სიბლანტე, და რაც უფრო დაბალია სიბლანტე, მით უფრო თხევადი ხდება ის.
მაგალითად, ჩვეულებრივი ფანჯრის მინა — არის გადაცივებული სითხე. რამდენიმე ასწლეულის განმავლობაში აშკარა ხდება ჩანს ფანჯრის მინის ძირს ჩამოდინება ოთახის ტემპერატურის პირობებში, ის ქვემოთ უფრო სქელი ხდება ვიდრე ზევით, და ეს ხდება გრავიტაციის ზემოქმედებით. 500—600 გრადუს ცელსიუს ტემპერატურისას ეს ეფექტი შეიძლება ვიხილოთ რამდენიმე დღეღამის განმავლობაში.
იხ. ვიდეო - Температура плавления металлов
რადგანაც დნობისას სხეულის მოცულობა უმნიშვნელოდ იცვლება, წნევა ნაკლებად მოქმედებს დნობის ტემპერატურაზე. ფაზური გადასვლის ტემპერატურის დამოკიდებულება (მათ შორის დნობისაც, და დუღილისაც) წნევაზე ერთკომპონენტიანი სისტემაში იძლევა კლაუზიუს-კლაპეირონის განტოლებას. ნორმალური ატმოსფერული წნევის დროს დნობის (101 325 პა, ან 760 ვერცხლისწყლის სვეტის მილიმეტრის) ტემპერატურას უწოდებენ დნობის წერტილი.
ზოგი მნიშვნელოვანი ნივთიერებების დნობის ტემპერატურები:
ნივთიერება დნობის
ტემპერატურა
(°C)
ჰელიუმი (2,5 მპა-ის დროს) −272,2
წყალბადი −259,2
ჟანგბადი −218,8
აზოტი −210,0
მეთანი −182,5
ეთილის სპირტი −114,5
ამიაკი −77,7
ვერცხლისწყალი −38,87
ქლორი −34
წყლის ყინული 0
ბენზოლი +5,53
ცეზიუმი +28,64
სახაროზა +185
სახარინი +225
კალა +231,93
ტყვია +327,5
ალუმინი +660,1
ვერცხლი +960,8
ოქრო +1063
სილიციუმი +1415
რკინა +1539
პლატინა +1769,3
კორუნდი +2050
ტიტანი +2196
რუთენიუმი +2250
ცირკონიუმი +2398
სილიციუმის კარბიდი +2457
ოსმიუმი +3054
მოლიბდენი +3163
ვოლფრამი +3410
ნახშირბადი +3547
ჰაფნიუმის კარბიდი +3890
ტანტალ-ჰაფნიუმის კარბიდი +4216
იხ. ვიდეო - Comparison Melting Point Of Metals
Table[edit]
| hide | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Group → | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||
| ↓ Period | |||||||||||||||||||||
| 1 | H213.99 K (−259.16 °C) | He0.95 K (−272.20 °C) | |||||||||||||||||||
| 2 | Li453.65 K (180.50 °C) | Be1560 K (1287 °C) | B2349 K (2076 °C) | C | N263.23 K (−209.86 °C) | O254.36 K (−218.79 °C) | F253.48 K (−219.67 °C) | Ne24.56 K (−248.59 °C) | |||||||||||||
| 3 | Na370.944 K (97.794 °C) | Mg923 K (650 °C) | Al933.47 K (660.32 °C) | Si1687 K (1414 °C) | P317.3 K (44.15 °C) | S388.36 K (115.21 °C) | Cl2171.6 K (−101.5 °C) | Ar83.81 K (−189.34 °C) | |||||||||||||
| 4 | K336.7 K (63.5 °C) | Ca1115 K (842 °C) | Sc1814 K (1541 °C) | Ti1941 K (1668 °C) | V2183 K (1910 °C) | Cr2180 K (1907 °C) | Mn1519 K (1246 °C) | Fe1811 K (1538 °C) | Co1768 K (1495 °C) | Ni1728 K (1455 °C) | Cu1357.77 K (1084.62 °C) | Zn692.68 K (419.53 °C) | Ga302.9146 K (29.7646 °C) | Ge1211.40 K (938.25 °C) | As | Se494 K (221 °C) | Br2265.8 K (−7.2 °C) | Kr115.78 K (−157.37 °C) | |||
| 5 | Rb312.45 K (39.30 °C) | Sr1050 K (777 °C) | Y1799 K (1526 °C) | Zr2128 K (1855 °C) | Nb2750 K (2477 °C) | Mo2896 K (2623 °C) | Tc2430 K (2157 °C) | Ru2607 K (2334 °C) | Rh2237 K (1964 °C) | Pd1828.05 K (1554.9 °C) | Ag1234.93 K (961.78 °C) | Cd594.22 K (321.07 °C) | In429.7485 K (156.5985 °C) | Sn505.08 K (231.93 °C) | Sb903.78 K (630.63 °C) | Te722.66 K (449.51 °C) | I2386.85 K (113.7 °C) | Xe161.40 K (−111.75 °C) | |||
| 6 | Cs301.7 K (28.5 °C) | Ba1000 K (727 °C) |  | Lu1925 K (1652 °C) | Hf2506 K (2233 °C) | Ta3290 K (3017 °C) | W3695 K (3422 °C) | Re3459 K (3186 °C) | Os3306 K (3033 °C) | Ir2719 K (2446 °C) | Pt2041.4 K (1768.3 °C) | Au1337.33 K (1064.18 °C) | Hg234.3210 K (−38.8290 °C) | Tl577 K (304 °C) | Pb600.61 K (327.46 °C) | Bi544.7 K (271.5 °C) | Po527 K (254 °C) | At575 K (302 °C) | Rn202 K (−71 °C) | ||
| 7 | Fr300 K (27 °C) | Ra973 K (700 °C) |  | Lr1900 K (1627 °C) | Rf2400 K (2100 °C) | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn283±11 K (10±11 °C) | Nh700 K (430 °C) | Fl200 K (−73 °C) | Mc670 K (400 °C) | Lv637–780 K (364–507 °C) | Ts623–823 K (350–550 °C) | Og325±15 K (52±15 °C) | ||
| La1193 K (920 °C) | Ce1068 K (795 °C)6 | Pr1208 K (935 °C) | Nd1297 K (1024 °C) | Pm1315 K (1042 °C) | Sm1345 K (1072 °C) | Eu1099 K (826 °C) | Gd1585 K (1312 °C) | Tb1629 K (1356 °C) | Dy1680 K (1407 °C) | Ho1734 K (1461 °C) | Er1802 K (1529 °C) | Tm1818 K (1545 °C) | Yb1097 K (824 °C) | |||||||
| Ac1500 K (1227 °C) | Th2023 K (1750 °C) | Pa1841 K (1568 °C) | U1405.3 K (1132.2 °C) | Np912±3 K (639±3 °C) | Pu912.5 K (639.4 °C) | Am1449 K (1176 °C) | Cm1613 K (1340 °C) | Bk1259 K (986 °C) | Cf1173 K (900 °C) | Es1133 K (860 °C) | Fm1800 K (1527 °C) | Md1100 K (827 °C) | No1100 K | |||||||
Комментариев нет:
Отправить комментарий