ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

          მწერიჭამია ხელფრთიანები

(ლათ. Microchiroptera) — ძუძუმწოვრების ქვერიგი ხელფრთიანების რიგისა. მათი სხეულის სიგრძე 14 სმ აღწევს.აქვთ ყურსარქველები, წვრილი თვალები, სუსტად განვითარებული მხედველობა, ძალზე კარგი სმენა, ექოლოკაციის უნარი. გავრცელებულნი არიან ყველგან, პოლარულ ოლქებს გარდა. განსაკუთრებით ბევრია სუბტროპიკებსა და ტროპიკებში. აერთიანებს 16 ოჯახს, 138 გვარის 650 სახეობას. საქართველოში — 22. ბინადრობენ ხის ფუღუროებში, მღვიმეებში, კლდის ნაპრალებში, სამეურნეო და საცხოვრებელ ნაგებობებში. ზოგიერთი მათგანი ადამიანის თანამგზავრია. სახლდებიან კოლონიებად. მათი ზამთრის ძილქუში 7-8 თვე გრძელდება. შობენ 1-2 ნაშიერს, რომლებიც 20-40 დღის შემდეგ დამოუკიდებლად ნადირობენ. ცოცხლობენ 20 წლამდე. უმრავლესობა იკვებება მწერებით, ზოგი ტროპიკული ფორმა მცენარის ნაყოფით, ნექტრით და ყვავილის მტვერით, თბილსისხლიანი ცხოველების სისხლით, პატარ-პატარა ხერხემლიანებით. ძალზე სასარგებლო ცხოველებია; ანადგურებენ სოფლისა და სატყეო მეურნეობის მავნებლებს. ზოგი სახეობა ხელს უწყობს მცენარეთა დამტვერვას და ავრცელებს სხვადასხვა ტროპიკული მცენარის თესლს. ზოგს ადამიანის ინფექციური დაავადების გამომწვევი გადააქვს.

თითქმის ყველა ღამურა (როგორც ზოგადად ღამურები) ღამის ცხოვრებით ცხოვრობენ და დღის განმავლობაში სძინავს. ძვლების განსაკუთრებული მყიფე სტრუქტურის გამო, ღამურები მიწაზე სრულიად დაუცველები არიან. მათ არ შეუძლიათ ფეხებზე გადაადგილება და მიწიდან დაძვრა, მაგალითად, ჩიტების მსგავსად. ამიტომაც ღამურებს დღის განმავლობაში თავდაყირა სძინავთ. ეს პოზიცია საშუალებას აძლევს მათ დაიწყონ ფრენა პირდაპირ შემოდგომაზე. გარდა ამისა, ღამურები ხშირად ქმნიან თავისთვის მყუდრო სამალავ ადგილებს, იმალებიან ხეების ბზარებში, კლდეებში ან შენობების ნაპრალებში. ხეების, გამოქვაბულების, გროტოებისა და სხვადასხვა ხელოვნური ნაგებობების ღრუები, როგორც მიწისზედა, ისე მიწისქვეშა, შეიძლება იყოს თავშესაფრები. ღამურები ახერხებენ ჩავარდნას, რომელსაც თან ახლავს მეტაბოლური სიჩქარის, სუნთქვის ინტენსივობის და გულისცემის დაქვეითება, ბევრს შეუძლია მოხვდეს სეზონურ ზამთარში (8 თვემდე).

მეტაბოლური სიჩქარის რეგულირების უნარის წყალობით, ბევრ მწერიჭამია ღამურას შეუძლია დიდხანს დარჩეს საკვების გარეშე, მაგრამ ფრთების გარსების დიდი ფართობის გამო, ისინი სწრაფად კარგავენ ტენიანობას და მასზე თავისუფალი წვდომის გარეშე, შეიძლება მოკვდნენ. გაუწყლოება. აქტიურ მდგომარეობაში, ისევე როგორც ყველა პატარა ძუძუმწოვარს, მათ აქვთ ძალიან მაღალი მეტაბოლური მაჩვენებელი, რაც შესაბამისად მოითხოვს უამრავ საკვებს; საშუალოდ, მწერიჭამია ღამურა ღამით საკუთარი წონის დაახლოებით მესამედს ჭამს. ერთ ზაფხულში, ასი ინდივიდის კოლონია ჭამს დაახლოებით 350-700 ათას მწერს (მათგან ბევრი სოფლის მეურნეობისა და მეტყევეობის მავნებელია), დიდ კოლონიას შეუძლია გაანადგუროს 10 მილიონზე მეტი მწერი.

აღსანიშნავია ისიც, რომ ღამურები ჩვეულებრივ ცხოვრობენ დიდ კოლონიებში (ზოგიერთი ცნობით, მსხვილი კოლონიები შეიძლება იყოს დაახლოებით ასი ნახევარი ათასი ინდივიდი), რომლებიც კონცენტრირებულია შედარებით მცირე სივრცეებში. ამის გამო მათ პოპულაციაში ძალიან სწრაფად ვრცელდება სხვადასხვა ინფექციური დაავადება (ზოგიერთი საშიშია ადამიანისთვის).

იხ. ვიდეო - ყველაზე საინტერესო ფაქტები ღამურებზე ★ ტოპ ფაქტები ★

ღამურების გავვცელების არეალი პრაქტიკულად ემთხვევა ღამურების რიგის არეალს, რომელიც მოიცავს ყველა კონტინენტს ანტარქტიდის გარდა და ყველა კლიმატურ ზონას ტუნდრას, პოლარული რეგიონების გარდა და ასევე ოკეანის ზოგიერთი კუნძულის გარდა.

სივრცეში ნავიგაციისთვის

ღამურები აღმოაჩენენ ობიექტებს, რომლებიც ბლოკავს მათ გზას ადამიანებისთვის გაუგონარი ბგერების გამოცემით და ობიექტებიდან არეკლილი მათი ექოს დაჭერით. ულტრაბგერითი ექოლოკაციის აღმოჩენამდე ღამურებს ითვლებოდა ექსტრასენსორული აღქმა. მათ ჩამოერთვათ მხედველობის გამოყენების უნარი, ფრთები დაფარული იყო სქელი ლაქით, რათა შეუძლებელი ყოფილიყო ჰაერის დინების შეგრძნება და მაინც ერიდებოდნენ ექსპერიმენტულ კამერაში არსებულ დაბრკოლებებს .

იელის უნივერსიტეტის ანატომის, დოქტორ ო.ჰენსონის კვლევამ აჩვენა, რომ როდესაც სადაზვერვო ულტრაბგერა გამოდის, ღამურების ყურების კუნთები ხურავს ყურს, რათა თავიდან აიცილოს სმენის აპარატის დაზიანება. ღამურების ექოლოკაციის ცნობილი მკვლევარი იყო ასევე ზოოლოგი დონალდ გრიფინი.

ღამურებში ექოლოკაცია განსხვავდება ოჯახებში. ცხენოსანი ღამურები ცხვირით ასხივებენ სიგნალებს და ეს არის მოკლე (50-100 ms) ულტრაბგერითი სიგნალები, მუდმივი სიხშირით 81-82 kHz, მაგრამ სიგნალის ბოლოს სიხშირე მკვეთრად ეცემა 10-14 kHz-ით. ხოლო გლუვცხვირიანი ღამურები ასხივებენ ბევრად უფრო მოკლე (2-5 ms) სიგნალებს მათი პირით, სიხშირით, რომელიც ამ დროის განმავლობაში ეცემა 130-დან 30-40 kHz-მდე.

ბარტყებს შეუძლიათ მავთულის დაბრკოლების აღმოჩენა 17 მეტრის მანძილზე. გამოვლენის დიაპაზონი დამოკიდებულია მავთულის დიამეტრზე. 0,4 მმ დიამეტრის მავთულს აღმოაჩენთ 4 მეტრის მანძილიდან, ხოლო მავთულის დიამეტრის 0,08 მმ-ს 50 სმ-დან, ტიპიური ღამურის განთავსების სიგნალების ტალღის სიგრძე დაახლოებით 4 მმ-ია. ამასთან, თაგვი რეაგირებს არა მხოლოდ მავთულის სისქეზე, არამედ მავთულის სიგრძეზეც, რის შედეგადაც, სეგმენტის საკმარისი სიგრძით, მავთული გამოვლინდება.

იხ. ვიდეო - ყველაფერი ღამურების შესახებ - მოგზაურობა იმერეთის მღვიმეებში

🦇 ყველაფერი ხელფრთიანების , ანუ ღამურების შესახებ -  იმედის კვირამ იმერეთის მღვიმეებში იმოგზაურა