ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                     შრომა (საქმიანობა)

                             "შრომა" - ფორდ მადოქს ბრაუნის ნახატი (მე-19 საუკუნის შუა ხანები)

 სამუშაო ძალის მოხმარების პროცესი; ადამიანის შეგნებული, მიზანშეწონილი საქმიანობა მატერიალური და სულიერი მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად. „შრომა არის უწინარეს ყოვლისა პროცესი ადამიანსა და ბუნებას შორის, პროცესი, რომელშიც ადამიანი თავისი საკუთარი მოქმედებით მოსაშუალეობს, აწესრიგებს და კონტროლს უწევს ნივთიერებათა ცვლას თავისსა და ბუნებას შორის. შრომის პროცესის დასასრულს ვღებულობთ შედეგს, რომელიც ამ პროცესის დაწყებისას მუშის წარმოდგენაში... უკვე არსებობდა“. შრომის პროცესი ყოველთვის მოიცავს სამ მარტივ მომენტს: მიზანშეწონილ მოქმედებას, ანუ თვით შრომას, შრომის საგანსა და შრომის საშუალებებს. ამ სამი მომენტის შეერთებით იწყება შრომის პროცესი, რომლის პროდუქტია სახმარი ღირებულება.

შრომის პროცესი შინაარსის მიხედვით არის ადამიანისა და ბუნების ურთიერთქმედება, თვისებრივად განსაზღვრული შრომითი ფუნქციების ერთობლიობა, რომელიც მიმართულია სახმარი ღირებულების საწარმოებლად. შრომის შინაარსის ცვლილების მთავარი ფაქტორია მეცნიერულ-ტექნიკური პროცესი. წარმოების ავტომატიზაცია იწვევს ცოცხალი შრომის მოდიფიცირებას წარმოების პროცესში.

შრომის პროცესში ორგანულად შეხამებულია ადამიანის ფიზიკური მოქმედება და გონებრივი საქმიანობა. ეს არის შრომის, როგორც შემოქმედებითი პროცესის, ფუნქციონირების ობიექტური საფუძველი.

შრომის სოციალურ-ეკონომიკური ხასიათი გამოხატავს შრომისა და მისი საზოგადოებრივი ორგანიზაციის სოციალურ-ეკონომიკურ ფორმას. პოლიტეკონომიკური კატეგორიაა არა შრომა, როგორც ბუნებრივი აუცილებლობა, „არამედ მხოლოდ შრომის საზოგადოებრივი ფორმა, შრომის საზოგადოებრივი წყობა, ან სხვაგვარად რომ ვთქვათ: ადამიანთა ურთიერთობა საზოგადოებრივ შრომაში მათი მონაწილეობის მიხედვით“. შრომის პროცესში ადამიანებს შორის მყარდება განსაზღვრული წარმოებითი ურთიერთობა.

იხ. ვიდეო - AI Technology for Human Activity Recognition of Workers Using Wearable Devices

შრომის როლი ანთროპოგენეზში

საზოგადოების განვითარება დიდწილად დამოკიდებულია შრომითი და საწარმოო ურთიერთობების ინსტრუმენტების გაუმჯობესებაზე. შრომის ეს მახასიათებლები მნიშვნელოვნად განასხვავებს ადამიანის საქმიანობის ბუნებას ცხოველების ინსტინქტური ქცევისგან, რამაც საშუალება მისცა კარლ მარქსს და ფრიდრიხ ენგელსს განეხილათ შრომა, როგორც კაცობრიობის ისტორიის ერთგვარი „შემოქმედი“, შეექმნათ „შრომის ჰიპოთეზა“ წარმოშობის შესახებ. ადამიანი და საზოგადოება (ანთროპოსოციოგენეზი).

გარდა ადამიანებისა, არსებობენ სხვა ცხოველებიც, რომლებსაც შეუძლიათ გამოიყენონ ბუნებრივი საგნები საკუთარ ქმედებებში, მაგრამ იარაღს არასოდეს აკეთებენ ხელსაწყოებით. მოაზროვნე, შემოქმედებითი, შრომისუნარიანი ადამიანის გაჩენის პრობლემა საკუთარ სახეებთან ერთად განიხილა ენგელსმა ნაშრომებში "ბუნების დიალექტიკა" და "შრომის როლი მაიმუნის ტრანსფორმაციის პროცესში". კაცი". ენგელსმა შესთავაზა ქანქარის რთული მოძრაობის არსებობა ბიოლოგიურიდან თვისობრივად ახალ, სოციალურ ნიმუშებამდე და უკან ანთროპოგენეზის პროცესში. ცხოვრების ბუნებრივი პირობების ცვლილების გამო, მომავალმა ადამიანმა უფრო ხშირად დაიწყო ბუნებრივი საგნების (ქვები, ჩხირები) გამოყენება ობიექტურ საქმიანობაში; ის იძულებული გახდა გასწორებულიყო ცვალებად რელიეფზე უკეთესი ორიენტაციისთვის; მოიძიეთ დაცვა სიცივისგან კლიმატის ცვლილების დროს. ეს ბუნებრივი წინაპირობები ხელს უწყობდა უმარტივესი შრომითი უნარების განვითარებას, რამაც, თავის მხრივ, გამოიწვია ხელის სტრუქტურის ცვლილება. ხელი გახდა ორგანო და ამავე დროს შრომის პროდუქტი. ხელმა, როგორც მოძრაობის ბიოლოგიურმა ორგანომ, დაკარგა ბუნებრივი სპეციალიზაცია, რამაც შექმნა პირობები მისი არასპეციალიზებული უნარების გასაუმჯობესებლად, რათა გააფართოვოს ობიექტების დიაპაზონი, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელია ბუნებაზე ზემოქმედება.

შრომის ყველაზე პრიმიტიულმა იარაღებმაც კი დააფიქსირა და გადასცა სხვა ინდივიდებს ინსტინქტურად დაუფიქსირებელი „საქმიანობის სქემები“. შრომითი საქმიანობის იდეალური, ისტორიულად განვითარებული, განზოგადებული მეთოდები ფიქსირდება შრომის ინსტრუმენტებში, მათ ფორმასა და ფუნქციებში. შრომის ინსტრუმენტები აიძულებს ადამიანს იმოქმედოს შრომის ზოგადი სქემის ლოგიკის მიხედვით. სწავლის პროცესში შრომის იარაღების დაუფლება ხდება პიროვნების სოციალიზაციის, კულტურის ნორმების გაცნობის უმნიშვნელოვანესი საშუალება. შრომის იარაღები იყო პირველი ობიექტური, მატერიალური „აბსტრაქციები“, რამაც გავლენა მოახდინა თავად აზროვნების ჩამოყალიბებაზე და განვითარებაზე.

ვინაიდან შრომა სოციალური, კოლექტიური საქმიანობაა, საჭიროა მისი ორგანიზების საშუალებები. არტიკულირებული მეტყველება, ენა იქცა ასეთ ორგანიზებულ და მაკონტროლებელ საშუალებად. კოლექტიური საქმიანობის პროცესში ადამიანებს ასევე უჩნდებათ „ერთმანეთისთვის რაღაცის თქმა“ და „საუბრის“ საგანი, ანუ აქვთ სათქმელი სხვებისთვის. საჭიროებამ შექმნა თავისი ორგანო. მაიმუნის ხორხმა შეცვალა სტრუქტურა და ეს გახდა მეტყველების გაჩენის ბიოლოგიური წინაპირობა.