ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს აგებულაბას მის ბუნებას მზათ ხართ იდუმალებას ჩაწვდეთ და კოსმოსის სიღრმეებში შეაბიჯოთ  

                    მუსიკალური პაუზა 2

მოუვუსმინოთ განწყობისთვის იხ. ბმულზე პირველი ნაწილი  უნდა იყო კრისტალური შეგეძლოს ჩაწვდე ჩვენ სამყაროს ერთად არსებობს ვირტუალური მოგზაურობის საშუალება კოსმოსში.

9 ფატი კოსმოსის შესახებ რ-იც ძნელია დაიჯერო იხ. ბმული წყარო

კიბოს თანავარსკლავედში არსებობს ალმასის-პლანეტა რ-ის ღირებულებააა $26,9ნონიმილიონი ხოლო დედამიწის დღე მომავალში 870 საათამდე გაგრძელდება. ჩვენ გეტყვით კიდევ რა უჩვეულო მალავს კოსმოსს

1.მზის სისტემაში შესაძლოა რვაზე მეტი პლანეტა იყოს

 მზის სისტემა კოსმოსის ყველაზე შესწავლილი ნაწილია. ოფიციალური ვერსიით, ის რვა პლანეტას მოიცავს. სინამდვილეში, მათგან ბევრად მეტია. აქ მარტო ხუთი „ჯუჯა“ მაინც არის. ესენია პლუტონი, ცერერა, ჰაუმეა, მაკემაკე და ერისი. დედამიწიდან დაშორების გამო, ისინი ნაკლებად არის შესწავლილი. უფრო მეტიც, მეცნიერთა აზრით, მზის სისტემაში შეიძლება იყოს კიდევ 2 ათასი პოტენციური ჯუჯა პლანეტა. გარდა ამისა, ბევრი ასტროფიზიკოსი აღიარებს მეცხრე დიდი პლანეტის არსებობას. ის ნეპტუნის ზომაა და დედამიწის მასას ათჯერ აღემატება. მეცნიერებმა იდუმალი პლანეტა X-ის არსებობის შესახებ გამოცნობა ჯერ კიდევ 2014 წელს დაიწყეს, ხოლო 2016 წელს მათ მიიღეს პირველი მტკიცებულება კომპიუტერული სიმულაციების გამოყენებით.

2.გრაფიტისა და ბრილიანტებისგან შედგენილი პლანეტა

ასტრონომებმა კირჩხიბის თანავარსკვლავედში კიდევ ერთი იდუმალი პლანეტა აღმოაჩინეს. იელის უნივერსიტეტის თანამშრომლების თქმით, ის ორჯერ აღემატება დედამიწას და რვაჯერ აღემატება მასას. მაგრამ მთავარი ის არის, რომ იანსენი თითქმის მთლიანად შედგება გრაფიტისა და ბრილიანტებისგან. უფრო მეტიც, ეს უკანასკნელი შეადგენს მისი ნივთიერების მესამედს. Forbes-მა პლანეტის ღირებულება 26,9 არამილიონ დოლარად შეაფასა. კოსმოსური სტანდარტებით, გიგანტური ბრილიანტი მდებარეობს მიწიერებისგან არც თუ ისე შორს - მხოლოდ 40 სინათლის წლის მანძილზე. მართალია, მისი ზედაპირის ტემპერატურა 2,148 ათას გრადუსს აღწევს. ბრუნვის სიჩქარე კი იმდენად მაღალია, რომ ერთი წელი უდრის დედამიწის 18 საათს. გარდა ამისა, მეცნიერებმა ცოტა ხნის წინ აღმოაჩინეს, რომ იანსენის ერთი მხარე გამდნარ მდგომარეობაშია და ნახშირბადის ლავაა.

3. მთვარის გარეშე, საზღვაო სიცოცხლე დედამიწაზე მოკვდება

თუ დედამიწის თანამგზავრი გაქრება, დიდი ალბათობით, გლობალური კატასტროფა არ მოხდება. ოდესღაც ის იყო სინათლის მთავარი წყარო სიბნელეში - ახლა ადამიანებმა იციან როგორ მოიქცნენ მის გარეშე. და მაინც, გარკვეული მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდება. მაგალითად, ბევრი წყლის სპორტი დასრულდება. მთვარის ფაზები გავლენას ახდენს ტალღებზე - ჩვენი პლანეტის ზედაპირზე გავლისას, ის წყლის მასებთან ერთად "იზიდავს". გარდა ამისა, დაიღუპება საზღვაო სიცოცხლე, რომლის სიცოცხლე პირდაპირ კავშირშია მოქცევასთან. თანამგზავრის გარეშე დედამიწაზე არ იქნება მზის და მთვარის დაბნელება და ტექტონიკური ფირფიტები გადაინაცვლებს, რაც მიწისძვრებს და ვულკანურ ამოფრქვევებს გამოიწვევს. მაგრამ მთავარი ის არის, რომ პლანეტის კლიმატი იგივე აღარ იქნება.

4. ტუნგუსკას მეტეორიტის ფრაგმენტები ჯერ არ არის ნაპოვნი

მე-20 საუკუნის ყველაზე იდუმალი კოსმოსური უცხოპლანეტელი არის ტუნგუსკის მეტეორიტი. იგი დაეცა ციმბირის მდინარე ტუნგუსკას მიდამოში 1908 წლის 30 ივნისის დილით. იმ დღეს ცა განათდა კაშკაშა შუქით და ჰაერის აფეთქებამ, რომელიც მოჰყვა, გაანადგურა ტყის უზარმაზარი ტერიტორია და 200 კმ-ის რადიუსში სახლების ფანჯრები დაარტყა. თუმცა, არც მეტეორიტის ფრაგმენტები, არც მასობრივი განადგურების იარაღის გამოყენების კვალი და არც უცხოპლანეტელების გემის ნამსხვრევები არასოდეს ყოფილა ნაპოვნი. NASA-ს ექსპერტების აზრით, მეტეორიტის დიამეტრი 75 მ იყო, აფეთქების ძალა კი თერმობირთვული ბომბის სიმძლავრის ტოლი იყო. სხვათა შორის, ჩელიაბინსკის მეტეორიტის დაცემის შემდეგ მეცნიერებმა 100-ზე მეტი ფრაგმენტი აღმოაჩინეს. მათგან ყველაზე დიდი იწონის თითქმის 700 კგ.

5. კოსმოსში ბატონობს სიჩუმე

ჩვენს პლანეტაზე ყველაზე წყნარი ადგილია ორფილდის ლაბორატორიის ანექოური კამერა, რომელიც შთანთქავს ბგერების 99,99%-მდე. მაგრამ იქაც კი ვერ გაიგებთ აბსოლუტურ სიჩუმეს. ეს შეაფერხებს ჩვენი ფილტვების და სისხლის მიმოქცევის სისტემის მუშაობას. დღესდღეობით ამ ლაბორატორიაში სხვადასხვა კვლევები ტარდება და მოწყობილობების ტესტირება ხდება. და ასეთ იზოლირებულ სივრცეებში NASA-ს სპეციალისტები ამოწმებენ მომავალ ასტრონავტებს. კოსმოსში ხმა არ ისმის, რადგან ჰაერი არ არის. აქედან გამომდინარე, ძლიერი გალაქტიკური აფეთქებებიც კი ხდება სრულ სიჩუმეში. ასეთ პირობებში მუშაობა ძალიან რთულია: ხმის ვაკუუმში სულ რამდენიმე წუთი იწვევს მოუმზადებელ ადამიანებში პანიკის შეტევებს და მძიმე სმენის ჰალუცინაციას.

6. NASA-ს კოსმოსური სკაფანდრი 22 მილიონი დოლარი ღირს

კოსმოსურ სააგენტოს კოსმოსური კოსტუმები ეწურება. ამის გამო მათ გააუქმეს ქალი ასტრონავტების გუნდის პირველი კოსმოსური გასეირნება. იგი გადაიდო და შედგა 2019 წლის ოქტომბერში. NASA-მ 200 მილიონ დოლარზე მეტი ინვესტიცია ჩადო ახალი კოსმოსური კოსტუმების შემუშავებაში, ამის მიუხედავად, გენერალური ინსპექტორის პოლ მარტინის მოხსენების თანახმად, დეპარტამენტს აქვს მხოლოდ 11 გამოსაყენებელი კოსმოსური კოსტუმი. ისინი შეიქმნა სამოცდაათიანი წლების ბოლოს და მათი მომსახურების ვადა გასულ საუკუნეში ამოიწურა. კოსმოსური კოსტუმების მოძველებული გაგრილების სისტემაში გაუმართაობის გამო, ტენიანობა გროვდება ასტრონავტების ჩაფხუტებში. NASA-ს ინჟინრის პაბლო დე ლეონის თქმით, თითოეული ასეთი კოსტუმი 150 კგ-ზე მეტს იწონის და 22 მილიონი დოლარი ღირს.

7. მთვარე ტოვებს დედამიწის ორბიტას

მთვარე თანდათან შორდება ჩვენს პლანეტას. მართალია, ეს ხდება ძალიან დაბალი ტემპით - 38 მმ წელიწადში. ვისკონსინ-მედისონის და კოლუმბიის უნივერსიტეტის მკვლევარებმა გამოთვალეს, რომ 1,5 მილიარდი წლის წინ დედამიწის დღე დაახლოებით 18 საათს გრძელდებოდა. იმ დროს მთვარე დედამიწასთან 44000 კმ-ით უფრო ახლოს იყო ვიდრე ახლა. ასტროფიზიკოსების აზრით, გაზრდილი მანძილი გავლენას ახდენდა პლანეტის ბრუნვაზე მისი ღერძის გარშემო და ამავდროულად კლიმატზე და დღის ხანგრძლივობაზე. რამდენიმე მილიარდ წელიწადში მთვარის ორბიტა დაახლოებით გაორმაგდება და დღე 870 საათს გაგრძელდება. თუმცა, დროთა განმავლობაში ისინი აღარ დაშორდებიან ერთმანეთს და თანამგზავრი კვლავ დაიწყებს მოძრაობას დედამიწისკენ, ვარაუდობენ ექსპერტები.

                         8. ძლიერი გრავიტაციული ველი ანელებს დროს
                                                     გრავიტაციის გამო სივრცეში დრო სხვაგვარად მიედინება. რაც უფრო ძლიერია გრავიტაციული ველი, მით უფრო ნელდება დრო. ეს ფენომენი ილუსტრირებულია კრისტოფერ ნოლანის ფილმში Interstellar. როდესაც გმირები მივლენ პლანეტა მილერში, მათთვის ერთი საათი უდრის დედამიწის შვიდ წელს. სამი საათის შემდეგ კოსმოსურ ხომალდზე დაბრუნების შემდეგ, ასტრონავტები იპოვიან უკვე ნაცრისფერ კოლეგას, რომელიც მათ დაბრუნებას 23 წლის განმავლობაში ელოდა. თითქმის იგივე ხდება რეალობაშიც. მაგალითად, ასტრონავტებისთვის დრო წამის ნაწილით უფრო სწრაფად გადის, ვიდრე დედამიწაზე მყოფი ადამიანებისთვის. და შავ ხვრელთან ის თითქმის მთლიანად ჩერდება.

9. ვენერაზე ქარი ქრის 500 კმ/სთ სიჩქარით

ვენერა შემადგენლობითა და ზომით დედამიწის მსგავსია, მაგრამ ძალიან განსხვავებული გარეგნობითა და ზედაპირის პირობებით. პლანეტის ატმოსფერო შედგება ნახშირორჟანგისა და გოგირდმჟავას ორთქლისგან, რომელიც გაცხელებულია მაღალ ტემპერატურაზე და აქვს ძალიან მაღალი სიმკვრივე. Venus Express-ის ორბიტალურ სადგურზე დაყენებული SPICAV სპექტრომეტრის მონაცემებმა აჩვენა, რომ ვენერას მეზოსფეროში 85-100 კმ სიმაღლეზე ოზონი 10 ათასჯერ ნაკლებია, ვიდრე დედამიწის ატმოსფეროში. და გოგირდის დიოქსიდის შემცველობა მნიშვნელოვნად განსხვავდება რამდენიმე დღის განმავლობაში. ვარსკვლავური ტრანსილუმინაციის გამოყენებით ჩატარებული კვლევის წყალობით, როდესაც სპექტრომეტრი თვალყურს ადევნებდა ვარსკვლავებს, როდესაც ისინი ამოდიოდნენ და პლანეტის ჰორიზონტის ქვემოთ ჩასულიყვნენ, მეცნიერებმა შეძლეს დაედგინათ ვენერას ატმოსფეროს მთავარი აირის კონცენტრაცია. ოზონის ეს განაწილება მიუთითებს იმაზე, რომ აირი ურთიერთქმედებს ქიმიურ ნაერთებთან, რომლებსაც ქარები ატარებენ ნახევარსფეროს დღის მხრიდან ღამის მხარეს. და იმის გამო, რომ ვენერას ატმოსფერო ბრუნავს 60-ჯერ უფრო სწრაფად, ვიდრე პლანეტის ზედაპირი, ქარის სიჩქარე აქ შეიძლება იყოს 500 კმ/სთ-მდე.