ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             ციანსიუნ ვუ

(ჩინ. Chien-Shiung Wu დ. 31 მაისი, 1912, ტაიცანი — გ. 16 თებერვალი, 1997, ნიუ-იორკი) — ჩინელი ფიზიკოსი. მოღვაწეობდა ექსპერიმენტულ ფიზიკასა და რადიოაქტიულ ფიზიკაში. იწოდება ჩინელ მადამ კიურიდ.მანჰეტენის პროექტში მონაწილეობდა. მან ექსპერიმენტულად დაამტკიცა სივრცითი პარიტეტის დარღვევა სუსტ ურთიერთქმედებებში, ამ ექსპერიმენტს მისი სახელი ჰქვია.

აშშ-ს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრი (1958), ჩინეთის მეცნიერებათა აკადემიის უცხოელი წევრი (1994)

იხ.ვიდეო - Опыт Ву: нарушение чётности и сексизм -  В слабых взаимодействиях не сохраняется чётность. Поняли? А вот китаянка Ву это поняла и доказала экспериментально ещё в 1957 году. За это дали Нобелевскую премию двум мужчинам, но не ей. Вот так не сохраняется чётность в микромире и в научном мире. Теперь о главном. Чтобы мы я не прекращал жить и делать эти видео для Вас, не забывайте, пожалуйста, помогать и переводить деньги. 4276 4000 3816 3243 Это номер кредитной карточки, на которую Вы можете присылать нам деньги. Хорошобы (от «желательно» до «обязательно») указать назначение перевода: «В ДАР». Это сбербанковская карточка VISA оформленная на Бориса Сергеевича Бояршинова. [Для переводов из-за границы: Получатель BOYARSHINOV BORIS SERGEEVICH. Счёт получателя: 40817810240020062563. Наименование банка получателя и адрес: SBERBANK (SREDNERUSSKY HEAD OFFICE) MOSCOW RUSSIAN FEDERATION. SWIFT-код: SABRRUM3. Код подразделения банка по месту ведения счета карты (для внутренних переводов по системе Сбербанк): 40904000022.] Внутри страны: счёт получателя: 40817810240020062563, СРЕДНЕРУССКИЙ БАНК СБЕРБАНКА РОССИИ Г.МОСКВА, ИНН Банка получателя 770708393, БИК Банка получателя 044525225, Корреспондентский счёт: 

                                                        წვლილი მეცნიერებაში

1956 წელს ლი ჟენგდაომ და იან ჟენნინგმა მიიწვიეს ვუ, რათა დაეწყო ექსპერიმენტი სუსტი ურთიერთქმედებების მათი ახალი თეორიის შესამოწმებლად, რომელიც აშენდა პარიტეტის კონსერვაციის კანონის გამოყენების გარეშე. ეს ექსპერიმენტი, რომელიც ახლა ცნობილია როგორც "ვუს ექსპერიმენტი", ჩატარდა მისი ხელმძღვანელობით 1956 წელს და აჩვენა, რომ პარიტეტის შენარჩუნების კანონი არ მუშაობს სუსტ ურთიერთქმედებებში. სამეცნიერო საზოგადოებამ თავდაპირველად ეს შედეგი უნდობლობით მიიღო, მაგრამ ექსპერიმენტების გამეორებამ, როგორც დიზაინით ვუს ექსპერიმენტს, ისე ფუნდამენტურად განსხვავებული, დაადასტურა მისი შედეგები. მოგვიანებით ლი და იანგს მიენიჭათ ნობელის პრემია ფიზიკაში, ვუ კი ჯილდოს გარეშე დარჩა, რაც ბევრმა სექსიზმის გამოვლინებად აღიქვა.

ვუ განაგრძო ჰემოგლობინის მოლეკულური ცვლილებების გამოკვლევა, რომელიც იწვევს ნამგლისებრუჯრედოვან ანემიას.

საჯარო გამოსვლებში ვუ ძიანქსიონგმა გამოაცხადა სექსიზმის დაუშვებლობა და ქალთა თანაბარი უფლება ჩაერთონ მეცნიერებაში: „მე ეჭვი მეპარება, რომ იქნება მიუკერძოებელი ადამიანი, რომელიც ქალებს არასაკმარისად ინტელექტუალურად მიიჩნევს მეცნიერებასა და ტექნოლოგიაში მუშაობისთვის“; „არ მგონია, რომ პაწაწინა ატომებისა და ბირთვების, მათემატიკური სიმბოლოების ან დნმ-ის მოლეკულებისთვის, მაინც არის გარკვეული განსხვავება, თუ ვინ ეხება მათ - მამაკაცებს თუ ქალებს

Illustration of beta decay, a concept that Wu proved in its entirety - ბეტა დაშლის ილუსტრაცია, კონცეფცია, რომელიც ვუმ სრულად დაამტკიცა

ავის ომისშემდგომ კვლევებში ვუ, ახლა უკვე ჩამოყალიბებული ფიზიკოსი, განაგრძობდა ბეტა დაშლის კვლევას. ენრიკო ფერმიმ გამოაქვეყნა ბეტა დაშლის თეორია 1934 წელს, მაგრამ ლუის ვალტერ ალვარესის ექსპერიმენტმა გამოუშვა შედეგები, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდა თეორიას. ვუ მიზნად ისახავს ექსპერიმენტის გამეორებას და შედეგის გადამოწმებას. ვუ უკვე დიდი ინვესტიცია იყო ჩადებული ბეტა დაშლაზე მუშაობაში, რადგან მან ეს საკითხი განიხილა UC Berkeley-ში. 1949 წელს ვუმ მთლიანად დაამკვიდრა ფერმის თეორია და აჩვენა, თუ როგორ მუშაობს ბეტა დაშლა, განსაკუთრებით ელექტრონების, ნეიტრინოების და პოზიტრონების შექმნისას. სავარაუდოდ, ელექტრონების უმეტესობა ბირთვიდან დიდი სიჩქარით უნდა გამოვიდეს.

ფრთხილად გამოკვლევის შემდეგ ვუ ეჭვობდა, რომ პრობლემა იყო სპილენძის(II) სულფატის (CuSO) სქელი და არათანაბარი ფენა.

4) გამოიყენებოდა სპილენძ-64 ბეტა სხივების წყაროდ, რაც იწვევდა ემიტირებული ელექტრონების ენერგიის დაკარგვას. ამის გადასაჭრელად მან მოახდინა სპექტრომეტრის უფრო ძველი ფორმა, სოლენოიდური სპექტრომეტრი. მან დაამატა სარეცხი საშუალება სპილენძის სულფატს, რათა მიეღო თხელი, თანაბარი ფილმი. შემდეგ მან აჩვენა, რომ დაფიქსირებული შეუსაბამობები ექსპერიმენტული შეცდომის შედეგი იყო; მისი შედეგები შეესაბამებოდა ფერმის თეორიას. ელექტრონების სიჩქარე, რომელიც ჩვეულებრივ წარმოიქმნებოდა ექსპერიმენტებში, ახლა მნიშვნელოვნად ნელი იყო. ამრიგად, წინა მკვლევარების მიერ გამოყენებული რადიოაქტიური მასალების ანალიზით მან დაამტკიცა, რომ ეს იყო პრობლემის მიზეზი და არა თეორიული ხარვეზები. ამგვარად ვუ დამკვიდრდა, როგორც ბეტა დაშლის წამყვან ფიზიკოსად. ბეტა დაშლის შესახებ მისი მუშაობა ძალზე მომგებიანი გახდა მისი შემდგომი კვლევისთვის და ზოგადად თანამედროვე ფიზიკისთვის.

იხ.ვიდეო - STEM HISTORY - Chien-Shiung Wu