ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         იომ-ქიფურის ომი

ისრაელის ჯარისკაცები არღვევენ ეგვიპტის კომანდოს ზურგს სინაის ფრონტზე

თარიღი 1973 წლის 6–24 ოქტომბერი

მდებარეობა სინას ნახევარკუნძული, გოლანის სიმაღლეები და ახლო აღმოსავლეთის მიმდებარე რეგიონები

მიზეზი ეგვიპტისა და სირიის სურვილი დაიბრუნონ 1967 წელს დაკარგული ტერიტორიები.

შედეგი არის ისრაელის გამარჯვება, ცეცხლის შეწყვეტა,

გაეროს უშიშროების საბჭოს რეზოლუცია No338

ოპონენტები

 ისრაელი

მხარდაჭერით:

 აშშ

 სირია

 ეგვიპტე

ერაყი ერაყი

 ჟორდანია

საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი GSVS სსრკ შეიარაღებული ძალები

მხარდაჭერით:

მეთაურები

ისრაელი გოლდა მეირი

პრემიერ მინისტრი

ისრაელი მოშე დაიანი

თავდაცვის მინისტრი

ისრაელი დავიდ ელაზარი

გენერალური შტაბის უფროსი;

ისრაელის გენერალი ზვი ცური

თავდაცვის მდივნის თანაშემწე;

ისრაელ რეჰავამ ზეევი

გენერალური შტაბის უფროსის თანაშემწე;

ისრაელის ბრიგადის გენერალი ბენი პელედი

საჰაერო ძალების მეთაური;

ისრაელის ადმირალი ბენი თემლემი

საზღვაო ძალების მეთაური;

ისრაელის გენერალი იონა ეფრატი

ცენტრალური სამხედრო ოლქის მეთაური.

სამხრეთ ფრონტი

ისრაელის გენერალ-მაიორი შმუელ გონენი

სამხრეთ ფრონტის მეთაური;

ისრაელის გენერალ-მაიორი ავრაამ ადანი,

162-ე დივიზიის მეთაური,

ჩრდილოეთ სექტორის თავდაცვის მეთაური;

ისრაელის გენერალ-მაიორი არიელ შარონი,

143-ე სარეზერვო ჯავშანტექნიკის მეთაური,

ცენტრალური სექტორის თავდაცვის მეთაური;

ისრაელის გენერალ-მაიორი ავრაამ მანდლერი,

252-ე ჯავშანტექნიკის მეთაური,

სამხრეთ სექტორის თავდაცვის მეთაური,

და ბრძოლაში მისი სიკვდილის შემდეგ,

გენერალი კალმან მაგენი.

ჩრდილოეთის ფრონტი

ისრაელის გენერალ-მაიორი იცხაკ ჰოფი

ჩრდილოეთ ფრონტის მეთაური;

ბრიგადის გენერალი აბრაამ ბენ-დავიდი

არტილერიის მეთაური;

ისრაელის ბრიგადის გენერალი რაფაელ ეიტანი,

36-ე ჯავშანტექნიკის მეთაური;

ისრაელის ბრიგადის გენერალი მოშე პელედი,

146-ე ჯავშანტექნიკის მეთაური;

ისრაელის გენერალ-მაიორი დენ ლანერი,

240-ე ჯავშანტექნიკის მეთაური.

ეგვიპტე

ეგვიპტის პრეზიდენტი ანვარ სადატი

ეგვიპტის გენერალი აჰმედ ისმაილ ალი

ომის მინისტრი და უმაღლესი სარდალი;

ეგვიპტის გენერალ-ლეიტენანტი საად ელ შაზლი

გენერალური შტაბის უფროსი, ეგვიპტე;

ეგვიპტის გენერალი მუჰამედ გამაზი

სუეცის ფრონტის მეთაური;

ეგვიპტის გენერალ-მაიორი საად მაამუნი

მე-2 არმიის მეთაური;

ეგვიპტის გენერალ-მაიორი აბდელ-მონეიმ ვასელი

მე-3 არმიის მეთაური;

ეგვიპტის გენერალი ბაჰა ალ დინ ნოფალი

ეგვიპტისა და სირიის საქმიანობის კოორდინატორი.

სირია

სირიის პრეზიდენტი ჰაფეზ ალ-ასადი

სირიელი გენერალი მუსტაფა ტლასი

თავდაცვის მინისტრი;

სირიის გენერალ-მაიორი აბდულ ჰაბეიში

ოპერატიული დეპარტამენტის უფროსი;

სირიის გენერალ-მაიორი იუსეფ შაკური

გენერალური შტაბის დაქვემდებარებული ძალების მეთაური;

სირიის პოლკოვნიკი ტაუფიქ ჯეჰანი

1-ლი ჯავშანტექნიკის მეთაური;

სირიის ბრიგადის გენერალი მუსტაფა შარბა

მე-3 ჯავშანსატანკო დივიზიის მეთაური;

სირიის ბრიგადის გენერალი ალი ასლანი

მე-5 მოტორიზებული ქვეითი დივიზიის მეთაური;

სირიის ბრიგადის გენერალი ომარ აბრაში

მე-7 მოტორიზებული ქვეითი დივიზიის მეთაური;

სირიის პოლკოვნიკი ჰასან თურქმანი

მე-9 მოტორიზებული ქვეითი დივიზიის მეთაური.

გვერდითი ძალები

ჯამური ძალები: 375000 ჯარისკაცი ომის დასაწყისში და 415000 დასასრულს, 1700 ტანკი, 3000 ჯავშანტრანსპორტიორი და ქვეითი საბრძოლო მანქანა, 945 იარაღი და 450 თვითმფრინავი.

ჯამური ძალები: 993,000 ჯარისკაცი, 3,630 ტანკი, 4,000 ჯავშანტრანსპორტიორი და ქვეითი საბრძოლო მანქანა, 1,720 იარაღი, 480 თვითმფრინავი და 140 შვეულმფრენი

109-120 თვითმფრინავი და ვერტმფრენი

15 უპილოტო საფრენი აპარატი

810 ტანკი და ჯავშანმანქანა (შეუბრუნებლად)

2500-3000  მკვდარი

7500-9000 20000-მდე[მიუთითეთ (შეს.) დაჭრილი

326-530 პატიმარი

368-447 თვითმფრინავი და ვერტმფრენი

1775 ტანკი და ჯავშანტექნიკა (შეუბრუნებლად)

8500-9000-დან 18500-მდე დაღუპული

19,500 - 19,800-დან 51,000-მდე დაჭრილი

8424-9370 პატიმარი

მთლიანი დანაკარგები

ამერიკის შეერთებული შტატები 1 სატრანსპორტო გემი

იაპონია 1 გემი

საბერძნეთში სულ მცირე 1 გემი, სულ მცირე 2 დაიღუპა და 5 დაიჭრა

გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია/ნორვეგია 1 დაიღუპა

იომ-ქიფურის ომი, ან რამადანის ომი, ან ოქტომბრის ომი (არაბ. حرب أكتوبر ჰარბ ოკტობარი, ან არაბ. حرب تشرين ჰარბ ტიშრინ; ებრ. מלחמת יום הכיפורים მიჰმეტ იომ ჰაქიპურიმი ან מלחמת יום כיפור მილმჰმეტ იომ ქიპური), აგრეთვე ცნობილი როგორც 1973 წლის არაბეთ-ისრაელის ომი — დაიწყო 6 ოქტომბერს (იომ-კიპურის დღესასწაულს) და გრძელდებოდა 26 ოქტომბრამდე, 1973 წელს, ისრაელსა და ეგვიპტე-სირიის კოალიციას შორის. ომი დაიწყო გამოუცხადებელი შეტაკებით ეგვიპტისა და სირიის მიერ სინაისა და გოლანის მაღლობებზე (შესაბამისად), რომელიც ისრაელის მიერ იქნა შეპყრობილი ექვსი წლით ადრე ექვსდღიანი ომის დროს, რომელიც თავის მხრივ ეგვიპტის მიერ იქნა წამოწყებული ტირანის სრუტის ბლოკადითა და სინის მთაზე სამხედრო დანადგარების დამონტაჟებით.

                                                                        

ეგვიპტის ჯარები გადაკვეთენ სუეცის არხს

ეგვიპტელები და სირიელები უპირატესობას იჭერდნენ პირველი 48 საათის განმავლობაში, რის შემდეგაც ომის სადავეები ისრაელის ხელში გადავიდა. ომის მეორე კვირისთვის სირიელები გოლანის მაღლობებიდან თითქმის განდევნილ იქნენ. სამხრეთით, სინის ნახევარკუნძულზე ისრაელმა ეგვიპტის არმიას კუდიდან შემოუტია, გადალახა სუეცის არხი და მთელ ეგვიპტის არმიას უკანა გზა და მომარაგება მოუჭრა სწორედ იმ მომენტში, როდესაც გაეროს დაზავების შეთანხმება შევიდა ძალაში.

ომმა დიდი შედეგები გამოიწვია მრავალი ერისთვის. არაბული სამყარო, რომელიც შეურაცხყოფილი იყო ექვს-დღიან ომში ეგვიპტე-სირია-იორდანიის ალიანსის დამარცხებით, ფსიქოლოგიურად დაუძლურებული ჩანდა მის ადრეულ გამარჯვებათა სერიის ფონზე. ამ გარემოებამ სამშვიდობო მოლაპარაკებების პროცესის დაწყება შესაძლებელი გახადა, ეგვიპტის ინფიტას პოლიტიკის ლიბერალიზაციასთან ერთად. კემპ-დევიდის შეთანხმებამ შესაძლებლობა მისცა ეგვიპტესა და ისრაელს ურთიერთობების ნორმალიზება მოეხდინათ, რაც პირველი შემთხვევა იყო, როდესაც არაბულმა ქვეყანამ ისრაელი სცნო. ამის შემდეგ, ეგვიპტე თითქმის სრულიად ჰკარგავს საბჭოთა კავშირის მხარდაჭერასა და მისი გავლენის სფეროდან გამოდის.

იხ. ვოდეო - The Yom Kippur war -   The Yom Kippur war began in October 1973. A ferocious surprise attack was deliberately launched on Israel during the holiest day of the Jewish calendar. As we look back on those bitter days today, we remember that Israel can never be taken for granted.

ომის შედეგი

კონფლიქტის დასასრულს ისრაელის საბრძოლო ნაწილები კაიროდან 100 კილომეტრში იმყოფებოდნენ, მე-3 ეგვიპტის არმია ალყაში მოექცა. ზოგიერთი ცნობით, დამასკოს შეეძლო გაესროლა ისრაელის არტილერია  ფრონტის ხაზიდან, რომელიც 40 კმ-ით იყო დაშორებული.

არაერთი წყაროს მიხედვით, ომი ისრაელის სამხედრო გამარჯვებით დასრულდა. ზოგიერთი წყარო აღნიშნავს, რომ არც ეგვიპტისა და არც სირიის არმია დამარცხებულა.

1974 წლის 18 იანვარს კაირო-სუეცის ავტომაგისტრალის 101-ე კილომეტრზე, ამერიკული დელეგაციის თანდასწრებით, ეგვიპტის წარმომადგენლებმა ხელი მოაწერეს შეთანხმებას ისრაელელებთან ჯარების გათიშვის შესახებ. ისრაელმა თავისი ჯარები სუეცის არხიდან 32 კილომეტრში გაიყვანა. 31 მაისს ანალოგიურ შეთანხმებას, მაგრამ უკვე სსრკ-სა და აშშ-ს შუამავლობით, მოაწერეს ხელი ისრაელმა და სირიამ. გოლანის მაღლობების ნაწილი კუნეიტრასთან ერთად დაბრუნდა სირიაში დემილიტარიზაციისა და გაეროს ჯარების აქ განლაგების პირობებით.

იხ. ვიდეო - Война Судного дня (битва за Синай)