ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს რათა   შევიცნოთ მისი საიდუმლოება - Мы исследуем вселенную чтобы раскрыть ее тайну - We explore the universe to discover its mystery

           ძალიან დიდი ტელესკოპი 

                                                  Extremely Large Telescope

                                                                     

ELT მხატვრის წარმოდგენით

(English Extremely Large Telescope, ELT, ყოფილი E-ELT, სიტყვა „ევროპული“ ამოღებულია სახელწოდებიდან 2017 წლის ივნისში) - მშენებარე ასტრონომიული ობსერვატორია, რომლის მთავარი ინსტრუმენტი იქნება ტელესკოპი სეგმენტური სარკეთი დიამეტრით 39,3 მ, რომელიც შედგება 798 ექვსკუთხა სეგმენტისგან, რომელთა დიამეტრი თითო 1,4 მეტრია.

სარკე შეაგროვებს 15-ჯერ მეტ შუქს, ვიდრე დღეს არსებული ნებისმიერი ტელესკოპი. ტელესკოპი აღჭურვილი იქნება 5 სარკის უნიკალური ადაპტური ოპტიკური სისტემით, რომელიც შეძლებს დედამიწის ატმოსფეროს ტურბულენტობის კომპენსირებას და შესაძლებელს გახდის ჰაბლის ორბიტულ ტელესკოპზე მეტი დეტალის ხარისხით სურათების მიღებას.

იხ. ვიდეო Телескоп, который превзойдёт «Хаббл» - В 2024 году Европейская южная обсерватория должна открыть новый Чрезвычайно большой телескоп. Он станет самым мощным из доступных нам оптических инструментов, превзойдя в детализации даже Хаббл, не говоря уже о чувствительности. Наверняка с помощью EELT будет сделано много удивительных открытий. Ну а пока мы представляем вам перевод небольшого обзорного видео от самой ESO.

ტელესკოპის მშენებლობა, რომელსაც 10-11 წელი დასჭირდება, 2012 წელს იგეგმებოდა. დიზაინის ღირებულება შეფასებულია 57 მილიონი, ხოლო მშენებლობა - 1,05 მილიარდი ევრო . 2018 წელს ინფლაციის გავლენით ტელესკოპის ღირებულება 1,23 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა და პროგნოზების მიხედვით, 2024 წლისთვის მთელი პროექტის ღირებულება დაახლოებით 1,47 მილიარდი დოლარი უნდა იყოს. ამ თანხის ნაწილი - 400 მილიონი ევრო - მთავარი სარკის წარმოებას მოიცავს, რაზეც კონტრაქტები გერმანულ კომპანიას SCHOTT-სა და ფრანგულ კომპანია Safran Reosc-ს დაედო. 2010 წლის 26 აპრილს ევროპის სამხრეთ ობსერვატორიის საბჭომ ტელესკოპის ასაგებად ჩილეში ატაკამის უდაბნოში მთა არმაზონესი (Cerro Armasones) შეარჩია. 2012 წლის 12 ივნისს ევროკავშირმა დაამტკიცა ჩილეში, ატაკამის უდაბნოში ტელესკოპის აშენების გეგმა . 2013 წლის დეკემბერში ცნობილი გახდა, რომ სამშენებლო სამუშაოები 2014 წლის მარტში დაიწყება და დაახლოებით 16 თვე დასჭირდება. ამ პერიოდის განმავლობაში აშენდება მისასვლელი გზა მომავალი ტელესკოპის კოშკის ადგილზე, მომზადდება საყრდენი პლატფორმა მთა არმასონესის მწვერვალზე, ასევე თხრილები მილებისა და კაბელებისთვის

მშენებლობის მუშაობა 2019წ-ის სექტემბერი

2014 წლის 20 ივნისს ააფეთქეს კლდის მწვერვალი იმ ადგილას, სადაც ტელესკოპის კოშკი უნდა ყოფილიყო. ეს ამზადებს საყრდენს მრავალტონიანი ხელსაწყოსთვის
2015 წ-ის 12 ნოემბერს ტელესკოპის საძირკვლის აშენების ცერემონია გაიმართა
1016წ-ის 25 მაისს ESO-ს (ევროპის სამხრეთ ობსერვატორია) შტაბ-ბინაში ხელი მოეწერა ყველაზე დიდ კონტრაქტს ხმელეთის ასტრონომიის ისტორიაში. ხელშეკრულების საგანია სუპერტელესკოპის კოშკის, გუმბათის და მექანიკური კონსტრუქციების მშენებლობა, ხელშეკრულების სავარაუდო თანხა 400 მილიონი ევროა. მომავალი ობსერვატორიისკენ მიმავალი მაგისტრალი 2017 წელს ამოქმედდება. ESO-ს აღმასრულებელი დირექტორის ტიმ დე ზეუს თქმით, მიუხედავად არსებული პოლიტიკური სიტუაციისა, ევროპის სამხრეთ ობსერვატორია ღიაა საერთაშორისო თანამშრომლობისთვის და არ აინტერესებს რუს ასტრონომებთან და ასტრონომიული ინსტრუმენტების მწარმოებელ საწარმოებთან მუშაობა.

იხ. ვიდეო European Extremely Large Telescope: The Future Is Already Here! - This decade will see the rise of real giants with mirrors with a diameter of almost 40 meters that will use the most refined technologies to get images of the sky sharper and sharper, much better than those given to us so far by the Hubble Space Telescope. The decision of the European Southern Observatory (ESO) to start with the construction of its European Extremely Large Telescope, with a diameter of 39 meters, has kicked off the race to the super telescopes and the Americans do not want to watch.

2017 წ-ის 30 მაისს ESO-ს შტაბ-ბინაში 39 მეტრიანი მთავარი სარკის წარმოებაზე გაფორმდა ხელშეკრულებები. გერმანული კომპანია Schott ჩართული იქნება სარკისებური სეგმენტების ბლანკების წარმოებაში, ხოლო ფრანგული კომპანია Reosc (ინდუსტრიული კონგლომერატის Safran-ის ნაწილი) სეგმენტებს გააპრიალებს, აწყობს და გამოცდის

2018 წ-ის 8 იანვარს დასრულდა 900-ზე მეტი სარკის სეგმენტიდან პირველი ექვსის ჩამოსხმა (798 სეგმენტი მთავარი სარკესთვის და 133 სათადარიგო). საწარმოო პროცესის სტაბილიზაციის შემდეგ, ყოველდღიურად მოხდება ერთი სეგმენტის ჩამოსხმა

 2018 წ-ის   ნოემბერში გამოჩნდა ELT უკვე ჩაყრილი საძირკვლის პირველი ფოტოები             2019 წ-ის  27 სექტემბერს დაიწყო 2800 ტონიანი ტელესკოპის გუმბათის მშენებლობა.                                                                                

ზოგიერთი ტელესკოპის მთავარი სარკეების შედარება; E-ELT - დიდი თაფლის მსგავსი სტრუქტურა ცენტრიდან მარჯვნივ (გამოსახულია მწვანეში)

იხ. ვიდეო Телескоп, который превзойдет человеческий глаз в 100 000 000 раз! ЭКСТРЕМАЛЬНО БОЛЬШОЙ ТЕЛЕСКОП - A telescope that surpasses the human eye 100 million times! EXTREMELY LARGE TELESCOPE