ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               ქერი

(ლათ. Hordeum) — ერთ- და მრავალწლოვან ბალახოვან მცენარეთა გვარი მარცვლოვანთა ოჯახისა. ქერის ფესვთა სისტემა ფუნჯაა; ღერო-ღრუ ჩალისფერი, რომლის სიმაღლე 35-135 სმ აღწევს. ფოთოლი სხვა მარცვლოვანებზე უფრო ფართო აქვს. ყვავილედი თავთავია, ნაყოფი — მარცვალია.

ევრაზიასა და ამერიკაში ცნობილია დაახლოებით 30 სახეობა. მისი სამშობლოა აზია, თუმცა ველური სახით გვხვდება სირიაში, თურქეთში, შუა აზიასა და კავკასიაში. ეგვიპტეში ქერის კულტურა ფარაონების დროიდანაა ცნობილი. სწორედ აქედან გავრცელდა ის საბერძნეთსა და რომის იმპერიაში. XV საუკუნემდე ქერის მარცვლებს ფქვავდნენ და პურს აცხობდნენ. აღსანიშნავია, რომ ძველი მკურნალები სამკურნალოდ იყენებდნენ ქერის მარცვლებსა და ქერის წყალს. ავიცენას მიაჩნდა, რომ ქერი უნიკალურად წმენდს ორგანიზმს.

კულტურაშია 3 სახეობა. სამივეს ხშირად აერთიანებენ ერთ კრებად სახეობაში — სათესი ქერი (ლათ. Hordeum sativum); ბიოლოგიური თავისებურების მიხედვით ქერი იყოფა საგაზაფხულოდ და საშემოდგომოდ. ქერის მარცვალი შეიცავს (პროცენტობით): წყალს (13), ცილას (12), ნახშირწყლებს (64,6), უჯრედისს (5,5), ცხიმს (2,1), ნაცრის ელემენტებს (2,8).

ქერი მეტად ღირებული მარცვლოვანი კულტურაა. მარცვლისაგან ამზადებენ ფქვილს და ღერღილს. პურის გამოცხობისას ქერის ფქვილს უმატებენ ხორბლის ფქვილს. ქერი ძვირფასი კონცენტრირებული საკვებია მეღორეობასა და მეფრინველეობაში. იყენებენ ლუდის წარმოებაში, მის ექსტრაქტებს — საფეიქრო, საკონდიტრო და ფარმაცევტულ მრეწველობაში.

მედიცინაში

ქერის ბურღულის თვისებაა დიდი რაოდენობით β-გლუკანის პოლისაქარიდი, რომელსაც აქვს ქოლესტერინის დაქვეითება, კარგი თანაფარდობა ცილასა და სახამებელს შორის, პროვიტამინ A-ს, B ვიტამინებისა და მიკროელემენტების მდიდარი შემცველობა: კალციუმი, ფოსფორი, იოდი. განსაკუთრებით ბევრი სილიციუმის მჟავა. ხალხურ მედიცინაში ქერის ბურღულის ნახარშს იყენებენ კუჭისა და ნაწლავების ანთებითი დაავადებების დროს, როგორც ზოგადი მატონიზირებელი საშუალება მუცლის ღრუს ორგანოებზე ოპერაციების შემდეგ.

ბოლო კვლევების თანახმად, ქერის მთლიანი მარცვლების ჭამას შეუძლია სისხლში შაქრის დონის რეგულირება (მაგალითად, შეზღუდოს სისხლში გლუკოზის მატება ჭამის საპასუხოდ) მიღებიდან 10 საათის განმავლობაში. ეფექტი აიხსნება ნელა მონელებული ნახშირწყლების დუღილის სპეციფიკით.

იხ. ვიდეო - ქერის სასარგებლო თვისებები