ვუნდტი, ვილჰელმი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    ვუნდტი, ვილჰელმი

დაბადების სახელი	გერმანელი  ვილჰელმ მაქსიმილიან ვუნდტი
დაბადების თარიღი	1832 წლის 16 აგვისტო
დაბადების ადგილი	ნეკარაუ, ახლანდელი მანჰაიმი , ვიურტემბერგის სამეფო
გარდაცვალების თარიღი	1920 წლის 31 აგვისტო  (88 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	ლაიფციგი , საქსონია , პრუსიის თავისუფალი სახელმწიფო , გერმანია
ქვეყანა	გერმანია
პროფესია	ფილოსოფოსი , უნივერსიტეტის ლექტორი , ფსიქოლოგი , ფიზიოლოგი , მწერალი
სამეცნიერო სფერო	ფსიქოლოგია , ფიზიოლოგია
სამუშაო ადგილი	ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტი , ლაიფციგის უნივერსიტეტი
ალმა მატერი	ტიუბინგენის , ბერლინისა და ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტები
აკადემიური ხარისხი	დოქტორის ხარისხი [vd] ( 1856 )
სამეცნიერო დირექტორი	გ. ლ. ფ. ჰელმჰოლცი
სტუდენტები	ვ.მ.ბეხტერევი , ვლადისლავ ვიტვიცკი , ს.კაზანჯიევი , ი.პ.პავლოვი , ვ.ს.სერებრენიკოვი
ცნობილია, როგორც	ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის დამფუძნებელი
ჯილდოები და პრიზები	ლაიფციგის საპატიო მოქალაქე [vd] ( 1902 წლის 16 აგვისტო )

ვილჰელმ მაქსიმილიან ვუნდტი ( დ. 16 აგვისტო , 1832 – გ. 31 აგვისტო , 1920 ) იყო გერმანელი ექიმი , ფიზიოლოგი , ფსიქოლოგი და ლინგვისტი . იგი სპეციალიზირებული იყო ექსპერიმენტულ ფსიქოლოგიაში და მის დამფუძნებლად ითვლება  . ნაკლებად ცნობილი, როგორც სოციალური ფსიქოლოგიის მნიშვნელოვანი ფიგურა , ვუნდტმა სიცოცხლის ბოლო წლები ხალხის ფსიქოლოგიაზე (Völkerpsychologie ) მუშაობას მიუძღვნა  , რომელსაც ის უმაღლესი ფსიქიკური  აქტივობის სოციალური საფუძვლების შესწავლად მიიჩნევდა .  

ბიოგრაფია

ადრეული წლები

დაიბადა 1832 წლის 16 აგვისტოს ნეკარაუში (ამჟამად მანჰაიმის ნაწილი ), ლუთერანული პასტორის ოჯახში.

საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ, 1851 წლიდან 1856 წლამდე სწავლობდა ტიუბინგენის , ბერლინისა და ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტებში  . ჰაიდელბერგში სწავლის ბოლო წელს ვუნდტი მძიმე ავადმყოფობისგან სიკვდილის პირას იყო. ჰაიდელბერგში სამედიცინო ხარისხის მიღების შემდეგ, ვუნდტი მცირე ხნით იოჰან მიულერთან სწავლობდა, შემდეგ კი, 1858 წლიდან 1864 წლამდე, გამოჩენილი ფიზიკოსისა და ფიზიოლოგის, ჰერმან ფონ ჰელმჰოლცის ასისტენტი იყო . ამ პერიოდში მან დაწერა ესე „სტატიები სენსორული აღქმის თეორიის შესახებ“ (1858-1862) და ასევე დაქორწინდა სოფი მაუზე. 1864 წელს მან ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტში ასოცირებული პროფესორის თანამდებობა მიიღო .

ამ პერიოდში ვუნდტმა დაიწყო მსოფლიოში პირველი სამეცნიერო ფსიქოლოგიის კურსის სწავლება, სადაც მუდმივად უსვამდა ხაზს საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებიდან აღებული ექსპერიმენტული მეთოდების გამოყენებას. თავის კურსში ის ხაზს უსვამდა ტვინსა და გონებას შორის ფიზიოლოგიურ კავშირს. ვუნდტის ცოდნასა და გამოცდილებას ფიზიოლოგიაში დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ფსიქოლოგიის ახალი მეცნიერების განვითარებისთვის. მისი ლექციები გამოიცა წიგნის სახით, „ ლექციები ადამიანისა და ცხოველების გონებაზე“ 1863 წელს. ამ დროიდან მოყოლებული, მან დაიწყო მუშაობა, რამაც 1874 წელს ფსიქოლოგიის ისტორიაში ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ნაშრომის, წიგნის „ ფიზიოლოგიური ფსიქოლოგიის პრინციპების “ გამოქვეყნებამდე მიიყვანა . პრინციპები ფსიქოლოგიას აყალიბებს, როგორც ცნობიერების უშუალო გამოცდილების შესწავლას, მათ შორის გრძნობებს, ემოციებს, ნებისყოფის აქტებსა და იდეებს, ინტროსპექციის ანუ თვითდაკვირვების მეთოდის გამოყენებით .

ლაიფციგში გატარებული წლები

1875 წელს ვუნდტი ლაიფციგის უნივერსიტეტის ფილოსოფიის სრული პროფესორი გახდა , ოთხი წლის შემდეგ კი მსოფლიოში პირველი ფსიქოლოგიის ლაბორატორია დააარსა, რომელიც მალევე ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის ინსტიტუტად გადაკეთდა  . ვუნდტის სტუდენტებმა მოგვიანებით ფსიქოლოგიის ლაბორატორიები პენსილვანიის უნივერსიტეტში , კოლუმბიის უნივერსიტეტში და სხვაგან დააარსეს.

ვუნდტი სიკვდილამდე ლაიფციგში ცხოვრობდა და ხელმძღვანელობდა 186 სტუდენტს, რომლებმაც დაიცვეს სადოქტორო დისერტაციები სხვადასხვა სამეცნიერო დისციპლინებში. მის სტუდენტებს შორის იყვნენ ივან პავლოვი და კონსტანტინ რადულესკუ-მოტრუ .

სიცოცხლის ბოლო წლებში ვუნდტი სოციალურ და კულტურულ ფსიქოლოგიაზე იყო ორიენტირებული და სიკვდილამდე წერდა ფუნდამენტურ 10-ტომიან ნაშრომს „ერების ფსიქოლოგია“  .

ვუნდტის სამეცნიერო მემკვიდრეობა კოლოსალური მოცულობითაა და დაახლოებით 54 000 გვერდს  შეადგენს წიგნებისა და სტატიების სახით. მისი განსაკუთრებით გამორჩეული ნაშრომებია: ლექციები ადამიანისა და ცხოველთა ფსიქოლოგიაზე , ესეები , ეთიკა: კვლევა მორალური ცხოვრების ფაქტებისა და კანონების შესახებ , ჰიპნოზიზმი და შთაგონება (1892) და შესავალი ფსიქოლოგიაში .

ვუნდტის კონცეფციები ფსიქოლოგიაში

ვუნდტი ცდილობდა ადამიანის გონების გაგებას ადამიანის ცნობიერების შემადგენელი ნაწილების შესწავლით ისევე, როგორც რთული ქიმიური ნივთიერება იშლება მის შემადგენელ ელემენტებად. ამგვარად, ვუნდტი ფსიქოლოგიას წარმოიდგენდა , როგორც ფიზიკისა და ქიმიის მსგავს მეცნიერებას, რომელშიც ცნობიერება არის განცალკევებადი და იდენტიფიცირებადი ნაწილების ერთობლიობა. ვუნდტის იდეები შემდგომში განავითარა ედვარდ ტიჩენერმა , ვუნდტის ერთ დროს სტუდენტმა. ტიჩენერმა შეიმუშავა ვუნდტის სისტემა და მისმა იდეებმა საფუძველი ჩაუყარა ფსიქოლოგიაში სტრუქტურალიზმის კონცეფციას . სტრუქტურალიზმმა ვერ შეძლო კონკურენცია გაეწია ანგლო-ამერიკულ სამეცნიერო საზოგადოებაში ამერიკული მეცნიერების უფრო ბუნებრივ ფუნქციონალიზმთან , რომელიც უილიამ ჯეიმსის იდეებზე იყო დაფუძნებული და ამჟამად ძირითადად ევროპულ მეცნიერებაშია გავრცელებული.

მიუხედავად იმისა, რომ ვუნდტი თავის კვლევაში სამეცნიერო და ფიზიოლოგიურ მეთოდებს ეყრდნობოდა, ის ასევე ხშირად იყენებდა ინტროსპექციის მეთოდს , რომელიც დღეს მეცნიერულად არ ითვლება, რადგან ის არ არის ემპირიული და არ იძლევა რეპროდუცირებად შედეგებს.

ვუნდტის მემკვიდრეობა

ვილჰელმ ვუნდტს ხშირად თანამედროვე ფსიქოლოგიის ერთ-ერთ მამად მოიხსენიებენ. მისი რამდენიმე ნაშრომი, მაგალითად „ფიზიოლოგიური ფსიქოლოგიის პრინციპები“, ფსიქოლოგიის სფეროში კლასიკური და ფუნდამენტური ნაშრომია. თუმცა, დროთა განმავლობაში ფსიქოლოგიური მეცნიერება გაცილებით წინ წავიდა და ვუნდტის შედეგების გავლენა თანამედროვე კვლევებზე ბევრი ექსპერტის მიერ ეჭვქვეშ აყენებს.

ვუნდტი მოღვაწეობდა ცოდნის უზარმაზარ დარგში, მან გამოაქვეყნა ნაშრომები ფილოსოფიაზე, ფსიქოლოგიაზე, ფიზიკასა და ფიზიოლოგიაზე. მისი 65-წლიანი სამეცნიერო კარიერის განმავლობაში დაბეჭდილი მემკვიდრეობის უსაზღვროობა იმდენად დიდია, რომ ძნელია მისი საქმიანობის ერთიანი სურათის შექმნა  . თუმცა, უდავოა, რომ ვუნდტი ფუნდამენტალიზმის ერთგული თაყვანისმცემელი იყო , რომელიც დაუღალავად მუშაობდა ბუნებრივი სამყაროს თანმიმდევრული და ერთიანი სურათის შესაქმნელად, ატომიზმის თვალსაზრისით გაგებული  .

ასტრონომიაში

1907 წელს აღმოჩენილ ასტეროიდს (635) ვუნდტია ვილჰელმ ვუნდტის სახელი ჰქვია .

ჯილდოები

• ლაიფციგისა და გეტინგენის უნივერსიტეტების საპატიო დოქტორის წოდება ;
• ორდენის რაინდი Pour le Mérite;
• გერმანიასა და მის ფარგლებს გარეთ 12 სამეცნიერო ორგანიზაციის საპატიო წევრი და 13 აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი ;
• ასტეროიდებს (635) ვუნდტია და (11040) ვუნდტი მისი სახელი ეწოდა  .

პენსიაზე გასვლა და სიკვდილი

ვუნდტი 1917 წელს პენსიაზე გავიდა, რათა სამეცნიერო საქმიანობას მიეძღვნა  . ვირტის თქმით , 1920 წლის ზაფხულში ვუნდტმა „იგრძნო, რომ მისი სიცოცხლისუნარიანობა იკლებს... და ოთხმოცდამერვე დაბადების დღიდან მალევე გარდაიცვალა  . იგი დაკრძალულია მეუღლე სოფისთან ერთად ლაიფციგის სამხრეთ სასაფლაოზე .

იხ.ვიდეო - Wundt and the Founding of Psychology