აქილევსი
(ბერძნ. Αχιλλεύς) — ბერძნულ მითოლოგიაში ტროას ომის გმირი, ჰომეროსის ილიადის ერთ-ერთი ცენტრალური, მთავარი პერსონაჟი. ფთიაში მცხოვრები მირმიდონების მეფე — პელევსის და ზღვის ქალღმერთ თეტიდას ვაჟი.
იმისათვის, რომ აქილევსი უკვდავი გაეხადა, თეტიდა მას დღისით წმინდა მდინარეში აბანავებდა, ღამ–ღამობით კი ცეცხლის ალით რუჯავდა. ერთხელ ეს შენიშნა პელევსმა და შეშინებულმა ბავშვი ცეცხლიდან გამოაყვანინა. ამის გამო თეტიდამ პელევსი მიატოვა. სხვა მითის მიხედვით თეტიდა აქილევსს ბანდა სტიქსის წყლით, რის გამოც არავითარ იარაღს არ შეეძლო მისი სხეულის დაზიანება. ცეცხლის ალისაგან თუ სტიქსის წყლისაგან შეუხებელი რჩებოდა ბავშვის მხოლოდ ერთი ქუსლი, რომელზეც ხელი ეკიდა თეტიდას (ეს იყო აქილევსის სუსტი ადგილი). თეტიდას წასვლის შემდეგ პელევსმა აქილევსი კენტავრ ქირონს მისცა აღსაზრდელად. ქირონი აქილევსს ლომებისა და გარეული ტახების შიგნეულით კვებავდა. მან აქილევსს ექიმობა და სხვა საუცხოო ხელოვნებანი ასწავლა. მოხუცმა ფენიქსმა კი ლამაზი მეტყველება და ომის ხელოვნება.
სკულპტურა «სიკვდილი აქილებსის»
აქილევსი იზრდებოდა თავის მეგობარ პატროკლესთან ერთად. როდესაც აქილევსს უთხრეს ხანგრძლივი და უსახელო სიცოცხლე ერჩია თუ მოკლე და სახელოვანი, აქილევსმა ეს უკანასკნელი აირჩია. აქილევსის სიამოვნებით დათანხმდა ტროას ომში მონაწილეობაზე, როდესაც მასთან ამის თაობაზე ნესტორი და ოდისევსი მივიდნენ. თავის მასწავლებელ ფენიქსთან, პატროკლესა და მირმიდონელ მხედრებთან ერთად 50 გემით აქილევსი ტროას მისადგომებისაკენ გაემართა. აქილევსის ომში მონაწილეობას სხვადასხვაგვარად გადმოსცემენ ჰომეროსის შემდეგდროინდელი ლეგენდებიც და მწერლებიც. ერთი თქმულების თანახმად წინასწარმეტყველმა კალქანტმა იწინასწარმეტყველა, რომ მხოლოდ აქილევსის დახმარებით შესძლებდნენ ბერძნები ტროას აღებას, მაგრამ ამ ომში თვით აქილევსი დაიღუპებოდა. ამ უბედურების აცილების მიზნით, თეტიდამ აქილევსი ქალის ტანსაცმელში გამოაწყო და კუნძულ სკიროსზე დამალა. აქ აქილევსი იმალებოდა მეფე ლიკომედეს ქალიშვილებთან. აქედან ერთ–ერთთან, დეიდამიასთან მან რომანი გააბა რის შედეგადაც შეეძინათ ნეოპტოლემოსი. როდესაც ოდისევსმა, ფენიქსმა და ნესტორმა აქილევსის ადგილსამყოფელი გაიგეს, მას ვაჭრების სახით ესტუმრნენ. როდესაც ვაჭრებმა საქონელი გაშალეს, მეფის ყველა ქალიშვილმა მშვიდად ჩაუარა ძვირფას ფარ–ხმალს, აქილევსი კი გასასინჯად წაეტანა. ამ საქციელით მან თავისი თავი გათქვა და იძულებული გახდა გაყოლოდა სტუმრებს ტროას ომში.
იხ. ვიდეო - video - The Mythology Of Achilles Explained - We've all heard of Achilles, especially within the context of the phrase "Achilles' Heel," but many of us couldn't provide much more detail to the story of this mythical Greek figure than that. However, in ancient Greece, Achilles was the man, right up there with Hercules in terms of importance to the Greek cultural mythos. Sadly for this ancient character, Hercules has had a greatest second act, through the work of Disney and others. This is partly because any movie about Achilles would surely be rated R, and in fact that's what the Brad Pitt Achilles movie "Troy" from 2004 was rated. Want to know why? Here's the mythology of Achilles explained.
ჰომეროსის პოემებში მოთხრობილია აქილევსის წარმატებებზე ტრაოს ალყის დროს. ომის დაწყებიდან 10 წლის შემდეგ აქილევსი წაეჩხუბა აგამემნონს და უარი განაცხადა ომის გაგრძელებაზე. ამის მიზეზი გახდა ტყვე ქალი ბრისეიდა, რომელიც აგამემნონმა აქილევსს წაართვა. აქილევსის წასვლით გათამამებულმა ტროელებმა ბერძნები სასტიკად დაამარცხეს. მაშინ აქილევსის მეგობარმა პატროკლემ, აქილევსის თანხმობით აიღო ხელში იარაღი ტროელების წინააღმდეგ. მან ბერძნების სასარგებლოდ შეაბრუნა ომის ბედი, მაგრამ თვითონ დაიღუპა ჰექტორის ხელით. მეგობრის სიკვდილით შეშფოთებული აქილევსი ფიცს დებს, რომ სამაგიეროს გადაუხდის ჰექტორს. თეტიდას თხოვნით მას ჰეფესტომ გამოუჭედა ახალი იარაღი, მათ შორის საუკეთესო, შემდეგ საყოველთაოდ ცნობილი ფარი. აქილევსმა დაამარცხა ტროელები და მოკლა ჰექტორიც. ჰექტორის გვამი გამობა ეტლს და პატროკლეს ცხედრის ირგვლივ ათრია. ჰექტორის გვამის გამოსასყიდად აქილევსთან მივიდა ჰექტორის მამა მეფე პრიამოსი. იგი შეევედრა აქილევსს, მიეცა მისთვის საკუთარი შვილის გვამი. აქილევსმა შეისმინა მოხუცის ვედრება და ჰექტორის გვამი გაატანა. ჰექტორის დაწვის ცერემონიალით მთავრდება „ილიადა“.
არსებული ვერსიის მიხედვით, აქილევსის ძე ოქრომჭედური ოქროსა და პტოტოლის ოქროსგან თანაბრად გადაისყიდა
ბერძნებმა ალექსესმა მუსოლიუმი აიძულა ჰელესპოტის სანაპიროებზე და აქ, გმირის ჩრდილის გასახსნელად, ისინი მას პოლილიზს შესწირავენ. ჰომეროსის ამბის თანახმად, აკაქსის ტელამონიდები და ოდისე ლავეტიდი ამტკიცებდნენ, რომ აქილევსის ჯავშანტექნიკა იყო. აგამემონმა მათ ეს უკანასკნელი გადასცა. ოდისეაში, აქილევსში ცხოვრობს ქვემო სამყაროში, სადაც იგი შეხვდა ოდისევს აქილელები დაკრძალულია ოქროს ამფორაში (ჰომეროსი), რომელიც დიონისეს წარუდგენს თეტი (ლიკოფრონი, სტეიცორი).
მაგრამ ეპიკური ციკლის ერთ-ერთი ეპიკოსი უკვე ეთიოპიდს ეუბნება, რომ თეტისმა შვილს წვა ცეცხლი წაიღო და მას ლევკას კუნძულზე მიჰყავდა (დენუბის იტრარას პირით), სადაც იგი განაგრძობს სხვა ორნავტ გმირები და გმირები. ეს კუნძული აქილევსის საკულტო ნაგებობად ითვლებოდა, ისევე როგორც მუნჯი, რომელიც სეჯის გორაზე დგას ტროის წინ და კვლავ აღიქმება აქილევის საფლავი. აქილევსის საკათედრო ტაძარი და პატროკლისა და ანტილოშის ძეგლები, კაპე სეგეში იმყოფებოდნენ . მისი ტაძრები ჯერ კიდევ ელიდაში, სპარტასა და სხვა ადგილებში იყო.
ფილოსოფია (170 წელს) თავის არეალში "გმირებზე" (215) ხელმძღვანელობს დიალოგს ფენიეის მოვაჭრესა და მეღვინეებს შორის, რომლებიც ამბობენ Snake Island- ის მოვლენებზე. ტროას ომის დასასრულს, აქილევსი და ელენე სიკვდილის შემდეგ ქორწინებაში შევიდა (ქორწინების უცნაური ქორწინება) და ცხოვრობდა თეთრ კუნძულზე (ლევკა), პანტე ევსინსკისთან დუნაის პირით. მას შემდეგ, რაც Achilles მოვიდა ვაჭარი მცურავი კუნძულზე და სთხოვა Akhil შეძენა მას სამი მონასტრის გოგონა, მიუთითებს, თუ როგორ უნდა მოვძებნოთ მისი. ვაჭარმა შეასრულა მისია და მოიყვანა გოგონა კუნძულზე, მაგრამ მისი ხომალდიც კი არ იყო დრო, რომ სანაპიროდან შორს წავიდა, რადგან მას და მისმა თანამოაზრეებმა სამწუხარო გოგონას ველური ტირილი მოისმინეს: აქილელები დაანგრიეს - იგი პრიმაის სამეფო ოჯახის შთამომავლები გახლდათ. სამწუხაროდ, ყვირილის ყურები მოვაჭრეების და მისი თანამოაზრეების ყურებს აღწევს. აქილელის მიერ შესრულებული თეთრი კუნძულის სამაგისტრო როლი გამოიხატება H. Hommel- ის სტატიაში, რომელმაც აჩვენა, რომ მე -7 საუკუნეშიც კი. ძვ ე. ეს პერსონაჟი, დიდი ხნის წინ გადაიქცა ეპიკური გმირიდან, კვლავ გამოჩნდა ერთ-ერთ სასიკვდილო დემონთა თავდაპირველ ფუნქციაში
მას ეწოდება "სიციელთა მეფობა" . დემდეკკი მისი სიმღერაა . აქილელის აჩრდილი, ცხოველების ცხოველები გამოჩნდა ტროაში
აქილევის შუბი ფენელიდაში ატენის ტაძარში ინახებოდა აქილევსის გვირგვინი ელისში იყო, გიმნაზიაში . ტიმეუსის აზრით, პილიანანდმა აქილელების გამაგრება ატენიანელთა წინააღმდეგ ილანის ქვებისგან დააფუძნა, რომელიც სტეპრიუსის დემეტრიუსს უარყოფს შიშველი ეპებისაგან შუბის ძეები ე.წ.
ზოგი მითის მიხედვით აქილევსი, წინასწარმეტყველების თანახამდ, მართლაც ტროის ომში დაიღუპა ჯერ კიდევ ქალაქის დაცემამდე. (ერთი ვარიანტის მიხედვით აქილევსი მოკლა პარისმა, რომლის ისარი აპოლონმა წარმართა აქილევსის ქუსლისაკენ, რომელიც მისი ერთადერთი სასიკვდილო ადგილი იყო). ჰომეროსის მიხედვით აქილევსი საიქიოში მკვდართა მეუფე გახდა. ერთი მითის მიხედვით მკვდარი შვილი თეტიდამ კუნძულ ლევკოსზე წაიღო, გააცოცხლა და იფიგენიაზე (ზოგი ვარიანტით მედეაზე) დააქორწინა.
აქილევსის კულტი გავრცელებული იყო ელიდაში, სპარტაში, ოლივიაში და სხვა ქალაქებში. აქილევსის სახე ნათლადაა მოცემული „ილიადაში“. მეცნიერები თვლიან, რომ თქმულებებში აქილევსის შესახებ, რომელიმე ისტორიული პიროვნების რეალური თავგადასავალია აღწერილი. ამ ვარაუდს ამყარებს ისიც, რომ მიკენის წარწერებში (II ათასწლეული ჩვენს ერამდე) ამოკითხულია სახელი აქილევსი. აქილევსის სახემ შთააგონა ანტიკური ხანის მრავალი ხელოვანი. უდიდესი პოპულარობით სარგებლობს პარიზშიდაცული აქილევსის ქანდაკება. მხატვრულ ლიტერატურაში აქილევსის სახე ჰომეროსის გარდა მოგვცა ევრიპიდემ, ვერგილიუსმა, ოვიდიუსმა და სხვებმა
იხ ვიდეო
რეკლამა
იხ. ბ მ უ ლ ზ ე . . . . ↷↷↷↷↷
Комментариев нет:
Отправить комментарий