მიზანთროპი

                               მიზანთროპი

                                                    

                                                     მიზანტროპი პიტერ ბრეიგელი (უფროსი

(ბერძ. μισέω — სიძულვილი და ბერძ.ἄνθρωπος — ადამიანი) — კაცთმოძულე. ტერმინი განსაკუთრებით განთქმული გახდა მოლიერის კომედიის — მიზანტროპი შემდეგ. ტერმინი ხანდახან ასოცირდება ასოციალობასთან. განსჯა კაცობრიობის და ადამიანების სიძულვილი, არადამინურობა ზოგიერთი მკვლევარების აზრით განიხილება, როგორც პათოლოგია ფსიქოფიზიკური პიროვნების.მიზანტროპია მჟღავნდება როგორც ფორმა ინდივიდუალიზმის, ურთიერთსაწინაამღდეგო პიროვნების საზოგადოების მიმართ. დაკავშირებულია პესიმიზმის, უნდობლობის, ეჭვინობის, არაადამინური. ხანდახან მიზანტროპია გადადის ანტროფობიაში (ადმინის მიმართ შიში). მიზანტროპი არია ადამინი, რ-იც გაურბის საზოგადოებას და ადამიანებს,არაადამინურობა, განიცდის ან პირიქით სიამუივნებს ადამინის სიძულვილს.

მიზანტროპიას ხშირად არასწორად განიხილება ინდივიდუალური სიძულვილის ადამინების მიმართ.

მიზანტროპია ხშირად ვლინდება ფორმით ჯიუტი მისწრაფებაში მიაყენოს ადამიანებს უბედურება და ტკივილი, შურის ძიება ყველა შესაძლო ბორტმოქედებით.

        სატანიზმში (მათ შორის სატანიზმი ლა-ვეია) ბირთვი იდელოგიის წარმოაგდენს მიზანტროპია.

იხ. ვიდეო

                                 მოლიერი

                                                

 (Molière, ნამდვილი სახელი ჟან-ბატისტ პოკლენი; დ. 15 იანვარი, 1622, პარიზი — გ. 17 თებერვალი, 1673) — ფრანგი დრამატურგი და თეატრალური მოღვაწე. ხშირად მოიხსენიებენ როგორც „კომედი ფრანსეზის“ დამაარსებელს და „მაღალი კომედიის“ ჟანრის ფუძემდებელს.

მოლიერის პიესები ნათლად ასახავს 1660-70-იან წლების რეალობას: მაღალ საზოგადოებაში გაბატონებულ ზნე-ჩვეულებებს (მიზანთროპი), ლიბერტინაჟს (დონ ჟუანი), გაკოტრებული არისტოკრატიის სწრაფვას მდიდარ ბურჟუაზიასთან კავშირისკენ (კეთილშობილი ბურჟუები). მოლიერის პერსონაჟები განასახიებენენ არა კონკრეტულ ადამიანებს, არამედ მარადიულ ტიპებს, ხასიათებს, როგორიცაა: მლიქვნელობა, სიძუნწე, მიზანტროფია. ეს პერსონაჟები იმდენად ცოცხალ ტიპებს წარმოადგენენ, რომ მათი სახელები თანამედროვე ლექსიკონშიც კი დამკვიდრდა: დონ ჟუანი, ტარტიუფი, არპაგონი. თავის კომედიებშიმოლიერი მარტივ, ცნობილ სიუჟეტებს იღებს. ნაკლებად ზრუნავს დამაჯერებლობაზე. პერსონაჟთა უმრავლესობა კარიკატურული სახისაა, მაგრამ ამავე დროს ტიპირებული, სიტუაციები კი - ცოტათი უცნაური. დრამატურგი ცდილობს არა წესების დამორჩილებას, არამედ ეფექტის მოხდენას, ამიტომ კომედიებში ფანტასტიკური დასასრულიც კი შემოაქვს, თან უმეტესად კეთილი.

კომიკური მოლიერთან წარმოდგენილია ჟესტიკულაციის, აკრიობატიკის, მიმიკების სახით. გვხვდება ფარსისთვის დამახასიათებელი ელემენტები: გადაცმა, დევნა, სილის გაწვნა, წუწუნი. აქვეა ურთიერთგანსხვავებული სცენების მონაცვლეობა: შეუმჩნეველი შემოსვლა, ზურგსუკან მუქარა. ჩვევებსა და ლაპარაკში კონტრასტი. ყველაზე დიდ ეფექტს კი ის იწვევს, რომ თავად პერსონაჟები ვერ ხვდებიან, რომ არიან სასაცილონი, მოწყვეტილნი არიან რეალობას და ცხოვრობენ თავიანთ აზრებში, აკვიატებულ იდეებში.

მოლიერის სტილი ძალიან განსხვავებულია პერსონაჟთა მიხედვით. სხვადასხვა სოციალური კლასის თუ რეგიონის წარმომადგენლებს მათთვის დამახასათებელი სტილით ალაპარაკებს. ამან გამოიწვია ეჭვის გაჩენა, რომ მოლიერს არ ეხერხებოდა დახვეწილი ლიტერატურული ენის გამოყენება. მაგრამ საპირისპიროს ამტკიცებს მაგალითად დონ ჟუანის მონოლოგი სიყვარულის არამდგრადობის შესახებ, სადაც დახვეწილი, არისტოკრატული პოეტური პროზაა გამოყენებული, ან კიდევ პრესიოზული დიალოგები.

მოლიერის შემოქმედებას საქართველოსი XIX საუკუნეში გაეცნენ. მისი "სკაპენის ოინები" თარგმნა აკაკი წერეთელმა (სათაურით "სკაპენის ცუღლუტობა"). ივანე ერისთავმა (გიორგი ერისთავის ძმამ) თარგმნა და გიორგი ერისთავის თეატრში დადგა მოლიერის პიესა "უნებლიეთ ექიმი" (1852–1853 წლებში), ხოლო 1936 წელს იგივე პიესა დაიდგა მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში. 1878 წელს ქუთაისში დაიდგა "ჟორჟ დანდენი" (გ. თუმანიშვილის თარგმანი), 1880 წელს გორში არვიცაშვილის თარგმანის მიხედვით დაიდგა "კრიჟანგი" ("ძუნწი"); 1901 წელს გამოქვეყნდა ივანე მაჭავარიანის თარგმანი "ტარტიუფი ანუ მუზმუზელა" (1921 წელს დაიდგა რუსთაველის სახელობის თეატრში), 1909 წელს – "დრამატული თხზულებანი" (გამომცემლობა "სორაპანი"). 1924 წელს რუსთაველის სახელობის თეატრში დაიდგა "გააზნაურებული მდაბიო", 1929 წელს – "ძუნწი"(აბრამიშვილის თარგმანი). 1937 წელს გამოქვეყნდა მოლიერის "კომედიების კრებული". 1938 წელს მოზარდ მაყურებელთა თეატრმა დადგა "სკაპენის ოინები", ხოლო 1943 წელს მარჯანიშვილის სახელობის თეატრმა – "ვითომდა ავადმყოფი

იხ.ვიდეო