ტყვია
მძიმე მეტალი მოვერცხლიფრო-სერი ფერის მოცისფრო ფერით
ქიმიური ელემენტი, რომელიც აღინიშნება სიმბოლოთი Pb (ლათ.Plumbum - სახელწოდების წარმოშობა უცნობია) და მისი ატომური ნომერია82. იმყოფება ლითონთა მთავარი ჯგუფის მეთოთხმეტე ჯგუფში ქიმიურ ელემენტთა პერიოდულ სისტემაში. ტყვიას აქვს ყველაზე დიდი ატომური ნომერი მდგრად ელემენტებს შორის, თუმცა მომდევნო უმძიმეს ელემენტს, ბისმუტს, გააჩნია ნახევრად დაშლის პერიოდი, რომელიც ისეთი ხანგრძლივია, რომ შეიძლება ჩაითვალოს მდგადად. ტყვიის ოთხ მდგრად იზოტოპს გააჩნია 82 პროტონი, "მაგიური რიცხვი" ატომის ბირთვისღრუბელისებურ მოდელში.
ბუნებაში | ქვის მეტეორიტებში | დუნიტი და სხვ. | ბაზალტის და სხვ. | დიროიტი და სხვ. | გრანიტი და სხვ. | თიხა და სხვ. | მიწის ქერქში |
---|---|---|---|---|---|---|---|
შემადგენლობა , მასა.% | 2×10−5 | 1×10−5 | 8×10−4 | 1,5×10−3 | 2×10−3 | 2×10−3 | 1,6×10−3 |
ობიექები | ცოცხალი ნივთიერება დედამიწაზე | ლითოსფერო | ნიადაგში | მცენარეული (ზოლში) | წყალი ოკეანეში (მგ/ლ) |
---|---|---|---|---|---|
შემადგენლობა, მასა.% | 5×10−5 | 0,0016 | 0,001 | 0,001 | 0,00003 |
ტყვია რბილი და ძლიერ პლასტიკური მძიმე ლითონია. მყარ მდგომარეობაში მონაცრისფრო-მოცისფრო ფერი აქვს, გამდნარი ტყვია ელვარებს მოვერცხლისფრო-ქრომის ფრად, ხოლო აირად მდგომარეობაში გადასვლისას იგი ბუნდოვან ნაცრისფერ ნისლად იქცევა. ტყვიას ფართო გამოყენება აქვს სხვადასხვა სფეროში. მისგან მზადდება აკუმულიატორები, ვაზნები, გირები, ტოლჩები და სხვა. გამომდინარე იქიდან, რომ ტყვია რადიაციას არ ატარებს, მისგან მზადდება რადიაციასაწინააღმდეგო ფენები. კალისა და ტყვიის შენადნობი ადვილად ლღვება დაბალ ტემპერატურაზე და გამოიყენება სადენების ერთმანეთზე მისარჩილავად.
მედიცინაში მას იყენებენ რადიციის დაცვისთვის.
როგორც მოგეხსენებათ მედიაში არერთხელ გავცელდა ინფორმაცია ტყვიის აღმოჩენის როგორც საკვებში ასევე საწვავის გამონაბოლქვში., სათამაშოებში ეხლა კი ფართოდ განვიხილოთ თუ რას იწვევს
ორგანიზმში მოხვედრისას ტყვია მომწამვლელია ცხოველებისთვის. იგი აზიანებს ნერვულ სისტემას და იწვევს უწესრიგობას ტვინში. მეტისმეტად მაღალი კონცენტრაცია იწვევს ასევე სისხლის მიმოქცევის დარღვევას ძუძუმწოვრებში. ისევე როგორც ვერცხლისწყალი, კიდევ ერთი მძიმე ლითონი, ტყვიაც ძლიერი ნეიროტოქსინია და აზიანებს როგორც კან-კუნთოვან, ასევე ძვლოვან ქსოვილებს. ტყვიისგან მოწამვლა დოკუმენტირებულია ჯერ კიდევ ძველი რომის, ძველი საბერძნეთისა და ძველი ჩინეთის პერიოდიდან. მოწამვლა, ჩვეულებრივ, ტყვიის შემცველი საკვებისა და წყლის მიღებით ხდება, მაგრამ შესაძლოა ასევე გრუნტის, მტვერისა და ტყვიაზე დაფუძნებული საღებავის შემთხვევითი შესუნთქვითაც მოხდეს. განსაკუთრებით საშიშია ბავშვებში ვინაიდა ტყვიას უმატებენ დაბალი ხარისხის სათამაშოებში, ასევე უხარისხო საღებავებსა და სამშენებლო მასალებში და ეთერიზებული საწვავში. იხ. ვიდეო
ტყვიით მოწამლა
რენტგენოგრაფია.დამახასიათებელი შეცვლა მეტაფიზიკის მიწამლის შედეგად ტყვით
ლათ. saturnus ფართოდ გავრცელებული სახეობა მოწამლის მძიმე მეტალით. ჩვეულებრივ ავადყოფობა შეინიშნება ბავსვებში წლიდან ხუთ წლამდე. ტყვია პირველ რიგში ორგანიზმში ხვდება ტყვიის მთვერით, ან ორთქლით, რაც იწვევს ფიქოტროპული, ნეოროტოქსიკული და ჰემოლითიანი მოქმედებას. ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ ყალიბდება ქრონიკული ინტოქსიკაცია. ყველა ორგანოზე მოქედებს თავის თვინზეც.
სისხლში ხდება კონცეტრაცია ამ ნივთიერების. ამიტომ 1950წ-დან იყო მცდელობა მიეღოთ კრიტერიუმები ბიომონიტორინგის დახმარებით. შემდეგი განვითარება მეცნიერების შესაძლებლობა მოგვცა ფორმურირება მომხდარიყო მოთხოვნის,აშშ სტანდარტებით :
სამრეწველო ეარმოებაში | ტარიღი , როცა უნდა იყოს შესრულრბული მოთხოვნები შემცირება ზემოქმედება 50 მკგ/მ 3 (1) |
---|---|
ტყვია - შემადგენლობა ქიმიური ნივთიერება, საშუალო დნობა სპოლენძში | 19 ივლისი1996წ |
ლითიუმიანი წარმოება ფერადი მეტალურგიაში | 19 ივლისი 1996წ (2) |
წარმოება შენაერთი иბრონზი სა და ლატუნში | 6 წ (3) |
Комментариев нет:
Отправить комментарий