სული

                                      სული

                                                    

სულის სიმბოლო - ჩიტი - ბიზანტიური მოზაიკა მართლმადიდებელი სალოცავი ტავრიის ქერსონესი ძველი ბერძნების მიერ დაარსებული პოლისიჰერაკლეს ნახევარკუნძულზე, ყირიმის სამხრეთ-დასავლეთ სანაპიროზე.

                                                    

 ამჟამად ქერსონესის ტერიტორიაზე მდებარეობს სევასტოპოლის გაგარინის რაიონი. ორი ათასწლეულის განმავლობაში ქერსონესი წარმოადგენდა ჩრდილო შავიზღვისპირეთის მნიშვნელოვან პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და კულტურულ ცენტრს.

2013 წლის 23 ივნისს პოლისი შეიყვანეს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლების სიაში

(ბერძნ. psyche ან აგრეთვე pneuma, ლათ. anima) ფილოსოფიური ცნება, რომელსაც იყენებდნენ სხეულისაგან განსხვავებული, მაგრამ მასთან დაკავშირებული ობიექტის აღსანიშნავად. სული განიხილებოდა როგორც აქტიური და სიცოცხლის მატარებელი საწყისი

                                                  

ორი ანგელოზი - მფარველი და ,,შემხვედრი'' - სული მიაქვთ (ნახატი უილიამ ბუგეროსი)

თანახმად რელიგიური და რამდენიმე ფილოსოფიური სწავლების უკვდავი სუბსტანცია, არამატერიალური არსება, რ-იც გამოხატულია ღვთაება ბუნებით და ადამინური არსება, მისი პიროვნება, რ-იც აძლევს დასაბამს და მომსახურეა მისი ცხოვრების, ჩვეულებრივ სხეულშია.

  მოძველებული ფსიქოლოგიურ ტერმინოლოგიაში - ნიშნავს საერთო ფსიქოლოგიურ პროცესს, განცდას , საფუძველი ფსიქოლოგიური ცხოვრების ადამიანის.
შინაგანი, ფსიქოლოგიური სამყარო ადამიანის.
 თანამედროვე წარმოდგენით გაგებით სული წარმოადგენს  ანიმიზმის გაგებით თავისთავდ ძალა, არსებობისა სხეულში ადამინის სხვა დასხვა რელიგიაში სხვაგვარადა მოიაზრება ცხოველების თუ მცენარეული სულის.
ფილოსოფიური გაგებით სულიოერი ცხოვრება ადამიანის წარმოადგენს ცნობიერების არსი, რ-იც არ მეორდება ადამიანის ყოფაში, ასევე ინდივიდუალიზმი.
ანტიკურ ტრადიციაში სოკრატემდე , პლატონამდე და არისტოტელემდე  სული განიხილებოდა როგორც ფილოსოფიური გაგება, შესაძლებლობა რაციოანული ანალიზის, ძველ ბერძნებში.
შემდგომ დემოკრიტეს მიაჩნდა, რომ სული არის ყველაფერი, ის არსებობს არასულიერ ობიექტებშიც კი (მაგ., ქვაში) მხოლოდ მცირე რაოდენობით.
 მიაჩნდა, რომ სული შედგენა მომაკვდავ  ატომებისგან.
ეპიკურიზმში და სტოიციზმში, ეპიკურისტებს მიაჩნდათ, რომ სული ისევე როგორც სხეული შედგება ცარიელი ატომებისგან. სიკვდილისას ისინი იფანტებიან.
შუა საუკუნეებში ანტიკური ფილოსოფიის კვალდაკვალ განისაზღვრა სული (anima), როგორც ,,პირველ საწყისი''  (primum principium vitae)
ახალ დროში ანტიკური პერიოდის შემდეგ სულის კვლევებს ყურდრება მიაქციეს ლაიბნიცი, შოპენჰაურმა, კანტმა და სხვ.ფილოსოფოსებმა.
აბრამისეულ რელიგიაში იუადაიზმში თამლუდში არღწერილია სული როგორც დამოუკიდებელი სხეულისგან არსი, როგორც ადამიანი, რ-იც შემქნილია ღმერთის მიერ
ეპოქაში იერუსალიმის მეორე ტაძარი გაიყო გაგება სულის არსობის შესახებ. 
კაბალაში სული არის სულიერი არსი. რ-იც იწყებს სათავეს უმაღლესი გონისგან ანუ მსოფლიო სულისგან და აღმოცენდება როგორც ემანაცია კვალად.
ქრისტიანობაში უმრავლესობაში კონფესიებში ახასიათებენ და წარმოადგენენ ღმერთის მიერ შექმნილი.
სული სხვა რელიგიებში ძველ ეგვიპტეში ადამიანი შედგება რამდენიმე არსება-სულისგან (საერთო რაოდენობით 9)

                                                   
ძველეგვიპტური ქანდაკება ბა (332 - 330 წწ ჩვ.წ აღ. ან უფრო გვიანი) მეტროპოლიტენის მუზეული
ბუდიზმში სული აღნიშნავენ სიტყვა ატმანი (სანსკრი. आत्मन्, ātman ^IAST, ,,სული'' ,,უმაღლესი მე''. არ განსხვავდება ტრადიციაული არამატერიალური არსი.
ასევე სამეცნიერო მიდგომაც არის სულის არსებობის შესახებ.
იხ. ვიდეო