ვარსკვლავთა ასოციაციები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                ვარსკვლავთა ასოციაციები

ჩვენთან უახლოესი ვარსკვლავური ასოციაციები. მზის პოზიცია შუაში აღინიშნება მწვანე ჯვრით.

გრავიტაციულად შეუზღუდავი ან სუსტად შეკრული ვარსკვლავების ჯგუფები. ასეთ ვარსკვლავებს საერთო წარმომავლობა აქვთ და საკმაოდ ახალგაზრდები არიან: მათი ასაკი არ აღემატება რამდენიმე ათეულ მილიონ წელს.

ორიონის ტრაპეცია, ცენტრალური ნაწილი არის O და B სპექტრული კლასების ახალგაზრდა გიგანტური ვარსკვლავების OB- ასოციაცია, რომელიც ჩაეფლო მოლეკულურ ღრუბელში. მარცხენა სურათზე (ხილული სინათლე) ჩანს გაზის ღრუბლის ფლუორესცენცია, რომელიც აღფრთოვანებულია ამ ვარსკვლავების ულტრაიისფერი გამოსხივებით. მარჯვნივ (ინფრაწითელი) ჩანს მტვერი, რომელიც ფანტავს მათ IR გამოსხივებას.

აღმოჩენის ისტორია

ვარსკვლავური ასოციაციების აღმოჩენამდე ცნობილი იყო ორი ტიპის ვარსკვლავური დაჯგუფება: ღია და გლობულური ვარსკვლავური მტევნები.

ვარსკვლავური ასოციაციები პირველად აღმოაჩინა ვიქტორ ამბარცუმიანმა 1947 წელს და გამოთვალა, რომ ასეთი ობიექტები იშლება რამდენიმე მილიონი წლის განმავლობაში. ამ აღმოჩენამ ასევე მოწმობს, რომ გალაქტიკაში ვარსკვლავების ფორმირება ჯერ კიდევ მიმდინარეობს.

ამბარცუმიანმა ასევე გამოავლინა ვარსკვლავური ასოციაციების ორი ტიპი: O- (ან OB- ასოციაციები) და T- ასოციაციები, რომლებიც განხილული იქნება შესაბამის ნაწილში. მოგვიანებით დაემატა ასოციაციების კიდევ ერთი კლასი: R- ასოციაციები.

მახასიათებლები

ვარსკვლავური ასოციაციები ღია ვარსკვლავური მტევნებისაგან განსხვავდება მათი დიდი ზომით - საშუალოდ 50-100 პარსეკით, უფრო მცირე რაოდენობით და, შესაბამისად, ვარსკვლავების სიმკვრივით - ვარსკვლავთა ვარსკვლავური ასოციაციებით, რამდენიმედან რამდენიმე ასეულამდე. თუმცა, ასოციაციაში ვარსკვლავების სიმკვრივე გაცილებით მაღალია, ვიდრე საშუალო გალაქტიკაში.

ვარსკვლავური ასოციაციები ძირითადად გამოირჩევიან სიჩქარის ვექტორების მსგავსებითა და ვარსკვლავების ერთნაირი ასაკის მიხედვით. მსგავსი ქიმიური შემადგენლობა ასევე ასოციაციის კუთვნილების ნიშანია.

როგორც წესი, ვარსკვლავური ასოციაციები განლაგებულია გალაქტიკური დისკის ბრტყელ კომპონენტში, რომლის სისქეა 100–200 პარსეკი. ასოციაციებში ვარსკვლავებს საკმაოდ მცირე ასაკი აქვთ: არაუმეტეს რამდენიმე ათეული მილიონი წლისა. შედეგად, მათში მძიმე ელემენტების შემცველობა საკმაოდ მაღალია და შეადგენს 2-3%-ს.

ვარსკვლავური ასოციაციები იქმნება იმის გამო, რომ ვარსკვლავები ყალიბდებიან ჯგუფებად. და მიუხედავად იმისა, რომ ჩამოყალიბებული ვარსკვლავები, როგორც წესი, გრავიტაციულად არ არის შეკრული, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ისინი ახლოს არიან სივრცეში. სწორედ ამიტომ ვარსკვლავური ასოციაციები შედგება ახალგაზრდა ვარსკვლავებისგან.

იხ. ვიდეო- The Stellar Compendium