სტეფანეს კვინტეტი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        სტეფანეს კვინტეტი

Clockwise from upper left: NGC 7320, NGC 7319, NGC 7318 (a and b), NGC 7317

 საათის ისრის მიმართულებით ზემო მარცხნიდან: NGC 7320, NGC 7319, NGC 7318 (a და b), NGC 7317

პეგასუსის თანავარსკვლავედის ხუთი გალაქტიკის ჯგუფი, რომელთაგან ოთხი ქმნიან გალაქტიკების კომპაქტურ ჯგუფს, მეხუთე გალაქტიკა მხოლოდ პროეცირდება ჯგუფზე. ჯგუფი აღმოაჩინა ფრანგმა ასტრონომმა ედუარდ ჟან-მარი სტეფანემ 1877 წელს მარსელის ობსერვატორიაში. ჯგუფი შედის HCG კატალოგში 92 ნომრით.

სტეფანის კვინტეტის ხუთი გალაქტიკიდან ოთხი მუდმივ ურთიერთქმედებაშია. კვინტეტის შესწავლისას სპიცერის კოსმოსურმა ტელესკოპმა აჩვენა ერთ-ერთი გალაქტიკის მიერ წარმოქმნილი უზარმაზარი გალაქტიკათაშორისი დარტყმითი ტალღის არსებობა (გამოსახულებაში მწვანე რკალი), რომელიც "ვარდება" მეორეში საათში მილიონობით კილომეტრის სიჩქარით.

                                                           

წითელი წანაცვლება

ორი გალაქტიკის, NGC 7318B და NGC 7318A შეჯახების შედეგად წარმოიქმნა მოლეკულური წყალბადი. ეს წარმონაქმნი მოლეკულური წყალბადის წარმოქმნის ერთ-ერთი ყველაზე ტურბულენტური ადგილია, რაც კი ოდესმე ყოფილა. ეს ფენომენი აღმოაჩინა ჰაიდელბერგის მაქს პლანკის ბირთვული ფიზიკის ინსტიტუტის (MPIK) მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა. ამ შეჯახების დაკვირვება და შესწავლა დაგვეხმარება იმის წარმოდგენაზე, თუ რა მოხდა სამყაროს ფორმირების დასაწყისში, დაახლოებით 10 მილიარდი წლის წინ.

                                                     

სტივენ კვინტეტი მოიცავს შემდეგ გალაქტიკებს:

NGC 7317 - ქვედა მარჯვნივ

NGC 7318A - ცენტრი მარჯვნივ,

NGC 7318B - ცენტრი მარჯვნივ,

NGC 7319 - ზედა მარცხენა

NGC 7320 - ქვედა მარცხენა

ასევე საინტერესოა გალაქტიკა NGC 7320, რომელსაც აქვს ძალიან დაბალი წითელ გადანაცვლება (790 კმ/წმ), ხოლო დანარჩენ ოთხ გალაქტიკას აქვს ბევრად უფრო ინტენსიური წითელში გადაადგილება (დაახლოებით 6600 კმ/წმ). ეს მნიშვნელობები გაზომეს 1960 წელს (პირველად) და 1956 წელს. იმის გამო, რომ გალაქტიკური წითელი გადანაცვლება მანძილის პროპორციულია, აღმოჩნდა, რომ NGC 7320 მდებარეობს დედამიწიდან ≈39 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე, ხოლო დანარჩენი კვინტეტის გალაქტიკები ამოღებულია 210-340 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე. 1970-იან წლებში ზოგიერთი ასტრონომი, მათ შორის ყველაზე ცნობილი - H. Arp - თვლიდა, რომ მანძილი ყველა კვინტეტის გალაქტიკამდე, მათ შორის NGC 7320, იყო 20 მეგაპარსეკი .

იხ. ვიდეო - NASA Reveals Stephan's Quintet (Watch It Here) - At a NASA event, scientists show off Stephan's Quintet, a galaxy group about 290 million light-years away. It's located in the constellation Pegasus.